تجارت سیاه زیر نقاب زیبایی!

باشگاه خبرنگاران جوان - «چند قلم لوازم آرایش مارک. گرفته‌ام؛ شده ۲۷ میلیون، اما اشکال نداره... حداقل خیالم راحته که تقلبی نیستن و پوستم‌ رو خراب نمی‌کنن» اینها را زنی حدود ۴۰ ساله به دوستش می‌گوید؛ گرچه دوستش چندان با وی موافق نیست.

دوستش که تقریباً همسن و سال اوست، رژ لبی از کیفش بیرون می‌آورد و می‌گوید: «فکر کردی همه اونا اصلن؟ نه بابا... خواهر‌شوهرم مثل تو می‌رفت با قیمت‌های نجومی، لوازم آرایش مارک می‌خرید، اما یک‌دفعه مریضی پوستی گرفت و کلاً چهره‌اش عوض شد». رژ لب را نشان دوستش می‌دهد و ادامه می‌دهد: «من اکثراً لوازم آرایشی ایرانی می‌خرم. البته قیمت اونا هم کم نیست ولی بازم خیلی پایین‌تر از خارجی‌هاست».

مشابه این گفت‌و‌گو را بین بانوان زیاد می‌شنوید. گفت‌و‌گو و اظهارنظر‌هایی از نرخ‌های عجیب و غریب لوازم آرایشی خارجی که تازه بسیاری از آنها هم تقلبی هستند و تبعات ناشی از مصرف آنها فراوان.

علاقه شدید ایرانی‌ها به لوازم آرایش

ایران جزو کشورهایی است که مردم آن علاقه زیادی به لوازم آرایش دارند و میانگین سنی مصرف‌کنندگان لوازم آرایشی و بهداشتی در ایران به‌طور نگران‌کننده‌ای رو به کاهش است، طوری‌که سن استفاده از این مواد آرایشی به پایین‌تر از ۱۴ سال و حتی دوران نوجوانی و کودکی هم رسیده است.

زمانی بزرگتر‌های خانواده لوازم آرایش می‌خریدند و اعضای دیگری که سن پایینی داشتند، به صورت پنهانی و مخفیانه از این لوازم استفاده می‌کردند، اما امروزه بچه‌ها خودشان برای خرید لوازم آرایش اقدام می‌کنند و در این زمینه سنت‌شکنی شده که این روند می‌تواند خطرات جدی برای سلامت جسمی و روانی نسل جوان ایرانی به همراه داشته باشد.

مقصدی چرب برای سودجویی

بازار لوازم آرایشی در ایران با چالش‌های متعددی ازجمله گسترش محصولات تقلبی و قاچاق، وابستگی به واردات مواد اولیه و مشکلات ناشی از تحریم‌ها مواجه است. این مشکلات سلامت مصرف‌کنندگان را تهدید می‌کند و به صنعت لوازم آرایشی کشور آسیب می‌زند.

آمار‌های رسمی نشان می‌دهد که بخش قابل‌توجهی از لوازم آرایشی موجود در بازار ایران به صورت قاچاق وارد می‌شوند که اغلب کیفیت پایینی دارند و ممکن است حاوی مواد شیمیایی خطرناک باشند. برخی از کارشناسان می‌گویند بیش از ۸۰ درصد محصولات آرایشی و بهداشتی در بازار ایران، غیربهداشتی و غیراستاندارد هستند. از آنجا که ایران پس از عربستان، بیشترین مصرف لوازم آرایشی را در غرب آسیا دارد، از این رو ایران مقصدی برای سودجویان است تا محصولات تقلبی و قاچاق را وارد بازار کنند که کار را برای خریداران سخت‌تر کرده است.

زدوبندی منفعت‌طلبانه

بسیاری از مصرف‌کنندگان، بدون اینکه بدانند از محصولات بی‌کیفیت و حتی خطرناک استفاده می‌کنند. به گفته برخی از کارشناسان، لوازم آرایشی و بهداشتی جزو لوازم سلامت‌محور محسوب می‌شوند و مسئولیت آن با وزارت بهداشت و سازمان غذا و داروست، اما واقعیت این است که این سازمان تقریباً هیچ نظارتی بر فروشگاه‌های عرضه لوازم آرایشی ندارد و فقط بر داروخانه‌ها که محصولات ایرانی را توزیع می‌کنند، نظارت دارد. به همین علت محصولات قاچاق و تقلبی به وفور در بازار عرضه می‌شود و تقریباً بدون هیچ مشکلی در سراسر کشور به فروش می‌رسند.

تشخیص اصل از تقلبی

در این بازار آشفته، برخی از مصرف‌کنندگان پول برند اصلی را می‌پردازند، اما محصول تقلبی می‌خرند، زیرا با وجود تعدد لوازم آرایشی قانونی در داروخانه‌ها، تمایل مردم بیشتر به خرید لوازم آرایش و برند‌های خارجی است. به همین علت سهم بیشتر بازار لوازم آرایشی، در خارج از داروخانه‌ها، در فروشگاه‌هایی رقم می‌خورد که عمده محصولات آنها قاچاق است؛ موضوعی که بخشی از آن به ممنوعیت واردات لوازم آرایشی برمی‌گردد.

قیمت پرفروش‌ترین محصولات لوازم آرایشی

قیمت لوازم آرایشی خارجی و به اصطلاح مارک هم در نوع خود عجیب و غریب و حتی حیرت‌انگیز است. بانوانی که به دنبال لوازم آرایشی «برند» هستند کاملاً با نام‌های تولیدکنندگان معروف آنها، آشنا هستند. به گفته فروشندگان عمده بازار لوازم آرایشی و بهداشتی، پرفروش‌ترین برند‌های جهانی این لوازم در ایران شامل برند‌هایی مانند مک (MAC)، لورآل (L›Oreal)، هدی بیوتی (Huda Beauty)، نارس (NARS) و استی لادر (Estée Lauder) هستند. این برند‌ها به‌دلیل کیفیت بالا، تنوع محصولات و محبوبیت، در بازار آرایشی ایران جایگاه ویژه‌ای دارند.

برند‌های دیگری مانند میبلین (Maybelline)، دیور (Dior) و گرلن (Guerlain) نیز در میان پرفروش‌ترین‌ها قرار دارند. همچنین برند‌های جدیدتر مانند شیگلم (Sheglam) به سرعت در حال کسب محبوبیت در بازار ایران هستند.

نرخ محصولات آرایشی خارجی در ایران بسته به برند، نوع محصول و فروشگاهی که از آن خرید می‌شود، متغیر است. عوامل دیگری مانند نرخ ارز و هزینه‌های واردات نیز بر قیمت نهایی تأثیر می‌گذارند. برای مثال، برخی از فروشگاه‌ها تخفیفاتی را برای محصولات خاصی ارائه می‌دهند یا قیمت‌ها را براساس نوسانات بازار تغییر می‌دهند. قیمت چهار محصول پرفروش یکی از برند‌های معروف به قرار زیر است:

رژ لب جامد ۶،۳۴۵،۰۰۰ تومان، ریمل چشم حجم‌دهنده ۶،۶۴۹،۰۰۰ تومان، کرم‌پودر ۷،۳۷۷،۰۰۰ تومان و خط چشم ماژیکی ۵،۱۳۵،۰۰۰ تومان. اما اینها تنها اقلام پرمصرف آرایشی و بهداشتی نیستند. کافی است پزشک پوست‌تان برای‌تان یک کرم، لوسیون یا ... خارجی تجویز کرده باشد تا بیشتر با قیمت‌های نجومی این اقلام آشنا شوید؛ کرم‌هایی که قیمت آنها حداقل از یک تا ۱/۵ میلیون تومان شروع می‌شوند و تا ۶- ۷ میلیون هم می‌رسند.

نوسانات اقتصادی – سیاسی در بازار لوازم آرایشی

«حسین» یکی از فروشندگان لوازم آرایشی در بازار تهران با بیان اینکه نوسانات اقتصادی و سیاسی در بازار لوازم آرایشی هم اثرگذار بوده و همین امر باعث شده تا بازار برخی برند‌ها در ایران تعطیل شود، به هفت‌صبح می‌گوید: بیشترین فروش محصولات ما محصولات مراقبت از پوست است. مردم، بیشتر محصولات مراقبت از پوست می‌خرند تا آرایش پوست.

«شاید به دلیل قیمت بالای برند‌های خارجی، مردم در این بخش هم دست به دامان محصولات چینی شده‌اند»؛ اینها را حسین می‌گوید و ادامه می‌دهد: قیمت محصولات مراقبت از پوست چینی از ۷۵ هزار تومان شروع می‌شود و تا ۳۰۰ هزار تومان هم می‌رسد که البته کیفیت متوسطی دارند. محصولات ایرانی هم داریم ولی قیمت‌شان از محصولات چینی بالاتر است و از آنجا که توان خرید مصرف‌کننده پایین است، محصولات چینی تقاضای بیشتری دارند. البته نمی‌توان گفت محصولات ایرانی از محصولات چینی بهترند و، چون قیمت محصولات چینی پایین‌تر است، کیفیت‌شان هم پایین.

این مغازه‌دار با اشاره به اینکه قیمت‌ها در بازار متفاوت است، در مورد قیمت پرفروش‌ترین محصولات می‌گوید: قیمت کرم پودر ترکیه‌ای، چینی و حتی ایرانی از ۱۵۰ هزار تومان تا ۵۵۰ هزار تومان، رژلب از ۱۰۰ هزار تومان تا یک میلیون تومان، خط چشم از ۱۰۰ هزار تومان تا ۲۰۰ هزار تومان و ریمل از ۱۵۰ هزار تومان تا ۳۵۰ هزار تومان است.

حسین به محصول پرفروش تابستان یعنی ضدآفتاب اشاره می‌کند و می‌گوید: قیمت ضدآفتاب از ۸۵ هزار تومان تا یک میلیون و ۵۰۰ هزار تومان است. البته قیمت بالای این محصول به دلیل افزایش قیمت دلار است نه اینکه کیفیت کالا بالا باشد.

این فروشنده با بیان اینکه در بازار ایران، لوازم آرایشی زیرپله‌ای پاکستانی وجود ندارد، عنوان می‌کند: محصولات آرایشی مستقیماً از چین خریداری و وارد می‌شوند. نباید گفت محصولات دیگر کشور‌ها تقلبی هستند، زیرا کالا‌های چینی یا ترکیه‌ای، محصولاتی با استاندارد کشور تولیدکننده هستند نه اینکه تقلبی باشند. مصرف‌کننده ایرانی هم بیشتر دنبال محصولات خارجی است.

عوارض احتمالی نگران‌کننده

«محدثه» از مشتریان پر و پا قرص برند‌های اصل لوازم آرایشی است. با این حال تجربه ناخوشایندی از مصرف این مواد دارد. وی در گفت‌و‌گو با هفت‌صبح می‌گوید: بعد از مصرف یک کرم مرطوب‌کننده خارجی که مبلغ زیادی به خاطر اصل بودن آن پرداخت کردم، دچار التهاب پوستی شدم. متخصص پوست تشخیص داد بر اثر سرب زیاد موجود در کرم به این مشکل برخورده‌ام که بعد از کلی دوا و درمان، پوستم خوب شد.

مژگان یکی دیگر از افرادی‌ست که یک خط چشم با برند اصل از یک فروشگاه پر زرق و برق خریداری کرده و برای آن کلی هم پول پرداخته ولی چشمانش دچار عفونت شده و کارش به بیمارستان کشیده است. شهروند دیگری که خودش را معرفی نمی‌کند، می‌گوید: مصرف مداوم کرم پودر باعث شد تا صورتم از حالت طبیعی خارج شود و لکه‌های سیاه رنگی آن را احاطه کند، لکه‌هایی که هر روز چهره‌ام را بیشتر از روز قبل عوض می‌کرد.

افزایش بیماری‌های التهاب پوستی

مشکلات ناشی از مصرف لوازم آرایشی، حتی با قیمت‌های نجومی و مثلاً اصل، آن‌قدر شایع شده که پزشکان پوست از آن به عنوان یکی از اصلی‌ترین دلایل مراجعه بیماران یاد می‌کنند. دکتر «محمدحسن شاه‌وردی» جراح و متخصص پوست و مو در مورد عوارضی، چون ایجاد سرطان پوست ناشی از مصرف لوازم آرایشی تقلبی که گاهی با قیمت‌های نجومی هم عرضه می‌شوند، به «هفت‌صبح» می‌گوید: اینکه بگوییم لوازم آرایشی باعث سرطان پوست می‌شود، درست نیست، اما باید مشخص شود که چه مواردی در تولید مواد آرایشی که برای زیبایی استفاده می‌شود، استفاده شده است.

وی می‌گوید: تولیدکنندگان لوازم آرایشی مجبورند برای زیبایی صورت از یک‌سری مواد استفاده کنند که برای پوست اصلاً خوب نیست ولی مصرف‌کننده فقط زیبایی را مدنظر قرار می‌دهد. مثلاً ماده آرایشی استفاده می‌کنند که رنگ بهتری دارد یا از نظر آرایشی، نظر مصرف‌کننده را جلب می‌کند. اینها شاید خوب نباشند، اما نظر مصرف‌کننده را جلب می‌کند در حالی‌که اتفاقاً مشکل همین‌جاست. قبل از اینکه فقط نتیجه زیبایی مدنظر قرار گیرد بهتر است، مطمئن شویم چه موادی در محصول به کار رفته است؟

شاه‌وردی با اشاره به زیاد شدن مراجعه‌کنندگان به کلینیک‌های پوست تصریح می‌کند: مراجعه به کلینیک ما با بیماری‌های التهاب پوستی زیاد شده که برخی برای استفاده از رنگ مو یا صافی مو است، زیرا از موادی استفاده می‌شود که برای پوست بسیار مضر است.

اغلب، درمان‌ها درازمدت می‌شوند و گاهی بیماران به درمان‌های روتین پاسخ نمی‌دهند و مجبور می‌شویم از دارو‌های سرکوب ایمنی برای بیمار تجویز کنیم. «لیکن پیلان صورت» یکی از همین بیماری‌هاست که اخیراً زیاد شده و در مطالعاتی اثبات شده، موادی در لوازم آرایشی وجود دارند که می‌تواند از عوامل اصلی این بیماری باشد.

محتاج یک ذره عزم راسخ در مسئولان

به عقیده کارشناسان، بیش از ۸۰۰ نوع ترکیب شیمیایی و سمی در لوازم آرایشی و بهداشتی وجود دارد و استفاده مستمر از آنها باعث جذب سالیانه ۲ کیلو و ۵۰۰ گرم ماده سمی در بدن می‌شود. لوازم آرایشی قاچاق موجب پیری زودرس، حساسیت‌های پوست، عفونت‌های مزمن در اطراف لب و دستگاه تنفس و همچنین بیماری‌های مختلف دیگر می‌شود، اما با وجود این حجم از تخلف‌ها، هنوز مسئولان عزم راسخی برای برخورد با قاچاقچیان بازار لوازم آرایشی ندارند و هر روز بر حجم این تخلف‌ها افزوده می‌شود؛ بنابراین بهتر است بانوان کشور برای داشتن چهره جوان و همچنین جلوگیری از ابتلا به بیماری‌های پوستی و امراض مختلف دیگر، از هر ماده‌ای برای آرایش استفاده نکنند و تحت تاثیر تبلیغات قرار نگیرید و از هر پیشنهادی هم استقبال نکنند.

منبع: روزنامه هفت صبح