بحران بی‌صدا در تغذیه نوزادان خاص قم؛ کمبود شیر خشک رژیمی ادامه دارد

باشگاه خبرنگاران جوان؛ زهره شعبانی - «سه روزه هر داروخانه‌ای رفتم، گفتن نداریم. بچه‌م فقط شیر خشک رژیمی می‌خوره، دکتر نسخه داده، ولی حتی با نسخه هم پیداش نمی‌کنم. مجبور شدم از بازار آزاد بخرم، اونم با قیمت سه برابر.» این  مادر قمی با نوزاد دارای آلرژی، تنها یکی از صدها مادری است که  در داروخانه‌ها، پشت نسخه‌های ردشده و نگاه‌های نگران روزها را سپری می کند. اما شیر خشک رژیمی چیست و چرا نبودش  بحران‌زا است؟

شیر خشک رژیمی نوعی محصول تغذیه‌ای تخصصی‌ است که برای نوزادانی با شرایط خاص از جمله آلرژی غذایی، عدم تحمل لاکتوز، مشکلات گوارشی، یا بیماری‌های متابولیکی تهیه می‌شود.  

این شیرها با فرمول ویژه‌ای تولید می‌شوند که هضم‌ پذیرتر و کمتر حساسیت‌زا هستند. نوزادانی که دچار کولیک شدید، ریفلاکس، یا نارسایی‌های ارثی هستند، برای رشد و سلامت خود به این نوع شیرها نیاز ضروری دارند.

برندهای رایج در ایران شامل  آپتامیل پپتی جونیور برای آلرژی شدید ، نئوکیت برای بیماری‌های متابولیک نادر ، ببلاک LF و نان کامفورت برای گوارش حساس  و بیومیل سوی برای نوزادان حساس به شیر گاو است.

سامانه هست، اما آرامش نه

طبق اعلام معاونت غذا و داروی دانشگاه علوم پزشکی قم، شیر خشک‌های رژیمی نظیر «نئوکیت»، «آپتامیل»، «ببلاک» و «گیگوز» فقط با نسخه پزشک و تأیید پزشک معتمد قابل دریافت‌اند. با وجود فعال بودن سامانه‌های «تیتک» و «حامی»، کمبود‌های مقطعی همچنان وجود دارند.

کارشناسان می گویند محدودیت واردات، ضعف تولید داخلی، ناهماهنگی در ثبت سفارش، و تمرکز عرضه در داروخانه‌های خاص، روند تأمین را برای مادران به‌ویژه در مناطق کم‌برخوردار دشوار کرده است.

روایت‌هایی از مادران نگران

در محله‌هایی، چون پردیسان و نیروگاه، مادران نوزادان حساس با تجربه‌هایی مشابه روبه‌رو هستند:نسخه دارم، تأیید هم شده، ولی هر بار می‌گویند موجود نیست. مجبور شدم از تهران تهیه کنم، اونم با قیمت ۲۵۰ هزار تومان برای قوطی‌ای که باید زیر ۵۰ هزار باشه.

برخی مادران به دلیل نبود برند تجویزشده، مجبور به تغییر نوع شیر خشک شده‌اند! تغییری که در مواردی باعث آلرژی، مشکلات گوارشی یا کاهش وزن نوزاد شده است.

بررسی ها نشان داده سامانه‌های توزیع نسخه‌محور طراحی شده‌اند تا شفافیت و عدالت ایجاد کنند. اما در عمل، مواردی چون  تاخیر در ثبت نسخه‌ها و پاسخ سامانه،  کمبود محصول حتی بعد از تأیید ،ضعف هماهنگی میان پزشک معتمد و داروخانه‌های مجاز ، بی‌خبری خانواده‌ها از روند و مقررات دریافت گزارش شده است.

در کنار اینها، کاهش ظرفیت تولید در دو شرکت اصلی عرضه‌کننده باعث شده نیاز بازار به طور کامل پوشش داده نشود. وابستگی به واردات هم با نوسانات ارزی، تأثیر مستقیم بر تأمین دارد.

مادران قمی خواستار آن‌اند که سامانه‌های توزیع با سرعت، دقت و پاسخ‌گویی بیشتر عمل کنند ، تولید داخلی تقویت شود تا وابستگی به واردات کاهش یابد ،پایگاه‌های پشتیبانی اجتماعی برای خانواده‌های آسیب‌پذیر در استان ایجاد شود و  موجودی شیر خشک رژیمی در داروخانه‌ها شفاف و به‌روز اعلام شود.