حراج سکه طلا ؛ ابزاری برای شکست حباب یا مسکنی موقت؟

اقتصاد ۲۴- با آغاز حراج سکه در اسفند ماه ۱۴۰۲ و عرضه بیش از ۹۲۱ هزار قطعه در ۸۰ جلسه تا پایان سال گذشته، طرح مدیریت بازار طلا از طریق حراج سکه با تصمیم بانک مرکزی در سال جاری نیز ادامه می‌یابد؛ که به گفته متولیان در بانک مرکزی، هدف اصلی این حراج‌ها تامین و کنترل تقاضای بازار است. حالا امسال نخستین جلسه حراج سال در پنجم شهریور ۱۴۰۴ با عرضه سکه‌های بهار آزادی ضرب ۱۳۸۶ برگزار می‌شود و هر فرد مجاز به ثبت سفارش حداکثر پنج سکه، با امکان ترکیب انواع مختلف آن، خواهد بود.

تا به امروز و پس از گذشت حدود دو سال، حراج سکه اثر محسوسی بر بازار طلا و سکه نداشته است چراکه این حراج‌ها به‌عنوان ابزاری برای کنترل قیمت و کاهش حباب سکه در بازار طلا به کار می‌روند، اما واقعیت این است که نتایج آنها همیشه مطابق انتظار نبوده است. با توجه به سنوات گذشته، تجربه نشان داده که حراج سکه در دوره‌های مختلف، به‌ویژه در دولت‌های گذشته و فعلی به‌عنوان یک راهکار برای مقابله با نوسانات قیمت سکه و طلا مورد استفاده قرار گرفته است؛ با این حال عمدتا تقاضای بالای سفته‌بازی در بازار طلا باعث شده که این تلاش‌ها اثر چندانی بر قیمت‌های سکه و طلا و کاهش حباب سکه نداشته باشد، اما کارشناسان معتقد و هم نظرند که ادامه چنین اقدامی از سوی دولت، راهی درست است.

حراج سکه راه کاهش حباب سکه و مدیریت بازار

اصغر بالسینی سخنگوی مرکز مبادله ارز و طلا در گفت‌و‌گو با اقتصاد ۲۴ در پاسخ به این پرسش که حراج سکه چه تأثیری بر بازار آزاد دارد؟ گفت: بانک مرکزی به عنوان تنها مرجع قانونی ضرب سکه، وظیفه دارد تقاضای بازار را از طریق حراج و طرح پیش‌فروش پاسخ دهد. این اقدام به طور مستقیم بر کاهش حباب سکه و مدیریت بازار اثرگذار است. تجربه جلسات گذشته نشان داده که برگزاری حراج و پیش‌فروش موجب کاهش قابل توجه حباب سکه می‌شود.

جمع آوری نقدینگی با حراج سکه اجرا می‌شود؟

سهراب هاشمی کارشناس اقتصادی نیز در همین رابطه به اقتصاد ۲۴ گفت: ترمیم و اصلاح زیرساخت یکی از مهمترین راه‌ها برای دستیابی به اهداف تنظیم بازار سکه است نه اینکه دولت برای فروش بیشتر سکه و جمع آوری نقدینگی اقدام به اجرای چنین طرح‌هایی کند.

بیشتر بخوانید: جزئیات سهمیه سکه در پیش‌فروش بانک مرکزی

هاشمی ادامه داد: حراج سکه طلا، به خصوص زمانی که با هدف تنظیم بازار و کنترل عرضه انجام می‌شود، پتانسیل این را دارد که به شکستن حباب قیمت کمک کند. البته وقتی بانک مرکزی یا نهاد‌های مسئول، تعداد قابل توجهی سکه را از طریق حراج عرضه می‌کنند، عرضه در بازار افزایش می‌یابد. طبق اصل ساده عرضه و تقاضا، افزایش عرضه در حالی که تقاضا ثابت بماند یا کمتر رشد کند، می‌تواند منجر به کاهش قیمت شود.

به گفته این کارشناس اقتصادی، حراج منظم و شفاف سکه می‌تواند این پیام را به بازار بدهد که دولت در حال مدیریت عرضه است و از افزایش بی‌رویه قیمت جلوگیری می‌کند. این شفافیت می‌تواند انتظارات سفته‌بازانه را کاهش دهد و از شکل‌گیری هیجانات قیمتی جلوگیری کند. وقتی مردم ببینند که عرضه کافی وجود دارد و قیمت‌ها تحت کنترل هستند، انگیزه کمتری برای خرید با قیمت‌های بالا خواهند داشت.

وی تصریح کرد: فروش سکه‌ها در حراج‌ها به معنای خروج بخشی از نقدینگی از دست مردم و ورود آن به سیستم بانکی یا دولتی است. این می‌تواند به کاهش فشار تقاضا در بازار‌های دیگر، از جمله بازار طلا، کمک کند. حراج به خودی خود یک مکانیزم رقابتی است. وقتی خریداران مختلف برای خرید سکه‌ها قیمت‌گذاری می‌کنند، قیمتی که در نهایت شکل می‌گیرد، می‌تواند به قیمت واقعی‌تر و متعادل‌تری نزدیک باشد تا زمانی که عرضه محدود است و دلالان قیمت را تعیین می‌کنند.

هاشمی در پاسخ به این سوال که آیا تضمینی برای شکستن حباب وجود دارد؟ گفت: اگر حجم سکه‌های عرضه شده در حراج‌ها به اندازه‌ای نباشد که بتواند تقاضای قابل توجه بازار را پوشش دهد، تاثیر آن محدود خواهد بود. اگر سیاست‌های کلان اقتصادی به گونه‌ای باشد که همچنان تقاضا برای دارایی‌های امن مانند طلا بالا باشد، حراج‌ها به تنهایی نمی‌توانند جلوی حباب را بگیرند.

این کارشناس اقتصادی با تاکید بر اینکه تداوم و شفافیت در برگزاری حراج‌ها بسیار مهم است و وقفه‌های طولانی یا عدم شفافیت در فرآیند می‌تواند اعتماد بازار را از بین ببرد، گفت: در شرایط تورمی بالا یا بی‌ثباتی اقتصادی، تقاضا برای طلا به عنوان پناهگاه امن همچنان بالا خواهد بود و حراج‌ها ممکن است فقط اثرات کوتاه‌مدت داشته باشند.