آفت هر گونه اثر هنری به روایت ارد زند

باشگاه خبرنگاران جوان - ارد زند کارگردان سینمای مستند تاکید کرد: باید بودجه سازمان‌ها و مراکزی که به تولید فیلم مستند اشتغال دارند، بطور چشمگیری افزایش یابد تا بدینوسیله هم به تعداد فیلم‌های مستند اضافه شود و هم مستند سازان از دغدغه‌های مالی که زندگی روزمره آنها را بشدت تهدید می‌کند، آزاد شوند. 

کارگردان مستند «کاخ گلستان» اضافه کرد: برای ساخت مستند‌هایی که ناهنجاری‌های اجتماعی را به تصویر بکشد، نخست میبایستی رسانه‌هایی که امکان تولید و پخش چنین موضوعاتی را بر عهده دارند، اعلام آمادگی کنند؛ که تاکنون چنین اراده‌ای کمتر احساس شده است. با این وجود تعداد مستند سازان دغدغه‌مند، کم نیستند.

زند معتقد است: بسیاری از مستندسازان با وجود بی‌اعتنایی سازمان‌های سفارش دهنده، تاکنون توانسته‌اند مستند‌های موفق و تاثیرگذاری در این زمینه‌ها تولید کنند. اما مستندسازان همواره با ممیزی‌هایی که نتیجه کار آنها را «به شیر بی یال و دم و اشکم» و خنثی کاهش داده‌اند رو‌به‌رو بوده و هستند.

کارگردان مستند «جویباره» مانع دیگر در تولید مستند را انحصاری بودن رسانه‌هایی که تولید و کنترل نمایش اینگونه موضوعات را در اختیار دارند دانست و گفت: این مسئله باعث شده تا مستند سازان، از برخورد نامنصفانه‌ای که توسط نهاد‌های تصمیم‌گیرنده با حاصل تلاش آنها می‌شود، دچار سرخوردگی شده، خود را بازنده این عرصه احساس کنند.

وی با بیان اینکه مسلماً نمی‌توان انتظار داشت که فیلم‌های مستند از نظر محتوایی و کیفی درجات یکسانی داشته باشند، ادامه داد: همه ساله طیف قابل توجهی از مستند‌هایی با معیار‌های ضعیف تا بسیار خوب تولید می‌شوند؛ که ضعف و قوت آنها به مواردی همچون اهمیت به پژوهش، کارآزموده تیم سازنده، و پشتیبانی مالی سرمایه گذار بستگی دارد، اما نکته اینجاست که تصمیم بر ضروری بودن موضوع در نهایت به‌عهده سفارش‌دهنده است.

بقای سالن سینما به نمایش فیلم سودآور وابسته است

کارگردان مستند «روایتی از مشروطه» در خصوص روند اکران عمومی فیلم‌های مستند نیز بیان کرد: فیلم‌های مستند بجز موارد نادر، خاصیت جذب تماشاگر به سالن سینما را ندارد.

زند معتقد است از طرفی نمی‌توان سینماداران را وادار به نمایش فیلم‌هایی کرد که زیان‌ده هستند. خواه فیلم مستند باشد، خواه داستانی. در عین حال که پلتفرم نمایش خانگی نیز از قاعده سود و زیان مستثنا نیست.

به گفته این مستندساز در پلتفرم‌های خانگی اولویت با فیلم‌های داستانی‌است. با این تفاوت که فیلم‌های مستند در پلتفرم‌ها جای فیلم‌های سینمایی را تنگ نمی‌کند و حضورشان در پلتفرم‌ها مانع پائین آمدن فروش فیلم‌های داستانی نمی‌شود.

برنده جایزه بهترین متن از بیست و نهمین جشنواره فیلم رشد (۱۳۷۸) برای فیلم «گنجینه» افزود: راه درازی در پیش است که فیلم‌های مستند حتی در پلتفرم‌های نمایش خانگی به چنان سودآوری برسند که ادامه تولید اینگونه فیلم‌ها را برای بخش خصوصی توجیه پذیر کند.

زند معتقد است: با وجود همه نامرادی‌هایی که سینمای مستند و به تبع آن مستند سازان ما با آن رو‌به‌رو هستند، جشنواره سینما حقیقت همچنان در نوع خود مهمترین جشنواره برای نمایش فیلم‌های مستند و سنگ محکی برای سنجش کیفیت ساختاری و کمیت آن در ایران است.

وی درباره اضافه شدن سه بخش دانشجویی، عکس و ایران به جشنواره امسال حقیقت تصریح کرد: به هر حال تصمیمی‌است که از سوی شورای برگزاری جشنواره گرفته شده و حتماً برای این کار دلایل محکمی داشته‌اند و در کل به‌نظر نمی‌رسد به ساختار جشنواره آسیبی برساند.

کارگردان پیشکسوت سینمای مستند گفت: از سوی دیگر حسن چنین ابتکاری در این است که دانشجویان رشته فیلمسازی را هم تشویق و ترغیب می‌کند تا ازین پس به این «گونه خاص» از سینما بیش از گذشته توجه کنند. به هرحال بخش مهمی از آینده سینمای مستند به‌عهده دانشجویان امروز سینما خواهد بود.

وی همچنین در خصوص انعکاس مستند‌های جنگ ۱۲ روزه ادامه داد: وقتی جنگی با این ابعاد گسترده رخ می‌دهد، تمامی‌عرصه‌های هنری دیگر از جمله سینما در برابر آن رنگ می‌بازند. اما فاصله وقوع جنگ ۱۲ روزه با آغاز برگزاری جشنواره سینماحقیقت، آنقدر کافی نیست تا سفارش‌دهندگان و مستند سازان فرصت کافی برای هماهنگی در ارائه تصویری قابل قبول با ساختاری دقیق در این خصوص رسیده باشند. برای رسیدن به سینمای مستندی قابل اتکا، لازمست تا نخست؛ موضوعات بدقت از سوی سرمایه گذار و سازنده بررسی و به توافق برسند.