بورس در حالت تعلیق؛ رشد محدود است و ریسک‌ها بزرگ/ اگر تحریم‌ها بازگردد، فروش شرکت‌ها فلج می‌شود

اقتصاد۲۴- بازار سرمایه ایران در روز یکشنبه ۱۶ شهریور ۱۴۰۴، یکی از روز‌های نسبتاً متعادل و امیدوارکننده خود را پشت سر گذاشت. پس از هفته‌ای پرنوسان که تحت‌تأثیر اخبار سیاسی، نوسانات نرخ ارز و فضای احتیاطی سرمایه‌گذاران قرار داشت، امروز شاخص‌های اصلی بورس با رشد همراه شدند و نشانه‌هایی از بازگشت اعتماد به بخشی از معاملات بازار دیده شد. این رشد، هرچند هنوز از جنس صعود‌های پرشتاب نیست، اما می‌تواند به‌عنوان یک حرکت اصلاحی مثبت در مسیر بازسازی روانی بازار تلقی شود.

شاخص کل بورس با رشد ۲۷ هزار و ۸۰۶ واحدی، به ارتفاع دو میلیون و ۵۷۰ هزار و ۶۵۷ واحد رسید. نماد‌های بزرگ و شاخص‌ساز مانند فملی، فارس و پارسان نقش پررنگی در این صعود ایفا کردند. همزمان، شاخص هم‌وزن نیز سبزپوش شد که نشان‌دهنده تحرک نسبی در میان سهم‌های کوچک‌تر و غیرشاخصی است. این اتفاق می‌تواند نشانه‌ای از چرخش تدریجی جریان نقدینگی به سمت گروه‌هایی باشد که در هفته‌های گذشته کمتر مورد توجه قرار گرفته بودند.

در کنار تحرکات شاخص‌ها، ورود پول حقیقی به بازار نیز بار دیگر مثبت شد؛ موضوعی که در روز‌های اخیر کمتر دیده شده بود. این ورود سرمایه، هرچند محدود، می‌تواند به‌عنوان نشانه‌ای از کاهش اضطراب و افزایش تمایل سرمایه‌گذاران حقیقی برای مشارکت در معاملات تلقی شود. البته حجم و ارزش معاملات خرد نسبت به روز‌های اوج بازار هنوز پایین‌تر است، اما همین بازگشت تدریجی می‌تواند زمینه‌ساز تحرک بیشتر در روز‌های آینده باشد.

از منظر روانی، بازار همچنان تحت‌تأثیر فضای سیاسی و اخبار بین‌المللی قرار دارد. نشست شورای حکام آژانس بین‌المللی انرژی اتمی که قرار است در روز‌های آینده برگزار شود، یکی از مهم‌ترین عوامل تعیین‌کننده در رفتار معامله‌گران است. بسیاری از فعالان بازار با احتیاط بیشتری معامله می‌کنند و منتظرند تا نتیجه این نشست و بیانیه‌های احتمالی آن مشخص شود. این انتظار، باعث شده تا بازار در وضعیت نیمه‌فعال و نوسانی باقی بماند؛ جایی که هر خبر مثبت می‌تواند جرقه‌ای برای رشد باشد و هر سیگنال منفی، زمینه‌ساز عقب‌نشینی دوباره قیمت‌ها شود.

بیشتر بخوانید: دو سناریو مهم از روند بازار بورس

کارشناسان بازار سرمایه تأکید دارند که روند فعلی هنوز شکننده است و برای تثبیت آن، نیاز به مجموعه‌ای از عوامل حمایتی وجود دارد؛ از جمله شفافیت بیشتر در سیاست‌های اقتصادی، کاهش ریسک‌های سیاسی و بهبود انتظارات تورمی. در چنین فضایی، گزارش‌های مالی شرکت‌ها، تحولات نرخ بهره و تصمیمات کلان اقتصادی نیز می‌توانند نقش تعیین‌کننده‌ای در مسیر بازار ایفا کنند.

در مجموع، بازار بورس در ۱۶ شهریور ۱۴۰۴ روزی متعادل و نسبتاً مثبت را تجربه کرد؛ روزی که شاید آغاز یک بازگشت تدریجی باشد، اما هنوز برای قضاوت درباره پایداری آن، باید منتظر ماند و دید که تحولات سیاسی و اقتصادی در روز‌های آینده چه مسیری را برای بازار رقم خواهند زد.

سعید کرداری، کارشناس بازار سهام در پاسخ به این پرسش که بنابر گزارش اتاق بازرگانی، فعال‌سازی مکانیسم ماشه ممکن است نرخ ارز را بین ۱۱۵ تا ۱۶۵ هزار تومان برساند، اگر چنین سناریویی واقعی شود، چه تأثیری بر ارزش بورس خواهد داشت؟ به اقتصاد ۲۴ گفت: «بحث‌های سیاسی در همه جای دنیا تاثیر منفی بر بازار می‌گذارد. بازار‌های سرمایه‌گذاری و شفافی مانند بازار سهام، گزارش‌ها منتشر و برخلاف بازار‌های دیگر، به قیمت معامله می‌شود و دقت کافی را دارد. بازار سهام به واسطه قدرت نقدشوندگی که دارد و اینکه هر روز معامله با حجم مناسبی انجام می‌شود، بیشتر سرمایه‌گذاران آن بر اساس ارزش فعلی یا ارزشی که در آینده می‌تواند بگیرد، معامله می‌کنند. از این رو فضای سیاسی فعلی باعث می‌شود که آینده به مراتب مبهم شود.»

وی ادامه داد: «در واقع ما نمی‌دانیم مکانیسم ماشه فعال خواهد شد یا راه دیپلماسی باز می‌شود. اگر مکانیسم ماشه فعال شود، بالتبع تحریم‌های سازمان ملل باز می‌گردند و شرایط سخت‌تر و وضعیت فروش شرکت‌ها به مراتب بدتر خواهد شد. معاملات نفت با سختی بیشتری صورت خواهد گرفت و با صدور قطعنامه‌ها به چین که خریدار اصلی است، دیگر نمی‌توانیم نفت بفروشیم. در چنین شرایطی قطعا بورس روند مثبت و صعودی نخواهد داشت.»

این کارشناس بازار سرمایه درباره عوامل محرک رشد شاخص در هفته جاری، بیان کرد: «چند روزی که بازار جان گرفته به دلیل حمایت‌ها و دور شدن از فضای جنگ است. یک مقدار قیمت‌ها دارد برمی‌گردد ولی در بلندمدت این روند ادامه ندارد و به زودی به سراشیبی باز می‌گردیم.»

کرداری ادامه داد: «روند مثبت چند روز اخیر به دلیل کف قیمتی است که بازار سهام و شرکت‌ها به آن رسیدند و فاصله‌ای است که میان قیمت دلار و اثرگذاری آن بر قیمت سهام شرکت‌ها به وجود آمده بود. وقتی هم دلار افزایش پیدا کند، یک سری از شرکت‌ها سودآوری دارند، ولی به دلیل شرایط جنگی و اضطراب سرمایه‌گذاران، این رشد محقق نمی‌شود. الان آن فاصله در حال کاهش است، ولی روندی نیست که با قطعیت بگوییم مثبت شده است. همچنان شرایط ملتهب است و مشخص نیست مذاکره به نتیجه برسد یا جنگی صورت گیرد. باید صبر کنیم و ببینیم روند مذاکرات سیاسی به کجا خواهد رسید. اگر مذاکرات مثبت باشد می‌توانیم بگوییم بازار رشد بیشتری را خواهد داشت. در غیر اینصورت مجدد روند معکوس می‌شود. در حال حاضر تمام بازار‌های کشور تحت تاثیر عوامل سیاسی قرار دارند.»