افزایش انگیزه و همدلی در نخبگان ایرانی/ آموزش گروهی جایگزین آموزش فرد محور شود

باشگاه خبرنگاران جوان- پریزاد اقبالی ؛ حسین افشین، در مراسم آیین تجلیل از مدال‌آوران المپیادهای علمی، گفت: وقتی انسان کاری را با انگیزه انجام دهد، خودِ آن کار شور و اشتیاق لازم را ایجاد می‌کند. حتی اگر بسته تشویقی هم وجود داشته باشد، خوب است، اما نباید هدف اصلی باشد؛ چرا که دنبال کردن چنین هدفی ممکن است انگیزه را سطحی و مبتذل کند.

وی افزود: به قول استادی که برایش احترام زیادی قائلم، ابتدا باید حال خودتان خوب باشد. این‌ها ایده‌هایی است که اکنون، در چهل‌سالگی و پس از گذر از مسیر تحول فکری، به ذهنم رسیده و می‌خواهم با شما در میان بگذارم به این امید که نقطه شروعی برای مدارا و همدلی بیشتر باشد.

افشین با قدردانی از نخبگان ایرانی بازگشته به کشور حاضر در این مراسم اظهار کرد: داشتن عزیزانی که حتی اگر در ایران زندگی نکنند، قلبشان برای وطن می‌تپد، افتخار بزرگی است. خوشحالیم که شما به آغوش ایران بازمی‌گردید و امیدوارم باز هم شاهد خبرهای خوش از خانواده بنیاد ملی نخبگان باشیم.

معاون علمی، فناوری و اقتصاد دانش بنیان ریاست جمهوری با تاکید بر اینکه برنامه بنیاد ملی نخبگان باید متمایز باشد و اگر تجلیلی صورت می‌گیرد، آغاز آن با سخنان کسانی باشد که از دل نخبگان برخاسته‌اند، ادامه داد: صحبت‌های امروز بسیار دلنشین و درس‌آموز بود و از خواندن رزومه و چکیده سخنان آنان بسیار لذت بردم.

وی با اشاره به جمله یکی از نخبگان حاضر در این مراسم که "ایرانی بودن را در آنچه برای ایران ساخته‌اید بدانید، نه در آنچه از دست داده‌اید"، خاطر نشان کرد: کسانی که امروز در شرایط بسیار سخت افتخار آفریده‌اند، نمونه‌ای از اراده و توانمندی جوانان ایران هستند. به‌عنوان مثال، دانش‌آموزان المپیاد ریاضی ما با وجود شرایط دشوار سفر، تغییرات آب‌وهوایی و اختلاف زمانی، توانستند بر خستگی و مشکلات غلبه کنند و بهترین نتیجه را به دست آورند. این نشان‌دهنده قوام فکری و توان بالای نسل جوان کشور است که با وجود سن کم، قدرت تحمل، کنترل بر خود و ایستادگی در برابر مشکلات را دارند.

افشین، با تاکید بر اینکه همزمانی جنگ ۱۲ روزه با برگزاری المپیاد بر روحیه افراد تأثیر گذاشت، افزود: امروز دانش‌آموزان خودشان می‌دانند که می‌توانند بهترین دروس را از بهترین دانشگاه‌های ایران و حتی دنیا یاد بگیرند و فارغ‌التحصیل شوند. اگر آموزش به این اندازه دسترس‌پذیر و بدون محدودیت است، این سؤال مطرح می‌شود که چرا باید به دانشگاه رفت و کلاس دید؟

وی گفت: شما الآن می‌توانید بهترین درس‌ها را از دانشگاه‌های برتر ببینید، اما علت تفاوت افراد «شبکه» یا همان نت‌ورک است؛ شبکه‌سازی که افراد ایجاد می‌کنند اهمیت دارد، نه صرفاً محتوای آموزش.

معاون علمی رییس جمهور اضافه کرد: خودِ آموزش را می‌توان از منابع مختلف فرا گرفت؛ اطلاعات و منابع فراوان و در دسترس است، اما شبکه ارتباطات اجتماعی و کار گروهی را نمی‌توان صرفاً از طریق آموزش فردی به‌دست آورد. برای همین است که من دوست داریم در یک دانشگاه خوب درس بخوانیم؛ چون در دانشگاه تنها استاد خوب اهمیت ندارد، همکلاسی خوب و شبکه‌ای که شکل می‌گیرد هم اهمیت دارد.

وی ادامه داد: ما در برخی حوزه‌ها موفق نیستیم چون مسئولانی که مسئولیت می‌گیرند نتوانسته‌اند در سطوح پایین‌تر شبکه مناسب تشکیل دهند؛ شبکه‌ای که ذیل آن شکل می‌گیرد، باید کارآمد و پویا باشد. ما یاد نگرفته‌ایم در دوران دانش‌آموزی و دانشجویی و حتی در محیط کار، کار گروهی کنیم؛ موفقیت گروهی مهم‌تر از موفقیت فردی است.

افشین یادآور شد: به همین دلیل وقتی مدال می‌آوریم، مدال‌های فردی‌مان بهتر درخشان می‌شود؛ در المپیادهای فیزیک، شیمی و ریاضی مدال‌های انفرادی قابل توجه است، اما در مسائل گروهی سطح ما پایین‌تر است. مثلاً در برخی ورزش‌ها که انفرادی است، موفقیم؛ اما در ورزش‌های گروهی موفقیت کمتر است — این نشان‌دهنده کمبود توانایی در کار تیمی است.

وی با تاکید بر اینکه باید از فردمحوری به گروه‌محوری برسیم و به موفقیت‌های گروهی توجه کنیم.، هر پدیده، درسی برای ما دارد؛ اگر از جلسات فقط بگذریم و درس نگیریم، فایده‌ای ندارد؛ باید از هر تجربه یک درس استخراج کنیم.

افشین با تاکید بر «ادای دین به جامعه» خاطر نشان کرد: موضوع این است که شما در فضایی رشد کرده‌اید و برای رسیدن به موفقیت، فقط به هوش ذاتی خود مدیون نیستید؛ اتمسفر اطراف شما شامل همکلاسی‌ها، والدین، مدرسه، معلمان و جامعه در موفقیت شما نقش داشته‌اند. این یعنی شما نسبت به آن اتمسفر مسئولیت اجتماعی دارید و باید ادای دین کنید؛ هر کجا که هستید، بدانید به این خاک و آب و هوا و جایی که تنفس کردید تعلق دارید.

وی گفت: زمانی که یک نفر در المپیاد رتبه برتر می‌شود، این نتیجه یک فرایند جمعی است؛ پدر و مادر و جامعه در شکل‌گیری آن نقش داشته‌اند و این دین وجود دارد که بازگردانده شود.

رییس بنیاد ملی نخبگان ادامه داد: ممکن است هزاران نفر درباره مهاجرت و تعلق حرف بزنند، اما نکته این است که حتی اگر افراد به خارج بروند تجربه کسب کنند، آرزو و امید ما این است که به ایران برگردند و آن دانش را به کشور بازگردانند. تعلق داشتن به ایران یعنی وقتی گوشه‌ای از کشور آسیب می‌بیند، شما هم آن درد را احساس کنید؛ این وابستگی عاطفی بسیار ارزشمند است.

وی با اشاره به درخواست برخی از نخبگان مقیم خارج برای جذب در دانشگاه‌های کشور اضافه کرد: امیدوارم این عزیزان استقامت کنند و امیدواریم روند کار طولانی نشود تا پشیمان نشوند؛ به‌ویژه در فصل تابستان و گرما که بررسی پرونده‌ها گاهی طول می‌کشد. ما امیدواریم این روند سریع‌تر انجام شود و جوانان با انگیزه بتوانند هرچه زودتر مسیر علمی‌شان را ادامه دهند.

موفقیت‌های علمی دانش‌آموزان ایرانی در شرایط بحرانی؛ تاب‌آوری و جوانان در المپیادهای جهانی»

معاون علمی و فناوری و اقتصاد دانش بنیان رئیس جمهور در جمع خبرنگاران گفت:  امسال، در عرصه المپیادهای دانش‌آموزی، جوانان ما در شرایط بحرانی و نتیجه‌گیری، موفقیت‌های چشمگیری را کسب کردند. در حین جنگ ۱۲ روزه، با وجود استرس‌های ناشی از وضعیت خانوادگی، دانش‌آموزان ما با تلاش بی‌نظیر و تجربه‌ی مثال‌زدنی، نتایج بهتری را از سال‌های گذشته به دست آورده‌اند و حتی در رتبه‌های جهانی ریاضی، ۷ رتبه بهبود یافته‌اند. این موفقیت نشانگر تاب‌آوری و استعدادهای برجسته جوانان ایرانی است که نشان می‌دهد در شرایط سخت نیز بهترین عملکرد را از خود نشان می‌دهد.

او افزود: در طول پیشرفت علم و فناوری کشور، دو اصل را همیشه مد نظر داشتم: نخست، علم و فناوری باید با سیاست‌گذاری درست آغاز شود و دوم، نیروی انسانی توانا و خلاق، موتور محرک این پیشرفت خواهد بود. مقام معظم رهبری همیشه بر شتاب‌دهی علم و فناوری می‌شوند و ما نیز بر آنیم تا با تمرکز بر نیروی انسانی، به این هدف دست یابیم. بنیاد نخبگان وظیفه‌های خطیر در و ارتقاء دانایی و حفظ نخبگان بر عهده دارد و به همین منظور، طرح‌های متعددی را دنبال می‌کند.

افشین گفت: هدف ما این است که فردمحوری به سمت موضوع‌محوری و گروه‌محوری حرکت کنیم و نخبگان را ترغیب کنیم تا در کارهای گروهی مشارکت کنند. به عنوان مثال، برای حمایت از دانشجویان دکترا، طرح‌های پژوهشی را اجرا کرده‌اند تا نخبگان بدون دغدغه معیشت، به تحصیل و پژوهش بپردازند. همچنین، با هدف ایجاد محیطی حمایت‌گر و پایدار، طرح‌هایی برای کاهش و افزایش تنوع در زمینه‌های مختلف علمی و فناوری در حال حاضر است.

او گفت: دولت، خود را حامی و بیمه‌گر نخبگان می‌داند و تمام تلاش خود را می‌کند تا در این شرایط اقتصادی سخت، روند پیشرفت علم و فناوری تغییر کند. به همین منظور، آموزش هوش مصنوعی برای حدود ۲ میلیون دانش‌آموز از تابستان آغاز می‌شود و به طور رایگان در حال انجام است. هدف این برنامه، توانمندسازی نیروی انسانی جوان و فراهم کردن شرایط در سطح جهانی است.

معاون علمی رئیس جمهور گفت: همچنین، در ارتقاء کیفیت آموزش، طرح‌ها برای آموزش ۲۰۰ هزار معلم در زمینه هوش مصنوعی در حال اجراست تا از این طریق، دانش‌آموزان در مهرماه با آمادگی کامل به کلاس‌ها بازگردند. ما به دنبال ایجاد زیرساخت‌های قوی در حوزه هوش مصنوعی هستیم و در این راستا، تا آغاز مهرماه به راه‌اندازی سیستم‌های جی‌پی‌یو امیدواریم.

او ادامه داد: با توجه به موفقیت‌های علمی کشور، ما در سال گذشته رتبه علمی خود را در انتشارات بین‌المللی بهبود داده‌هایم و در جایگاه 30 جهانی رسیده‌ایم. مطالعه ما بر کیفیت مقالات علمی است و امیدواریم در سالهای آینده به جهش علمی بزرگی دست یابیم. با این همه، باید به یاد داشته باشید که رشد علمی و فناوری در شرایط سخت، نیازمند همت جمعی و تلاش مستمر است.