درآمد وی‌اودی‌ها از «پخته‌خواری»؛ تکیه بر آثار خارجی به جای تولید بومی

باشگاه خبرنگاران جوان ـ با رشد بازار وی‌اودی‌ها و گردش مالی ۱۰ همتی، بسیاری از پلتفرم‌های ایرانی به جای تولید محتوای بومی، با «پخته‌خواری» و تکیه بر آثار خارجی ادامه می‌دهند.

امروز با حضور شرکت‌های وی‌اودی (VOD) و پلتفرم‌های نمایش آنلاین، صنعت سینمای ایران سالانه حدود ۱۰ همت گردش مالی دارد. این آماری است که محمد صراف، عضو هیئت‌مدیره VOD و رئیس کمیسیون محتوای سازمان نظام صنفی رایانه‌ای تهران اعلام کرده است.بر اساس گزارش‌های مالی، وی‌اودی‌ها در سال گذشته تنها از محل فروش ترافیک اینترنتی حدود ۵ هزار میلیارد تومان، از تبلیغات ۴ هزار و ۸۰۰ میلیارد تومان و از فروش اشتراک ۳ هزار و ۸۷۰ میلیارد تومان درآمد کسب کرده‌اند.

 در عین حال، ۵۵۱ شبکه دارای مجوز فعالیت هستند.اما بخش بزرگی از آن‌ها هنوز فعالیت جدی خود را آغاز نکرده و صرفاً در لیست مجوزها حضور دارند. در میان این مجموعه گسترده، تنها سه پلتفرم اصلی یعنی فیلیمو، نماوا و فیلم‌نت به‌طور مستمر در طول سال تولیدات اختصاصی دارند، در حالی که اغلب دیگر پلتفرم‌ها فعالیت چندانی در حوزه تولید محتوای بومی نشان نمی‌دهند.بخش عمده‌ای از این پلتفرم‌های غیرفعال عملاً بقای خود را از طریق فروش ترافیک برای محتوای خارجی تضمین کرده‌اند؛ اقدامی که بیشتر به پخته‌خواری شباهت دارد.

در صنعت نشر، اصطلاح «پخته‌خوار» به ناشرانی اطلاق می‌شود که منتظر می‌مانند تا ببینند کدام کتاب (اعم از تألیفی یا ترجمه‌ای) پرفروش می‌شود، سپس بدون صرف هزینه‌ای برای تحقیق و تولید محتوا، آن را تکثیر و منتشر می‌کنند و به سود چندبرابری می‌رسند.

در حوزه پلتفرم‌های نمایش خانگی نیز همین اتفاق در حال رخ دادن است: به‌جای سرمایه‌گذاری روی تولید محتوای اصیل و تقویت صنعت بومی، بسیاری از پلتفرم‌ها صرفاً مصرف‌کننده دستاوردهای دیگران یا متکی به واردات محتوای خارجی هستند. این روند، عملاً به تضعیف نوآوری، کاهش اشتغال در حوزه تولید و بی‌اعتمادی مخاطبان منجر خواهد شد.از سوی دیگر، نظارت بر محتوای خارجی نیز سطحی و ناکافی شده است. در سال‌های گذشته، دوبله‌های حرفه‌ای و بازبینی دقیق آثار خارجی بخشی از استانداردهای ورود این آثار به بازار داخلی بود. اما امروز بسیاری از آثار بدون دقت لازم در دوبله یا رعایت شئونات فرهنگی عرضه می‌شوند. نتیجه این کم‌توجهی، مواجهه مستقیم مخاطب با محتوایی است که ممکن است با فرهنگ بومی ناسازگار باشد، یا حتی از کیفیت فنی و هنری لازم برخوردار نباشد. این امر نه‌تنها به ذائقه فرهنگی آسیب می‌زند بلکه مخاطب را نسبت به محتوای داخلی نیز بی‌اعتماد می‌کند و فاصله او را با تولیدات بومی بیشتر می‌سازد.

افزون بر این مسائل، برخی پلتفرم‌هایی که در مقطعی به سرعت رشد کردند، امروز با کاهش جایگاه خود به سراغ پروژه‌های مشترک رفته‌اند. برای مثال، سریال «اجل معلق» هم‌زمان در فیلم‌نت و شیدا عرضه شد؛ روندی که به نظر می‌رسد روزبه‌روز فراگیرتر می‌شود. این هم‌پوشانی اگرچه ممکن است در کوتاه‌مدت به دیده‌شدن اثر کمک کند، اما در بلندمدت از هویت مستقل پلتفرم‌ها می‌کاهد و رقابت سالم را تضعیف می‌کند.

حال در این میان سند تسهیم چه می‌گوید که صدای اعتراض برخی از پلتفرم‌داران در آورده و به نحوی کلا رویکرد سند را اشتباه می‌دانند؟ سند تسهیم در یک خط به دنبال حمایت از تولید داخلی است یعنی ایجاد رقابت میان تولیدات داخلی و خارجی و ضرر پخته‌خواری.

منبع: فارس