تحلیل روحانی از دردسرسازی اسنپ‌بک برای ایران

اقتصاد۲۴- حجت‌الاسلام‌والمسلمین حسن روحانی، رئیس‌جمهور ایران در دوره‌های یازدهم و دوازدهم روز ۱۱ شهریور، در جمع مشاورین خود سخنرانی داشته است.

در ادامه بخشی از سخنان وی را می‌خوانید.

اولین بحث این است آیا اسنپ‌بک مشکلی درست می‌کند؟ یا مشکلی درست نمی‌کند؟ اصلاً اهمیتی دارد یا اهمیتی ندارد؟ به نظر من اینگونه که در جامعه مطرح می‌شود بعضی‌ها می‌گویند اصلاً مهم نیست، بعضی می‌گویند فوق‌العاده مهم است، ما باید حد و مرز اسنپ‌بک را به دقت بدانیم چیست. البته اسنپ‌بک ممکن است از لحاظ اقتصادی خیلی فشار زیادی به کشور وارد نکند، در شرایطی که تحریم آمریکا بالای سر ما هست، البته تحریم‌های سازمان ملل برمی‌گردد، منتهی تحریم‌های سازمان ملل یا حتی تحریم‌های اروپا در برابر تحریم آمریکا از لحاظ اقتصادی اهمیت چندانی ندارد. گرچه از لحاظ سیاسی و از لحاظ حقوقی اهمیت فوق‌العاده‌ای دارد که ایران همچنان برمی‌گردد ذیل فصل ۷ منشور ملل متحد.

نکته دوم این است که آیا سه کشور اروپایی حق دارند چنین کاری را انجام بدهند؟ قطعاً از لحاظ حقوقی حق چنین کاری ندارند به دلیل اینکه اسنپ‌بک طبق بند ۳۷ برجام و طبق بند‌های ۱۰ به بعد در قطعنامه ۲۲۳۱ مبنایش این است که یک کشوری نقض آشکار کرده باشد، یعنی عدم پایبندی نسبت به تعهدات خودش انجام داده، آن هم عدم پایبندی اساسی، خب جمهوری اسلامی ایران از ابتدای برجام به تمام آنچه که در قطعنامه و همچنین توافق برجام آمده متعهد بوده به همین دلیل هم وقتی ترامپ در دورهٔ اول یعنی در سال ۹۷ می‌خواست از برجام خارج شود، اول متوسل شد به آژانس بین‌المللی و می‌خواست آمانو یک حرفی بزند، حتی نماینده آنها در سازمان ملل رفت به وین برای اینکه آژانس را راضی بکند که یک نکته‌ای را علیه ایران بگوید. آمانو با قاطعیت گفت ایران به تمام تعهدات خودش عمل کرده، بنابراین راهی پیدا نکرد. آمریکا به همین دلیل یک‌جانبه از برجام خارج شد. قبلش می‌خواست راه حقوقی پیدا کند، دید راه حقوقی وجود ندارد. ایران و جمهوری اسلامی ایران اساساً به هر چیزی که تعهد کند به عهدش پایبند است.

اولین کسی که نقض اساسی کرد و از برجام به طور کلی خارج شد، خود ترامپ بود در سال ۹۷، البته آن‌طور که آقای پوتین برای من توضیح داد، ترامپ از برجام خارج شد به این دلیل که به او گفته بودند اگر شما از برجام خارج شوید، بلافاصله ایران از برجام خارج می‌شود و اگر ایران بلافاصله از برجام خارج می‌شد، همه قطعنامه‌ها و همه تحریم‌ها برمی‌گشت و همه چیز به گردن ما می‌افتاد. منتهی ایران هوشمندی کرد و این کار را نکرد. آنهایی که در مجلس آن ایام و قبلش برجام را آتش می‌زدند آنها دیگر باید کاملا ساکت باشند. آنهایی که همان روز می‌گفتند ما برجام را کنار بگذاریم، بعد از اینکه ترامپ خارج شده، خب اگر ما از برجام خارج می‌شدیم، همه قطعنامه‌ها همان روز برمی‌گشت، همه تحریم‌ها هم همان روز برمی‌گشت، هیچ نفعی هم ما نمی‌بردیم و همهٔ بار هم به دوش ما می‌افتاد. ترامپ چنین قصدی داشت، اما ما این کار را نکردیم؛ و لذا ۱+۴ کنار جمهوری اسلامی ایران ماند و لااقل از لحاظ سیاسی و از لحاظ تبلیغاتی روبه‌روی ترامپ و روبه‌روی آمریکا هم ایستاد و ما هم بعد از اینکه ترامپ از برجام خارج شد به مدت یک سال، کاملاً به برجام متعهد بودیم به این دلیل که اروپایی‌ها به ما قول داده بودند که در این یکسال تحریم آمریکا را جبران می‌کنند، قول‌های زیادی هم به ما دادند، در مذاکرات هم ۱۱ بند به عنوان تعهد خودشان قبول کردند، متأسفانه به هیچ یک از آن ۱۱ بند عمل نکردند، بعد از یکسال وقتی ما دیدیم اروپا هیچ قدمی برنمی‌دارد یا ۱+۴ در واقع کاری انجام نمی‌دهد از اردیبهشت ۹۸ ما شروع کردیم در ۵ مرحله تعهدات برجامی خودمان را کاهش دادیم. در هر مرحله هم اعلام کردیم به ۱+۴، که دو ماه به شما فرصت می‌دهیم اگر شما بتوانید موضوع تحریم‌ها را جبران کنید ما دومرتبه برمی‌گردیم به طور کامل به برجام، که متأسفانه کاری نکردند یا نتوانستند انجام دهند.

بیشتر بخوانید:عکس/ چهره دیده نشده از حسن روحانی ۴۴ سال پیش در نماز جمعه سرخه

علیرغم اینکه جمهوری اسلامی ایران بسیاری از تعهدات برجامی خودش را در سال ۹۸ کنار گذاشت، اما ارتباطش را با آژانس به طور کامل حفظ کرد، این نکته بسیار مهمی بود که ایران به آن توجه داشت، و لذا در سال ۹۹ آمریکا دو بار به شورای امنیت و یک بار به مجمع عمومی مراجعه کرد علیه ایران و هر سه بار شکست خورد. شکست‌های سه‌گانه آمریکا در سال ۹۹ در سازمان ملل متحد در تاریخ آمریکا بی‌سابقه است که آمریکا سه بار به سازمان ملل مراجعه کند و هر سه بار در برابر ایران شکست بخورد. اولی‌اش مراجعه کرد به شورای امنیت برای اینکه جلوی پایان تحریم تسلیحاتی ایران را بگیرد، و این کار را نتوانست بکند، در شورای امنیت دو رأی آورد در برابر ۱۱ رأی. این بسیار مفتضحانه بود برای آمریکا، بار دوم آمریکا تلاش کرد از اسنپ‌بک استفاده کند و لذا یک بار دیگر در شورای امنیت این موضوع را مطرح کرد و این بار ۱۳ عضو شورای امنیت با درخواست آمریکا مخالفت کردند، این هم افتضاح دوم برای آمریکا بود. وقتی دید در شورای امنیت کاری نمی‌تواند بکند رفت در مجمع عمومی و در مجمع عمومی دنبال این بود که کمیته تحریم را احیاء کند. آنجا هم ۱۱۰ رأی مخالف به آمریکا داده شد، و فقط ۱۰ رأی به نفع آمریکا بود، یعنی ۱۰ در برابر ۱۱۰ رأی، آمریکا شکست خورد؛ بنابراین در سال ۹۹ آمریکا در سه نوبت در برابر جمهوری اسلامی ایران دچار شکست شد و در هر سه نوبت هم اروپا از ما حمایت کرد؛ بنابراین اروپا که به تعهدات خودش در برجام عمل نکرده و به تعهدات یازده‌گانه خودش عمل نکرده، امروز نمی‌تواند مدعی باشد و بگوید ایران تعهدات خودش را نقض کرده است.

مسأله دوم این که، اروپایی‌ها در این اواخر بار‌ها تکرار کردند که ما الان معتقد نیستیم که ایران ۶/۳ غنی‌سازی کند، ما الان معتقدیم به غنی‌سازی صفر؛ و این را وزیر خارجه انگلیس به صراحت در پارلمان انگلیس اعلام کرد، گفت ما از برجام عبور کردیم و امروز معتقدیم که غنی‌سازی ایران باید صفر باشد. پس کشوری که از برجام عبور کرده چطور می‌تواند طبق یک بند برجام بخواهد علیه جمهوری اسلامی ایران، از این برجام استفاده کند.

دلیل سومی که اروپا نمی‌تواند از این سازوکار استفاده بکند این که در حمله آمریکا و اسرائیل به ایران، اروپایی‌ها هم در لفظ و هم در عمل از متجاوزین حمایت کردند، وقتی که مراکز هسته‌ای ما بمباران می‌شد اروپا آن را محکوم نکرد، و نه تنها محکوم نکرد که حتی صدراعظم آلمان گفت این کار کثیف را اسرائیل به نیابت ما انجام می‌دهد؛ بنابراین از حمله‌ای که به ایران شد، حمایت صد درصد کردند. پس اروپایی‌ها از لحاظ حقوقی امروز از اسنپ‌بک نمی‌توانند استفاده کنند، از لحاظ سیاسی نمی‌توانند استفاده کنند، از لحاظ اخلاقی هم نمی‌توانند استفاده بکنند و این کار آنها کاملاً نادرست است.

ممکن است اروپا به دلیل موضوع اوکراین از ما گله داشته باشد، ناراحت باشد، ولی این دلیل نمی‌شود که بخاطر گله‌ای که از ما دارد بخواهد تعهدات خودش را زیر پا بگذارد. یا اینکه ممکن است آنها بگویند ایران غنی‌سازی را افزایش داده به ۶۰ درصد رسانده، یا مقدار بیشتری از مواد غنی‌شده را برخلاف برجام نگه داشته، اینها قابل حل است. یعنی اگر مذاکره جدی صورت بگیرد امروز هم جمهوری اسلامی ایران باز هم آن‌طوری که وزارت خارجه ما اعلام کرده آمادگی دارد که دومرتبه در چارچوب برجام با سه کشور اروپایی در همین فرصت ۳۰ روزه مذاکره کند، و به اعتقاد من این به ضرر اروپا هست و این کاری که اروپا دارد انجام می‌دهد کاملاً باخت – باخت است. نه به نفع ایران است، نه به نفع سه کشور اروپایی، نه به نفع منطقه است، نه به نفع جهان، نه به نفع معاهده NPT، نه به نفع سازمان ملل است، ضربه به همه اینهاست. در حالی که ما امروز هم فرصت داریم با اروپا صحبت کنیم. تا پایان ۳۰ روز این فرصت باقیست تا بتوانیم با اروپا هماهنگ کنیم و به یک نقطه‌ای برسیم.

منبع: خبر آنلاین