اجرت ساخت طلا چقدر است؟

اقتصاد۲۴- محمد آیتی: اجرت ساخت طلا در واقع دستمزدی است که بابت زحمت، هنر و زمانی که سازنده برای تولید یک قطعه زیورآلات صرف می‌کند به قیمت نهایی اضافه می‌شود. این مبلغ جدای از ارزش ذاتی طلا و نرخ روز آن است و به‌عنوان هزینه‌ای برای طراحی، تراش، پرداخت و شکل‌دهی قطعه در فاکتور ثبت می‌شود. میزان اجرت ساخت می‌تواند بر اساس روش تولید، میزان ظرافت کار، ماشینی یا دست‌ساز بودن و حتی شهرت برند سازنده متفاوت باشد. به همین دلیل است که دو قطعه طلا با وزن یکسان ممکن است قیمت‌های متفاوتی داشته باشند؛ چرا که تفاوت اصلی در میزان اجرت ساخت آن‌ها نهفته است.

عوامل موثر بر میزان اجرت ساخت طلا

اجرت ساخت طلا عددی ثابت نیست و بر اساس مجموعه‌ای از فاکتور‌ها تعیین می‌شود. این عوامل می‌توانند باعث شوند دو قطعه طلا با وزن و عیار یکسان، قیمت نهایی متفاوتی داشته باشند. آشنایی با این عوامل برای خریداران اهمیت زیادی دارد، زیرا کمک می‌کند علت اختلاف قیمت میان طلافروشی‌ها یا حتی میان دو مدل مشابه بهتر درک شود.

• پیچیدگی و ظرافت طراحی

هرچه طرح طلا جزئیات بیشتری داشته باشد و میزان برش‌کاری، خم‌کاری یا تراش‌های ظریف آن بیشتر باشد، اجرت ساخت بالاتر خواهد بود. یک انگشتر ساده نسبت به انگشتری که پر از تراش و جزئیات است، اجرت کمتری دارد.

• روش تولید (دست‌ساز یا ماشینی)

زیورآلاتی که به‌صورت دست‌ساز تولید می‌شوند معمولاً اجرت بالاتری دارند، زیرا سازنده زمان و دقت زیادی صرف می‌کند. در مقابل، طلا‌های ماشینی یا تولید انبوه با دستگاه ساخته می‌شوند و اجرت کمتری دارند.

• نام و اعتبار سازنده یا برند

طلا‌هایی که توسط برند‌های معتبر یا طراحان شناخته‌شده ساخته می‌شوند، به دلیل ارزش برند و کیفیت ساخت بالاتر، اجرت بیشتری نسبت به نمونه‌های مشابه دارند.

• وزن و اندازه قطعه

هرچند اجرت به‌صورت مستقیم به وزن مرتبط نیست، اما قطعات سنگین‌تر معمولاً پیچیدگی بیشتری در مراحل ساخت دارند و این موضوع می‌تواند اجرت را افزایش دهد.

• استفاده از سنگ‌های قیمتی یا نگین‌ها

وقتی در ساخت زیورآلات از الماس، زمرد یا سایر سنگ‌های قیمتی استفاده می‌شود، فرآیند نصب نگین و تراش‌کاری‌های مرتبط اجرت را بالاتر می‌برد.

• شهر یا محل فروش

اجرت ساخت طلا در شهر‌های بزرگ و مناطق تجاری معمولاً بالاتر از شهر‌های کوچک است. هزینه‌های بالاتر اجاره، دستمزد نیروی کار و اعتبار فروشگاه‌ها در این تفاوت مؤثر است.

• مد و روند بازار

گاهی برخی طرح‌ها به دلیل مد روز بودن یا تقاضای بالا، با اجرت بیشتری عرضه می‌شوند. این موضوع بیشتر در زیورآلات جدید و خاص دیده می‌شود.

بیشتر بخوانید: ۱۰ نکته مهم خرید سکه که هیچکس به شما نمی‌گوید

روش محاسبه اجرت ساخت طلا

روش محاسبه اجرت ساخت طلا در بازار به چند شیوه متداول انجام می‌شود و هر طلافروشی ممکن است یکی از این روش‌ها را به کار بگیرد.

• مبلغ ثابت به ازای هر گرم: در این روش فروشنده مبلغ مشخصی را برای هر گرم طلا در نظر می‌گیرد؛ مثلاً ۱۰۰ هزار تومان به ازای هر گرم.

• درصدی از قیمت روز طلا: در این شیوه، اجرت ساخت بر اساس درصدی از نرخ روز محاسبه می‌شود و با تغییر قیمت طلا، میزان اجرت نیز تغییر می‌کند.

• اجرت کلی برای یک قطعه خاص: برخی زیورآلات، به‌ویژه کار‌های دست‌ساز یا سفارشی، دارای اجرت کلی هستند که بدون توجه به وزن، برای کل قطعه تعیین می‌شود.

• پیش از محاسبه مالیات و سود فروشنده: اجرت ساخت همواره قبل از اضافه‌شدن مالیات بر ارزش افزوده و سود فروشنده محاسبه و در فاکتور درج می‌شود.

اجرت ساخت در طلای دست‌ساز و ماشینی

زیورآلات دست‌ساز به‌دلیل آنکه با صرف زمان طولانی، دقت بسیار بالا و به‌کارگیری مهارت‌های هنری ساخته می‌شوند، اجرت بیشتری نسبت به زیورآلات ماشینی دارند. در واقع بخش قابل‌توجهی از قیمت این نوع طلا ناشی از هنر و خلاقیت سازنده است. در مقابل، طلای ماشینی با استفاده از دستگاه‌ها و قالب‌های صنعتی تولید می‌شود و به همین دلیل، سرعت ساخت بالاتر و هزینه دستمزد پایین‌تری دارد. 

همین تفاوت روش تولید موجب می‌شود اجرت ساخت طلای دست‌ساز چندین برابر طلای ماشینی باشد و خریدار هنگام انتخاب میان این دو گروه، باید هدف خود را از خرید در نظر بگیرد؛ اگر زیبایی و اصالت در اولویت است، طلای دست‌ساز گزینه مطلوب‌تری خواهد بود و اگر جنبه سرمایه‌گذاری اهمیت بیشتری دارد، طلای ماشینی به دلیل اجرت کمتر انتخاب منطقی‌تری محسوب می‌شود.

تفاوت اجرت در انواع زیورآلات طلا

اجرت ساخت طلا با توجه به نوع زیورآلات متفاوت است. هر دسته از مصنوعات طلا نیازمند میزان مشخصی از زمان، دقت و تکنیک است و همین مسئله روی هزینه نهایی تأثیر می‌گذارد. به طور کلی، هرچه طراحی پیچیده‌تر و ظریف‌تر باشد، اجرت ساخت بالاتر خواهد بود.

• انگشتر و حلقه

این گروه از زیورآلات معمولاً به دلیل تنوع بالای طراحی، تراش‌کاری‌های ظریف و استفاده از نگین‌های قیمتی اجرتی متوسط تا بالا دارند. به‌ویژه حلقه‌های دست‌ساز یا انگشتر‌های نگین‌دار به دلیل نیاز به مهارت خاص در تراش و جاگذاری، هزینه ساخت بیشتری دارند.

• گردنبند و زنجیر

گردنبند‌ها و زنجیر‌ها معمولاً به دلیل طول و وزن بیشتر و نیز ظرافت در اتصال حلقه‌ها، اجرت بالاتری نسبت به سایر مصنوعات دارند. اگر زنجیر بافت پیچیده‌ای داشته باشد یا از ترکیب چند مدل ساخته شده باشد، اجرت آن می‌تواند به‌طور قابل توجهی افزایش یابد.

• دستبند

دستبند‌ها بنا به مدل و میزان تراکم کار متفاوت‌اند. دستبند‌های زنجیری ساده اجرت کمتری دارند، در حالی‌که دستبند‌های طرح‌دار، جواهرنشان یا دارای قفل‌های پیچیده، اجرت بالاتری را شامل می‌شوند.

• گوشواره

گوشواره‌ها به دلیل نیاز به هماهنگی کامل میان دو قطعه و نیز ظرافت در طراحی، معمولاً اجرت بیشتری نسبت به انگشتر ساده دارند. به‌ویژه گوشواره‌های آویز یا مدل‌های چندبخشی، اجرت بالاتری دریافت می‌کنند.

• زیورآلات مردانه

به‌طور کلی طراحی زیورآلات مردانه ساده‌تر است و کمتر از سنگ‌ها یا ظرافت‌های پیچیده استفاده می‌شود. به همین دلیل اجرت ساخت آن‌ها در مقایسه با زیورآلات زنانه پایین‌تر است.

• زیورآلات سفارشی یا خاص

در برخی موارد مشتری، طرحی خاص یا منحصر‌به‌فرد سفارش می‌دهد. چنین کار‌هایی به دلیل زمان طولانی ساخت و نیاز به دقت بسیار، اجرتی بالاتر از حالت عادی دارند.

چرا اجرت ساخت در خرید طلا اهمیت دارد؟

اجرت ساخت در خرید طلا اهمیت ویژه‌ای دارد، زیرا بخش قابل‌توجهی از قیمت نهایی را تشکیل می‌دهد و برخلاف ارزش ذاتی طلا، هنگام فروش دوباره به خریدار بازگردانده نمی‌شود. به همین دلیل، میزان اجرت می‌تواند تفاوت چشمگیری در سود یا زیان فرد ایجاد کند. کسانی که به قصد سرمایه‌گذاری طلا می‌خرند معمولاً به سراغ قطعات کم‌اجرت یا بدون اجرت مانند سکه و شمش می‌روند، اما خریدارانی که به دنبال زیبایی و طراحی خاص هستند ممکن است هزینه بیشتری را برای اجرت بپردازند. در نتیجه، آگاهی از اجرت ساخت پیش از خرید باعث می‌شود تصمیمی متناسب با هدف خرید، یعنی سرمایه‌گذاری یا مصرف زینتی، گرفته شود.

تاثیر مالیات و سود فروشنده بر قیمت نهایی طلا

قیمت نهایی طلا تنها به نرخ روز و اجرت ساخت محدود نمی‌شود. پس از محاسبه وزن طلا و دستمزد ساخت، دو عامل دیگر به فاکتور اضافه می‌شوند که نقش قابل‌توجهی در افزایش مبلغ پرداختی دارند، مالیات بر ارزش افزوده و سود فروشنده. این دو عامل گاهی موجب می‌شوند اختلاف میان قیمت خام طلا و بهای درج‌شده در فاکتور چند درصد بالاتر باشد. درک این موارد به خریدار کمک می‌کند شفافیت بیشتری در معامله داشته باشد و از بروز اختلاف یا سوبرداشت جلوگیری شود.

۱. مالیات بر ارزش افزوده

• این مالیات در ایران بر اساس قانون، معادل ۹ درصد از مجموع قیمت طلا و اجرت ساخت محاسبه می‌شود.

• مبلغ آن مستقیماً به حساب دولت واریز می‌شود و فروشنده در این زمینه نقشی جز واسطه‌گری ندارد.

• خریدار باید بداند که این عدد اجباری و قانونی است و امکان حذف یا مذاکره در مورد آن وجود ندارد.

۲. سود فروشنده

• علاوه بر مالیات، فروشنده درصدی سود مشخص از هر معامله دریافت می‌کند.

• این سود به‌عنوان درآمد طلافروش در نظر گرفته می‌شود و میزان آن معمولاً بین ۵ تا ۷ درصد است، هرچند بسته به فروشگاه و شرایط بازار متغیر خواهد بود.

• برخی طلافروشان برای جلب اعتماد مشتری میزان سود خود را در فاکتور شفاف قید می‌کنند.

به‌این‌ترتیب، اگرچه خریدار تصور می‌کند تنها با نرخ روز طلا و اجرت ساخت روبه‌رو است، اما دو مؤلفه مالیات و سود فروشنده نیز باید به‌صورت جدی در محاسبات ذهنی او قرار گیرد. تنها در این حالت می‌توان گفت خریدار از قیمت واقعی و نهایی طلای خود آگاه شده است.

روند اجرت ساخت طلا در بازار روز

روند اجرت ساخت در بازار امروز نشان‌دهنده نوسانات قابل توجهی است. با افزایش قیمت جهانی طلا و تغییر نرخ ارز، بسیاری از طلافروشی‌ها اجرت ساخت را به شکل پلکانی افزایش داده‌اند تا هزینه نیروی انسانی و پیچیدگی طراحی را پوشش دهند. در عین حال، رقابت میان فروشندگان باعث شده برخی اجرت‌ها با نرخ ثابت و شفاف اعلام شوند تا مشتریان تصمیم‌گیری آسان‌تری داشته باشند. این وضعیت موجب شده که خریداران برای انتخاب طلای مناسب، علاوه بر قیمت هر گرم، به میزان اجرت ساخت و نحوه محاسبه آن توجه ویژه‌ای داشته باشند.

اجرت ساخت طلا و نقش آن در سرمایه‌گذاری

در سرمایه‌گذاری روی طلا، اجرت ساخت نقش تعیین‌کننده‌ای دارد، زیرا مبلغی که به عنوان دستمزد ساخت پرداخت می‌شود، هنگام فروش مجدد بازگردانده نمی‌شود. به همین دلیل سرمایه‌گذاران حرفه‌ای معمولاً به جای خرید زیورآلات پرکار و دست‌ساز، به سراغ شمش، سکه یا طلای کم‌اجرت می‌روند تا بیشترین ارزش خود طلا حفظ شود و هزینه اضافی اجرت ساخت به ضرر آن‌ها تمام نشود.

راهکار‌هایی برای خرید طلا با اجرت مناسب

۱. مقایسه چندین طلافروشی پیش از خرید تا از تفاوت اجرت‌ها آگاه شوید.

۲. بررسی اجرت درج‌شده در فاکتور و پرس‌وجو درباره نحوه محاسبه آن.

۳. انتخاب طلای ساده و کم‌اجرت (بدون نگین یا طراحی پیچیده) به ویژه برای سرمایه‌گذاری.

۴. استعلام اجرت دست‌ساز و ماشینی تا تفاوت قیمت‌ها و علت آن مشخص شود.

۵. خرید از برند‌های شفاف که اجرت ساخت را به‌صورت مشخص اعلام می‌کنند.

۶. توجه به ترکیب وزن و طراحی؛ گاهی زیورآلات سبک ولی پرجزئیات اجرت بیشتری دارند.

۷. خرید طلای سفارشی با مشورت طلاکار تا بتوانید بخش قابل توجهی از اجرت را مدیریت کنید.

نکاتی برای خریداران طلا

• پیش از خرید، همیشه اجرت ساخت را از فروشنده بخواهید و آن را در فاکتور بررسی کنید.

• در هنگام مقایسه قیمت‌ها تنها به نرخ روز طلا توجه نکنید، بلکه اجرت، سود فروشنده و مالیات را نیز در نظر بگیرید.

• برای هدیه یا استفاده شخصی، انتخاب زیورآلات با طراحی خاص ارزش بیشتری دارد، حتی اگر اجرت آن بالا باشد.

• اما اگر هدف اصلی سرمایه‌گذاری است، انتخاب طلای کم‌اجرت یا بدون اجرت منطقی‌تر خواهد بود.