بازسازی مدارس سنگی در لرستان تا پایان سال؛ جان تازه در کالبد آموزش روستایی

باشگاه خبرنگاران جوان؛ رضوان پاک منش - لرستان، یکی از استان‌های کوهستانی و تاریخی ایران، همواره به دلیل موقعیت جغرافیایی خاص، با طبیعتی سخت و صعب‌العبور همراه بوده است. 

در دل این طبیعت کوهستانی، مردمانی زیسته‌اند که با وجود تمام کمبودها، همواره بر اهمیت آموزش و پرورش تأکید داشته‌اند. 

یکی از پدیده‌های شگفت‌انگیز این منطقه، مدارس سنگی لرستان است؛ مدارسی که به‌جای ساختمان‌های مدرن، در دل سنگ، صخره و طبیعت شکل گرفته‌اند و نماد مقاومت فرهنگی و خواست آموزشی مردم منطقه هستند.

پیدایش مدارس سنگی

مدارس سنگی در لرستان، اغلب در مناطق دورافتاده‌ای، چون بخش‌های کوهستانی زاگرس مرکزی، مناطق روستایی و عشایرنشین پدید آمده‌اند. در این نواحی، به دلیل نبود زیرساخت‌های مناسب، راه‌های دسترسی دشوار، و کمبود منابع مالی، ساخت مدارس با مصالح معمولی مانند سیمان و آجر ممکن نبوده است. 

در نتیجه، مردم بومی با استفاده از امکانات موجود و با تکیه بر همت محلی، اقدام به ساخت مدارس در دل سنگ و صخره کرده‌اند. برخی از این مدارس حتی در غار‌های طبیعی یا زیر طاق‌های سنگی احداث شده‌اند.

بازسازی ۷۰ مدرسه سنگی استان لرستان تا پایان سال 

سمانه حسن‌پور، رئیس سازمان مدیریت و برنامه‌ریزی لرستان، امروز چهارشنبه ۸ مردادماه از هدف‌گذاری آغاز عملیات اجرایی بازسازی ۷۰ مدرسه سنگی استان لرستان تا پایان سال ۱۴۰۴ خبر داد و افزود: ۱۶ مدرسه با حمایت بنیاد علوی باید اجرا شود. 

وی اضافه کرد: عملیات اجرایی ۴ مدرسه آغاز شده است و ۴ مدرسه دیگر با حضور نمایندگان سازمان برنامه و بودجه کشور، این هفته کلنگ‌زنی می‌شود. 

رییس سازمان مدیریت و برنامه ریزی استان در پایان اظهار کرد: تکمیل پروژه مدارس سنگی با محوریت سازمان مدیریت و برنامه‌ریزی استان و با حمایت استاندار لرستان، مشارکت بنیاد علوی، همکاری بانک‌ها و جذب خیرین محقق خواهد شد.

مدارس سنگی رنگ توسعه می‌گیرند

معماری مدارس سنگی لرستان ساده، اما کاربردی است. اغلب این مدارس، اتاق‌هایی کوچک با دیوار‌های سنگی هستند که سقف‌شان یا از تخته‌سنگ‌های طبیعی تشکیل شده یا با مصالح محلی پوشیده شده است.

 برخی دیگر، تنها با استفاده از چند دیوار سنگی و سقفی از چوب و گِل ساخته شده‌اند. پنجره‌ها و درها، گاهی به‌صورت ابتدایی و با استفاده از چوب‌های محلی طراحی شده‌اند.

نبود امکانات گرمایشی و سرمایشی، نور ضعیف، و گاه نداشتن صندلی یا نیمکت، از چالش‌های رایج در این مدارس است. اما همین فضا‌های ساده، محل یادگیری کودکانی هستند که با وجود همه دشواری‌ها، در جستجوی آینده‌ای بهترند.

اهمیت فرهنگی و اجتماعی

مدارس سنگی تنها یک فضای آموزشی نیستند؛ آنها نماد ایستادگی مردم لرستان در برابر محرومیت‌اند. آنها نشان می‌دهند که چگونه یک جامعه با دست‌های خالی، اما با اراده‌ای قوی، می‌تواند برای فرزندانش فرصت یادگیری فراهم کند.

 آموزگاران این مدارس نیز اغلب از جوانان بومی هستند که با کمترین امکانات، اما بیشترین انگیزه، در مسیر آموزش قدم برداشته‌اند. بسیاری از دانش‌آموزان این مدارس، با وجود شرایط سخت، توانسته‌اند در کنکور‌های سراسری موفق شده و وارد دانشگاه‌های معتبر کشور شوند.

چالش‌ها و ضرورت حمایت

با وجود ارزش فرهنگی و انسانی این مدارس، واقعیت این است که آنها با مشکلات فراوانی مواجه‌اند. نبود امکانات ابتدایی، خطرات ناشی از شرایط طبیعی، فرسودگی فضاها، و نبود حمایت‌های دولتی، از چالش‌های جدی این مدارس است. 

اگرچه در سال‌های اخیر، برخی اقدامات برای بهسازی فضا‌های آموزشی در مناطق محروم صورت گرفته، اما هنوز هم مدارس سنگی لرستان نیازمند توجه ویژه هستند. سرمایه‌گذاری در این حوزه نه‌تنها به بهبود شرایط آموزشی کمک می‌کند، بلکه گامی در مسیر عدالت آموزشی در کشور است.

مدارس سنگی لرستان، یادگاری از اراده مردمانی هستند که در سخت‌ترین شرایط، از آموزش فرزندان‌شان دست نکشیده‌اند. این مدارس، با تمام سادگی و محرومیت، در دل کوه‌ها داستانی از امید، پایداری و عشق به دانستن را روایت می‌کنند.

 امروز، وظیفه دولت، نهاد‌های مردمی و تمام دلسوزان آموزش کشور است که با حمایت همه‌جانبه، این مدارس را از نماد محرومیت به الگوی پایداری آموزشی تبدیل کنند.