تخلیه آرام تهران؛ دیپلماسی در سکوت عقب‌نشینی می‌کند؟

اقتصاد۲۴- آتش جنگ بین ایران و اسرائیل بالا گرفته و علاوه بر حملات متقابل، شاهد تهدید‌های متقابل نیز هستیم. تهدیداتی که سبب افزایش نگرانی‌های امنیتی، تعدادی از سفارتخانه‌های خارجی در تهران شده است. آنها در پی این نگرانی‌ها دست به اقداماتی پیشگیرانه زده‌اند. مثلا فعالیت خود را کاهش داده، خدمات عمومی را محدود کرده و به اتباع خود هشدار داده‌اند. این اقدامات، بدون بیانیه رسمی یا خروج کامل مأموران، نمایانگر ارزیابی محتاطانه دیپلمات‌های خارجی از وضعیت تهران است.

کاهش فعالیت فرهنگی و عمومی بدون تعطیلی رسمی

برخی سفارتخانه‌ها، مانند چین، هند و کشور‌های اروپایی، در روز‌های اخیر با صدور هشدار به اتباع خود، فعالیت ظاهری و فرهنگی خود را محدود کرده‌اند؛ مثلاً تعویق رویداد‌ها یا تعطیلی موقت بخش‌های کنسولی. هرچند هیچ‌کدام رسماً اعلام تعطیلی کامل نکرده‌اند، اما این اقدام احتیاطی نشان می‌دهد کشور‌ها تشخیص داده‌اند که شرایط در تهران «پیرامون بی‌ثباتی» قرار دارد.

هشدار به اتباع و توصیه به اجتناب از تردد‌های غیرضروری

سفارت هند در بیانیه‌ای رسمی از شهروندان خود خواست «از تردد‌های غیرضروری پرهیز کنند». سفارت چین نیز نسبت به «وضعیت پیچیده و خطرناک» هشدار صادر کرد. این نوع هشدارها، اگرچه محدود به امنیت فردی است، اما نشان‌گر پیش‌بینی افزایش مخاطرات احتمالی در پایتخت است.

کاهش خدمات عمومی

سفارتخانه‌های هلند، ایتالیا، آلمان، اسپانیا، سوئیس خدمات عمومی را تا اطلاع ثانوی به حالت تعلیق درآورده‌اند و کارکنان کمی برای خدمات اضطراری در محل حضور دارند.

خروج آمریکایی‌ها از منطقه!

از کاهش نیرو‌های دیپلمات آمریکا در خاورمیانه نیز نباید غافل شد. ایالات متحده اعلام کرده سفارتخانه‌های خود در عراق، کویت و بحرین را کاهش داده است و همچنین کنسولیگری‌های آمریکا در بغداد و اربیل نیروی غیرضروری خود را تخلیه کرده که نگرانی امنیتی را برجسته می‌کند.

از سوی دیگر، سفارت آمریکا در اورشلیم و بخش‌های کنسولی‌اش در تل‌آویو و اورشلیم به‌طور موقت در تاریخ ۱۷ ژوئن تعطیل شد. این اقدام برای «امنیت کارکنان» صورت گرفته و از اهمیت ویژه‎ای برخوردار است و بازتابی از نگرانی امنیتی گسترده در منطقه به شمار می‌آید.

 بیشتر بخوانید: رمزگشایی از هشدار ترامپ درباره تخلیه فوری تهران

چرا این اقدامات مهمند؟

اقدامات سفارت‌خانه‌ها در تهران و منطقه از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است. زیرا اولا نشانه‌ای از ارزیابی امنیتی کشور‌های خارجی است. خارج شدن جزئی کارکنان یا متوقف شدن برخی خدمات کنسولی یعنی آنها وضعیت تهران را جدی می‌دانند. این پیام مستقیماً به دیپلماسی و امکان وقوع بحران‌های امنیتی اشاره دارد.

دوما به درک بهتر نشانه‌ها توسط مسئولان ایرانی کمک می‌کند. تحلیلگران و مقامات داخلی برای فهم نحوه نگاه جهان به مدیریت ایران، از این اقدامات استفاده می‌کنند. واکنش سفارتخانه‌ها می‌تواند روی سیاست‌های امنیتی و روابط بین‌المللی کشور نیز تأثیر بگذارد.

نکته سوم اینکه اقدامات سفارتخانه‌ها پیامی به بازیگران منطقه‌ای و جهانی است. میان دیپلماسی و جنگ، کمترین تحرک سفارتخانه‌ها می‌تواند سیگنالی به آمریکا، اسرائیل و حتی عراق و ترکیه باشد درباره سطح آماده‌باش و اینکه آیا احتمال گسترش درگیری وجود دارد یا خیر.

محافظه‌کاری دیپلماتیک

فعالیت دیپلماتیک در تهران فعلاً ادامه دارد، اما رفتار محتاطانه برخی سفارتخانه‌ها – شامل هشدار به اتباع، کاهش رویداد‌ها و تعطیلی موقت بخش‌های کنسولی – نشانگر دیدگاهی محافظه‌کارانه نسبت به وضعیت فعلی است. هر چند هیچکس از تهران خارج نشده، ولی این سیاست‌های «کاهش فعالیت» خود به پالس‌هایی از عدم اعتماد به روند امنیتی داخلی تعبیر می‌شوند. حالا این سؤال مطرح است: آیا رفت‌وآمد دیپلماتیک در ماه‌های آینده به نقطه بحرانی خواهد رسید؟ آنچه مشخص است این است که رفتار سفارتخانه‌ها خود بخشی از روایت دیپلماسی منطقه‌ایست.

منبع: رویداد24