از زندگی قبیله‌ای تا برج‌نشینی؛ امارات چگونه به توسعه دست یافت؟/ روایت یک دگرگونی تاریخی در امارات

اقتصاد ۲۴- امارات متحده عربی امروزه به عنوان نمادی از مدرنیته، نوآوری و نفوذ جهانی ایستاده است. با این وجود، در زیر افق درخشان و جاه‌طلبی‌های آینده‌نگرانه آن کشور، تاریخی پیچیده نهفته که توسط سنت‌های قبیله‌ای، تجارت دریایی، برخورد‌های استعماری و رهبری آینده‌نگر شکل گرفته است. سفر از جوامع پراکنده بیابانی به فدراسیونی متحد از هفت امارت، سفری از تاب‌آوری، تحول و آینده‌نگری استراتژیک است.

سفر امارات متحده عربی از سرزمین قبایل بیابانی به یکی از قطب‌های جهانی پیشرو در جهان داستانی خارق‌العاده است. منطقه‌ای که زمانی با فرهنگ بادیه‌نشینی، صید مروارید و مسیر‌های تجاری تعریف می‌شد، اکنون به خاطر آسمان‌خراش‌ها، فناوری پیشرفته و قدرت اقتصادی‌اش شناخته می‌شود. این دگرگونی، بینشی جذاب از میراث فرهنگی امارات و رهبری آینده‌نگرانه‌ای که آن کشور را به یک دولت - ملت مدرن و پررونق تبدیل کرده است، ارائه می‌دهد.

درک تاریخ امارات متحده عربی، چشم‌اندازی منحصر‌به‌فرد از فرهنگ آن کشور را ارائه می‌دهد. برای گردشگران و ساکنان آن کشور، این سفر، تکامل امارات متحده عربی را از آغاز‌های فروتنانه تا یک بازیگر پویا در صحنه جهانی آشکار می‌سازد. این میراث که تحت تاثیر گذشته بادیه‌نشینی، اقتصاد صید مروارید و موقعیت تجاری استراتژیک آن قرار دارد، برای شناخت هویت متمایز امارات متحده عربی و دستاورد‌های مدرن آن بسیار مهم است.

بنیان‌های قبیله‌ای و سکونتگاه‌های اولیه

مدت‌ها پیش از ظهور امارات متحده عربی به عنوان یک دولت-ملت، آن منطقه محل سکونت قبایل بدوی کوچ‌نشین بود که در بیابان‌های خشک و دشت‌های ساحلی پرسه می‌زدند. این قبایل از جمله بنی یاس، آل بوفلاسه و القاسمی ستون فقرات جامعه اولیه را تشکیل می‌دادند. زندگی آنان حول محور شترداری، کشت خرما و صید مروارید می‌چرخید، صنعتی که زمانی پررونق بود و خلیج فارس را به بازار‌هایی تا هند و اروپا متصل می‌کرد.

شهر‌های ساحلی ابوظبی، دبی، شارجه و راس‌الخیمه به مراکز تجارت و فرهنگ تبدیل شدند. علیرغم شرایط سخت محیطی، این جوامع ساختار‌های اجتماعی پیچیده، سنت‌های شفاهی و ارتباط عمیقی با زمین و دریا ایجاد کردند.

تاریخ امارات متحده عربی به هزاران سال پیش برمی‌گردد و شواهد باستان‌شناسی، سکونت گاه‌های اولیه انسانی را در آن منطقه نشان می‌دهند. قبایل بادیه‌نشین که به خاطر انعطاف‌پذیری و سازگاری‌شان با محیط خشن بیابان شناخته می‌شوند، نقش محوری در شکل‌گیری فرهنگ اماراتی ایفا کردند. رهبران اولیه قبایل که ساختار‌های اجتماعی و تجارت را حفظ کردند. آداب و رسوم بادیه‌نشینان، ارزش‌های مهمان‌نوازی و سنت‌هایی مانند شاهین‌داری و شترداری هنوز بخشی از هویت امارات متحده عربی امروز است. سبک زندگی باستانی، ابتکارعمل و وحدتی را که جامعه اولیه امارات را تعریف می‌کرد برجسته می‌سازد. 

بیشتر بخوانید: دبی به پایتخت رمز ارز‌های دیجیتال تبدیل می‌شود/ پیام امارات به کارآفرینان کریپتو: ایده‌ و سرمایه‌تان را بیاورید و آینده‌ خود را اینجا بسازید

ظهور مروارید و تجارت دریایی

مروارید در اواخر قرن نوزدهم و اوایل قرن بیستم به یکی از مهم‌ترین صنایع در امارات متحده عربی تبدیل شد و درآمد و ارتباطات تجاری بین‌المللی را فراهم ساخت. ثروت حاصل از صید مروارید جوامع ساحلی را متحول کرد و پایه و اساس تجارت با سایر کشور‌های خلیج فارس را بنا نهاد. هم چنین، صید مروارید، فرهنگ دریایی منحصر بفردی را پرورش داد و وحدت جامعه را ارتقاء بخشید. این دوران به نقش آینده امارات متحده عربی به عنوان یک قطب تجاری کمک کرد و هنوز هم در جشنواره‌های فرهنگی آن کشور مورد تجلیل قرار می‌گیرد.

رویارویی‌های استعماری و ایالت‌های متصرفات

تا قرون هجدهم و نوزدهم میلادی موقعیت استراتژیک خلیج فارس توجه قدرت‌های اروپایی، به ویژه امپراتوری بریتانیا را به سوی خود جلب کرد. بریتانیا که نگران دزدی دریایی و امنیت مسیر‌های تجارت دریایی بود، مجموعه‌ای از معاهدات را با حاکمان محلی امضا کرد که منجر به تشکیل "ایالت‌های متصرفات" شد. این توافق‌نامه‌ها در ازای نظارت بریتانیا بر امور خارجه، حمایت ارائه می‌دادند.

در اوایل قرن نوزدهم، امپراتوری بریتانیا با بخش‌های حاشیه خلیج فارس (امارات متحده عربی کنونی) پیمان‌هایی را برای تضمین صلح و عبور امن مسیر‌های تجاری خود منعقد کرد. یکی از قابل توجه‌ترین وقایع تاریخ حضور بریتانیا در خلیج فارس، امضای معاهده صلح دریایی در سال ۱۸۲۰ بود. این قرارداد بین بریتانیا و چندین حاکم محلی چارچوبی برای همزیستی مسالمت آمیز و روابط تجاری بین دو طرف ایجاد کرد. هم چنین، توافق‌نامه تحت‌الحمایه ۱۸۹۲ نیز از دیگر توافقات مهم میان بریتانیا و حکام محلی حاشیه خلیج فارس بود. این پیمان‌ها ضمن ایجاد پایه و اساس حکمرانی ساختاریافته، حمایت ارائه می‌دادند و منجر به بهبود ثبات می‌شدند.

نفوذ بریتانیا به اتحاد منطقه کمک کرد و راه را برای زیرساخت‌ها و حکمرانی مدرن در امارات متحده عربی هموار کرد. در حالی که حضور بریتانیا ثبات نسبی را به ارمغان آورد، استقلال امارات را نیز محدود ساخت. این منطقه از نظر اقتصادی در وضعیتی متوسط با تکیه شدید بر صید مروارید و تجارت در مقیاس کوچک باقی ماند. با این وجود، فروپاشی صنعت مروارید در دهه ۱۹۳۰ میلادی به دلیل ظهور مروارید‌های پرورشی و رکود بزرگ، بسیاری از جوامع ساکن آن منطقه را با وضعیت دشواری مواجه ساخت. 

رونق نفتی و بیداری اقتصادی

همه چیز در اواسط قرن بیستم میلادی با کشف نفت تغییر کرد. ابوظبی در سال ۱۹۵۸ میلادی و به دنبال آن دبی در سال ۱۹۶۶ میلادی به نفت دست یافتند. ثروت تازه کشف شده تقریبا یک شبه منطقه را متحول ساخت. جاده‌ها، مدارس، بیمارستان‌ها و پروژه‌های زیرساختی شروع به تغییر شکل چشم‌انداز کردند. خانه‌های سنتی خشتی جای خود را به ساختمان‌های مدرن دادند و اقتصاد به سرعت متنوع شد. کشف نفت در دهه ۱۹۵۰ میلادی نقطه عطفی برای امارات متحده عربی بود. درآمد حاصل از صادرات نفت منجر به تحول اقتصادی بی‌سابقه‌ای شد چرا که زیرساخت‌ها، مراقبت‌های بهداشتی و آموزش را تامین مالی کرد.

درآمد‌های نفتی به حاکمان محلی این قدرت را داد تا در آموزش، مراقبت‌های بهداشتی و توسعه شهری سرمایه‌گذاری کنند. شیخ "زاید بن سلطان آل نهیان" از ابوظبی و شیخ "راشد بن سعید آل مکتوم" از دبی به عنوان رهبران دوراندیشی ظهور کردند که فراتر از نفت را می‌دیدند، آینده‌ای مبتنی بر وحدت و نوآوری.

شهرنشینی سریع، بهبود کیفیت زندگی و دسترسی به امکانات مدرن حاصل این نگاه بود. ثروت نفت توسعه امارات متحده عربی را تسریع کرد و پایه و اساس جایگاه آن کشور را به عنوان یک ملت مرفه ایجاد نمود.

بیشتر بخوانید:  چگونه امارات به دومین قطب بزرگ تجارت طلا در جهان تبدیل شد؟/ بازی کثیف دبی در سودان برای تشکیل «امپراتوری طلایی»

تولد یک دولت - ملت؛ فدراسیون در سال ۱۹۷۱

در حالی که بریتانیا آماده خروج از تعهدات استعماری خود در شرق سوئز می‌شد، کشور‌های حاشیه خلیج فارس با آینده‌ای نامعلوم رو‌به‌رو بودند. در یک اقدام تاریخی، هفت امیرنشین یعنی ابوظبی، دبی، شارجه، عجمان،‌ام‌القوین، فجیره و بعدا راس‌الخیمه در ۲ دسامبر ۱۹۷۱ برای تشکیل امارات متحده عربی گردهم آمدند.

شیخ زاید اولین رئیس امارات متحده عربی شد و از الگویی از "همکاری و رفاه مشترک" حمایت کرد. قانون اساسی امارات متحده عربی پایه و اساس یک نظام فدرال را بنا نهاد که استقلال محلی را با وحدت ملی متوازن می‌ساخت. این لحظه نه تنها استقلال سیاسی، بلکه تولد یک هویت جدید را رقم زد. اتحاد امارات را به الگویی از همکاری، انعطاف‌پذیری و پیشرفت تبدیل کرد و الهام‌بخش توسعه آن کشور بود.

از بیابان تا قدرت جهانی

امارات متحده عربی در دهه‌های پس از آن تحول چشمگیری را آغاز کرد. دبی به یک قطب مالی جهانی و قطب گردشگری تبدیل شد و دارای بنا‌های تاریخی مانند برج خلیفه و پالم جمیرا بود. ابوظبی در فرهنگ و پایداری سرمایه‌گذاری کرد و ابتکارعمل‌هایی مانند شهر مصدر و موزه لوور ابوظبی را راه‌اندازی کرد. امروزه امارات متحده عربی یک مرکز جهانی تجارت، گردشگری و نوآوری است. دبی و ابوظبی به عنوان مقاصد بین‌المللی شناخته می‌شوند که به خاطر آسمان‌خراش‌های نمادین، جاذبه‌های فرهنگی و پیشرفت‌های فناوری خود شناخته می‌شوند. داستان موفقیت امارات متحده عربی معیاری برای توسعه سریع تعیین کرده و نشان می‌دهد که چگونه وجود چشم‌انداز استراتژیک می‌تواند یک ملت را متحول کند.

آن کشور اقتصاد خود را از طریق هوانوردی، لجستیک، انرژی تجدیدپذیر و فناوری تنوع بخشید. امارات متحده عربی در اکتشافات فضایی پیشرو شد و در سال ۲۰۲۰ میلادی کاوشگر "امید" را به مریخ پرتاب کرد. هم چنین، امارات متحده عربی نقش دیپلماتیک کلیدی در منطقه ایفا کرد و میزبان رویداد‌های جهانی مانند نمایشگاه جهانی اکسپو ۲۰۲۰ و کنفرانس تغییر اقلیم سازمان ملل متحد ۲۰۲۳ بود.

حفظ میراث در بحبوحه پیشرفت

علیرغم مدرنیزاسیون سریع، امارات متحده عربی عمیقا به حفظ میراث فرهنگی خود متعهد باقی مانده است. موسیقی سنتی، شکار با شاهین، شعر و معماری از طریق جشنواره‌ها، موزه‌ها و برنامه‌های آموزشی گرامی داشته می‌شوند. ایجاد توازن بین بزرگداشت گذشته و پذیرش آینده، از ویژگی‌های تعیین‌کننده هویت اماراتی هستند.

نتیجه‌گیری؛ میراثی از بصیرت و اتحاد

تاریخ امارات متحده عربی گواهی بر آن چیزی است که می‌توان از طریق وحدت، بصیرت و سازگاری به آن دست یافت. از ریشه‌های قبیله‌ای و محدودیت‌های استعماری گرفته تا ثروت نفتی و نفوذ جهانی، امارات متحده عربی مسیری منحصر بفرد را در دنیای مدرن ترسیم کرده است. داستان آن کشور کماکان الهام‌بخش ملت‌هایی است که به دنبال ترکیب سنت با نوآوری و تاب‌آوری با بلندپروازی هستند.

تاریخ امارات متحده عربی از روز‌های اولیه زندگی قبیله‌ای و غواصی برای صید مروارید تا وضعیت مدرن آن کشور به عنوان یک قدرت جهانی، سفری از انعطاف‌پذیری، وحدت و چشم‌انداز است. هر دوره به هویت منحصر بفرد و حضور جهانی آن کشور کمک کرده است. برای درک واقعی امارات متحده عربی باید به کاوش مکان‌های فرهنگی و تاریخی آن کشور پرداخت و با داستان‌های مردم آن ارتباط برقرار کرد. 

منبع: وُکال دات مدیا، عمر السیاحة