ابهام درباره حضور ایران در دور پنجم مذاکرات با آمریکا؛ پیچ تند مذاکرات در «غنی سازی»

بر این اساس دور پنجم مذاکرات ایران و آمریکا در صورت تایید تهران برای حضور، از حساسیت خاصی برخوردار است. چرا که در این دور مشخص خواهد شد که طرف آمریکایی به دنبال مدل امارات برای موضوع غنی سازی ایران است یا خیر.

به گزارش سرویس بین الملل تابناک، سیدعباس عراقچی در حاشیه مراسم گرامیداشت شهید امیرعبداللهیان در جمع خبرنگاران درباره وضعیت مذاکرات با آمریکا گفت: پاسخ درخواست‌های غیرمنطقی را قبلاً دادیم و این صحبت‌های غیرمعمول کمکی به گفت‌و‌گو‌ها نمی‌کند. موضع ما کاملاً روشن است؛ غنی سازی چه با توافق چه بی توافق ادامه می‌یابد، اما اگر طرف‌ها مایلند نسبت به برنامه صلح امیز ایران شفافیت وجود داشته باشد ما اماده هستیم؛ اما در مقابل گفت‌و‌گو درباره رفع تحریم‌ها هم که ظالمانه به دلیل ادعا‌ها درباره برنامه هسته‌ای ما مطرح کردند بردارند.

وی افزود: اگر بیشتر از این تقاضا‌هایی داشته باشند و بخواهند از مواردی که حق ماست محروم کنند جایی برای پذیرش ندارد.

وزیر امور خارجه بیان کرد: در حال بررسی هستیم که دور بعدی مذاکرات را شرکت کنیم یا نه. در مقابل زیاده خواهی‌ها در پشت میز مذاکره مقابله میکنیم، اما هیچگاه هم دیپلماسی را ترک نکرده‌ایم.

عراقچی بیان کرد: هنوز داریم بررسی می‌کنیم که در آن تاریخ و در آن محل می‌تواند مذاکرات سودمندی شکل بگیرد یا خیر.

پیش از این نیز روز سه شنبه 30 اردیبهشت، عراقچی در خصوص تاریخ و مکان دور پنجم مذاکرات غیرمستقیم تهران و واشنگتن گفته بود: یک تاریخی برای مذاکرات پیشنهاد شده، اما ما هنوز قبول نکرده‌ایم.

این در حالی است که «استیو ویتکاف»، نماینده آمریکا در مذاکرات با ایران اعلام کرده بود که دور بعدی مذاکرات ایران و آمریکا احتمالاً این هفته در اروپا برگزار خواهد شد.

ابهام درباره دور پنجم مذاکرات ایران و آمریکا پس از آن رخ داد که طرف آمریکایی با طرح ادعا‌های بی اساس روند مذاکرات را دچار خدشه کرده است. این اظهارات به ویژه به صحبت‌های ویتکاف بعد از دور چهارم گفت‌و‌گو‌ها باز می‌گردد.

او در گفت‌وگویی که روز یکشنبه ۲۸ اردیبهشت از شبکه‌ای‌بی‌سی پخش شد، گفت دونالد ترامپ تمام سیگنال‌های لازم برای حل‌وفصل این مناقشه از طریق گفت‌و‌گو را به تهران فرستاده، «اما از سوی دیگر، ما یک خط قرمز بسیار بسیار روشن داریم و آن غنی‌سازی است. ما حتی یک درصد از ظرفیت غنی‌سازی را هم نمی‌توانیم بپذیریم».

نماینده ویژه ترامپ با این حال در ادامه افزود «ما پیشنهادی به ایرانی‌ها داده‌ایم که فکر می‌کنیم برخی از این مسائل را، بدون بی‌احترامی به آنها، پوشش می‌دهد».

ویتکاف در بخش دیگری از اظهارات جدید خود با اشاره به این‌که «غنی‌سازی زمینه‌ساز ساخت سلاح می‌شود» و «همه‌چیز از توافقی آغاز می‌شود که شامل غنی‌سازی نباشد»، تأکید کرد «راه‌های فراوانی وجود دارد که ما بتوانیم در این مذاکرات به اهداف خود برسیم».

ساعتی بعد از این انتشار این اظهارات، عباس عراقچی وزیر خارجه ایران با انتشار پیامی در شبکه ایکس، با اعلام پایبندی به «پرهیز از مذاکره در ملأ عام»، طرف‌های آمریکایی را به «ناهماهنگی‌هایی میان گفته‌های علنی و خصوصی و تغییرات هفتگی در مواضع» متهم کرد.

وی گفت «ویتکاف از واقعیت‌های مذاکراتی کاملاً به دور است و غنی‌سازی در ایران ادامه پیدا می‌کند».

او تاکید کرد که ایران «با توافق یا بدون توافق» به غنی‌سازی اورانیوم ادامه خواهد داد.

وزیر خارجه ایران همچنین افزود آمریکایی‌ها «اگر علاقه‌مند هستند اطمینان حاصل شود که سلاح هسته‌ای تولید نمی‌شود، ما برای این کار آمادگی داریم، اما اگر درخواست‌های غیرواقعی داشته باشند، طبیعی است که برآورده نمی‌شود».

از طرف دیگر «مارکو روبیو» وزیر امور خارجه آمریکا و مشاور امنیت ملی موقت کاخ سفید عصر سه‌شنبه ۳۰ اردیبهشت در جلسه استماع کنگره آمریکا با تکرار ادعای «ویتکاف» گفت: «امیدوارم مذاکرات ادامه پیدا کند، زیرا راه جایگزین جالب نخواهد بود. امیدوارم بتوانیم با ایران به توافق برسیم، اما مدل‌های برنامه هسته‌ای بسیاری وجود دارد که ایرانیان می‌توانند از آن استفاده کنند. گزینه پیش روی ایران این است که اورانیوم غنی شده مورد نیاز برای راکتور‌های خود را وارد کند.»

روبیو مدعی شد: «اگر آنها غنی‌سازی اورانیوم خود را حفظ کنند، می‌توانند سطح غنی‌سازی خود را افزایش دهند. ۹۰ درصد برنامه غنی‌سازی، رسیدن به سطح ۳.۶۷ است، پس از آن، برنامه غنی‌سازی می‌تواند تسلیحاتی شود. مشکل ما این است که ایرانیان خواستار حفظ برنامه غنی‌سازی اورانیوم خود هستند.»

وزیر خارجه آمریکا همچنین گفت: «ایرانیان برنامه غنی‌سازی اورانیوم خود را وقار و غرور ملی خود می‌دانند. اما به باور ما، غنی‌سازی اورانیوم برای آنها یک عامل بازدارنده است. زیرا ایران را به کشوری در مرز هسته‌ای شدن تبدیل می‌کند و باعث می‌شود آنها غیرقابل دستیابی باشند. این مسئله، چالش اصلی کنونی ماست.»

روبیو با بیان اینکه رسیدن به توافق با ایران، آسان نخواهد بود، ادعا کرد: «برخی از کشور‌ها از توانایی ایران برای ساخت سلاح هسته‌ای، ابراز نگرانی کرده و آن را خطری وجودی می‌دانند. پایه مذاکره ما با ایرانیان، برچیده شدن برنامه غنی‌سازی اورانیوم آنهاست. امیدواریم با نشان دادن راهی برای دستیابی به توسعه، رونق و صلح و حفظ برنامه هسته‌ای صلح آمیز (مدل اماراتی) بتوانیم آنها را برای رسیدن به توافق مشتاق کنیم. اما آنها حق رسیدن به سلاح هسته‌ای نخواهند داشت.».

اما اظهارات اخیر «ویتکاف» و «روبیو» در شرایطی بیان می‌شود که آمریکا اعلام کرده متن مکتوبی به ایران ارائه داده است. این اولین بار است که در خلال مذاکرات، آمریکا پیشنهادی مکتوب به ایران ارائه داده است.

بعد از برگزاری دور چهارم مذاکرات ایران و آمریکا، رسانه آمریکایی آکسیوس به نقل از یک مقام ایالات متحده و دو منبع آگاه دیگر مدعی شد که دولت ترامپ در دور چهارم مذاکرات غیرمستقیم با تهران که یکشنبه گذشته برگزار شد، پیشنهادی کتبی برای توافق هسته‌ای به ایران ارائه داده است.

به نوشته این رسانه، این، اولین بار از زمان آغاز مذاکرات ایران و آمریکا در اوایل ماه آوریل است که «استیو ویتکاف» فرستاده ویژه ایالات متحده در امور غرب آسیا پیشنهادی مکتوب به ایرانی‌ها ارائه می‌کند.

آکسیوس مدعی شد: «سید عباس عراقچی» وزیر امور خارجه ایران این پیشنهاد را برای مشورت با مقامات ارشد کشور خود به تهران برده است.

«دونالد ترامپ» رئیس‌جمهور آمریکا هم در جمع خبرنگاران بر ادعای پایگاه خبری-تحلیلی آکسیوس درباره ارائه پیشنهاد مکتوب واشنگتن درباره توافقی جدید درباره برنامه هسته‌ای ایران در دور چهارم مذاکرات عمان صحه گذاشت.

خبرگزاری ریانووستی با انتشار این مطلب گزارش داد که او در پاسخ به سوال یکی از خبرنگاران در این باره مدعی شد که «آن‌ها این پیشنهاد را در اختیار دارند».

ترامپ همچنین اشاره کرد که توافقی درباره برنامه هسته‌ای ایران در حال تکمیل است.

وزیر امور خارجه ایران گفت: ما در طول مذاکرات ایده‌هایمان را به صورت مکتوب ارائه کردیم آنها نیز گفته‌اند که ارائه خواهند کرد ولی ما هنوز چیزی را به صورت مکتوب دریافت نکردیم.

وی در همین ارتباط در جمع خبرنگاران گفت: ممکن است از طریق طرف عمانی چیزی منتقل شود ولی هنوز ما چیزی دریافت نکردیم.

با وجود این عراقچی روز یکشنبه ۲۸ اردیبهشت گفت در دیدارش با بدر البوسعیدی، وزیر خارجه عمان، آخرین وضعیت مذاکرات با آمریکا مرور شده و تهران «هیچ پیام مکتوبی» در مورد مذاکرات هسته‌ای از سوی آمریکا دریافت نکرده است.

در پاسخ به ادعا‌های طرف آمریکایی مبنی بر اینکه هیچ حقی برای غنی سازی اورانیوم از سوی ایران را در توافق احتمالی نمی‌پذیرد، روز سه شنبه ۳۰ اردیبهشت، آیت الله خامنه‌ای، رهبر معظم انقلاب تأکید کردند: «طرف آمریکایی که در این مذاکراتِ غیرمستقیم وارد صحبت می‌شوند، گفت‌و‌گو می‌کنند، سعی کنند یاوه‌گویی نکنند. اینکه بگویند ما به ایران اجازه غنی‌سازی نمی‌دهیم، این غلط زیادی است. کسی منتظر اجازه این و آن نیست. جمهوری اسلامی سیاستی دارد، روشی دارد، سیاست خودش را تعقیب می‌کند.»

بر این اساس دور پنجم مذاکرات ایران و آمریکا در صورت تایید تهران برای حضور، از حساسیت خاصی برخوردار است. چرا که در این دور مشخص خواهد شد که طرف آمریکایی به دنبال مدل امارات برای موضوع غنی سازی ایران است یا خیر. مدل امارات به معنای عدم غنی سازی اورانیوم از سوی ایران در داخل خواهد بود.

با توجه به که موضوع غنی سازی بومی حتی در مدل کنسرسیوم (که ایران آنرا قابل بررسی دانسته است) نیز مورد تاکید ایران است، پافشاری بر چنین موضوعی می‌تواند شکست زودهنگام مذاکرات را رقم بزند.