دیپلماسی زیر سایه تحقیر ملت/ ادامه واکنش‌ها به صف‌های طولانی و شب خوابی در مقابل سفارت چین

اقتصاد۲۴- تصاویر و گزارش‌های منتشرشده از خیابان اقدسیه تهران، وضعیت نگران‌کننده‌ای را نشان می‌دهد: ده‌ها نفر از متقاضیان ویزای چین، از عصر تا نیمه‌شب مقابل سفارت این کشور در صف ایستاده یا خوابیده‌اند. صحنه‌هایی که بسیاری آن را «در شأن مردم ایران» نمی‌دانند، به‌ویژه وقتی بدانیم چین بزرگ‌ترین شریک تجاری ایران است و بخش عمده واردات کشور از این کشور تأمین می‌شود.

اما پرسش اساسی اینجاست: چرا روند دریافت ویزا برای ایرانی‌ها به چنین مرحله‌ای رسیده؟ تا همین چند سال پیش، ایرانی‌ها برای گرفتن ویزای چین نیازی به مراجعه به سفارت نداشتند. آژانس‌های مسافرتی مشخصی تمام مراحل را انجام می‌دادند؛ نه خبری از وقت سفارت بود و نه از صف‌های طولانی. درخواست‌ها طبق ضوابط مشخص، در مدت کوتاهی بررسی و صادر می‌شد. اما حالا اوضاع کاملاً تغییر کرده است.

اما روند جدید اخذ ویزای چین از دو یا سه سال پیش آغاز شد و به‌تدریج سختگیرانه‌تر شد. در ابتدا، الزام به حضور متقاضیان در سفارت برای ثبت بیومتریک مطرح شد. سپس، محدودیت ظرفیت پذیرش روزانه و سختگیری در تعیین وقت به این فرایند اضافه شد. امروز، متقاضیان باید ساعت‌ها در صف بایستند تا شاید بتوانند مدارک خود را تحویل دهند؛ درحالی‌که در گذشته چنین شرایطی وجود نداشت.

این وضعیت برای بسیاری از متقاضیان تحصیلی، تجاری یا حتی کسانی که قصد دیدار با اعضای خانواده را دارند، به یک چالش جدی تبدیل شده است. یکی از متقاضیان می‌گوید: «از ساعت ۵ عصر آمدیم، اما هنوز نوبتمان نشده. چند نفر شب قبل اینجا مانده بودند تا اول وقت صبح مدارکشان را تحویل بدهند. این برای کشوری مثل چین که روابط اقتصادی گسترده‌ای با ایران دارد، عجیب است».

«رئیس‌جمهور پیش از سفر به چین رسیدگی کند»

«حسین سلاح‌ورزی»، فعال اقتصادی و رئیس پیشین اتاق بازرگانی ایران، نیز در واکنش به وضعیت صف‌های طولانی مقابل سفارت چین در توییتی نوشت: «مردمی که کشورشان بیش از ۷۰ درصد واردات خود را از چین تأمین می‌کند، نباید روی زمین بخوابند تا اجازه سفر بگیرند. 

بیشتر بخوانید:ماجرای هجوم مردم به سفارت چین در تهران چه بود؟

شایسته و بایسته است رئیس‌جمهور محترم پیش از سفر به پکن، دستور دهند این صف‌های حقارت‌بار جمع شود». این اظهارنظر بار دیگر نشان می‌دهد مسئله صف‌های طولانی ویزای چین، نه‌تنها یک مشکل اجرایی، بلکه موضوعی مرتبط با شأن و کرامت شهروندان ایرانی است که نیازمند رسیدگی فوری است.

ایرانی‌ها در کشور‌های دیگر راحت‌تر ویزا می‌گیرند؟

مقایسه وضعیت متقاضیان داخل ایران با ایرانی‌هایی که در کشور‌های عربی همسایه اقدام می‌کنند، اختلاف بزرگی را نشان می‌دهد. یک ایرانی مقیم امارات می‌تواند ظرف دو تا سه روز کاری ویزای چین را دریافت کند، بدون اینکه نیازی به صف یا نوبت‌های طولانی داشته باشد. این موضوع پرسش‌های جدی درباره نگاه چین به متقاضیان ایرانی داخل کشور ایجاد کرده است.

پاسخ سفارت چین

در واکنش به انتشار تصاویر صف‌های طولانی، سفارت چین در تهران در پاسخ به ایسنا چنین توضیح داد: «دولت جمهوری خلق چین همواره به تبادلات مردمی بین چین و ایران متعهد بوده و در این زمینه همکاری نزدیکی با دولت جمهوری اسلامی ایران داشته است. سفارت چین در ایران تا حد امکان به تمدید زمان کاری برای تحویل گرفتن مدارک، تسریع روند رسیدگی به درخواست‌های روادید، از جمله اولویت‌بندی درخواست‌های سفر فوری به چین، ادامه خواهد داد».

این سفارتخانه درباره روند صدور روادید نیز اعلام کرد: «درصورت تأیید روادید، متقاضیان «درخواست‌های عادی» در چهارمین روز کاری پس از تحویل مدارک و «درخواست‌های فوری» در سومین روز کاری پس از تحویل مدارک، روادید خود را دریافت خواهند کرد. زمان دریافت روادید درصورت وجود دلایل فوری و ویژه مانند موارد «بشردوستانه»، به یک روز کاری بعد از تحویل مدارک کاهش یافته است».

بیشتر بخوانید:دود شدن یک چهارم ارزش نفت بلوکه شده ایران در چین/ تحریم‌ نعمت است، اما برای پالایشگاه‌های چینی!/ گیر افتادن ۱.۷۵ میلیارد دلار نفت ایران برای ۶ سال در تله بنادر چینی

سفارت چین افزود: «توصیه می‌شود ۱۵ روز قبل از سفر خود برای روادید اقدام کنید. روادید چین معمولاً سه ماه اعتبار دارد. اگر خیلی زود درخواست کنید، ممکن است روادید شما قبل از عزیمت منقضی شود. برخی از روادید‌ها فقط یک ماه یا کمتر اعتبار دارند. به متقاضیان توصیه می‌شود درخواست روادید خود را براساس برنامه سفر خود برنامه‌ریزی کنند».

این سفارتخانه در پاسخ به پرسشی درباره حجم صدور روادید نیز تأکید کرد: «سفارت چین در ایران تا حد امکان به تمدید زمان دریافت روادید و تسهیل روند درخواست‌ها، از جمله اولویت‌بندی به درخواست‌های سفر فوری به چین، ادامه خواهد داد. درصورتی‌که مدارک درخواست روادید مطابق با الزامات باشد، می‌توانند روادید را بموقع بگیرند. درواقع، حجم روادید صادرشده فعلی، چه از نظر کمیت و چه از نظر روند کاری، کاملاً می‌تواند نیاز‌های مردم ایران را برآورده کند».

سفارت چین در پایان درباره هزینه‌ها توضیح داد: «هزینه درخواست عادی ۷۵ دلار است و در این صورت، روادید چهار روز کاری پس از تحویل مدارک، در صورت برآورده شدن تمام شرایط، صادر می‌شود. هزینه درخواست فوری ۱۰۵ دلار است که روادید سه روز کاری پس از تحویل مدارک، درصورت برآورده شدن تمام شرایط، صادر می‌شود. به‌دلایل فوری ویژه، مانند دلایل بشردوستانه، روادید می‌تواند یک روز کاری پس از تحویل مدارک، با هزینه ۱۱۵ دلار، درصورت برآورده شدن تمام شرایط، صادر شود». طبق اعلام این سفارتخانه، یک مشکل فنی موقت نیز در این روند وجود داشته، اما اکنون برطرف شده است.

با وجود توضیحات سفارت چین درباره زمان صدور روادید، هزینه‌ها و اولویت‌بندی درخواست‌ها، این پاسخ به دغدغه اصلی شهروندان و تصاویر صف‌های طولانی و شب‌خوابی مقابل سفارت پاسخی نداده است. متقاضیان همچنان با ساعت‌ها انتظار در خیابان مواجه‌اند و هیچ تضمینی برای کاهش ازدحام یا احترام به زمان و کرامت ایرانی‌ها ارائه نشده است.

احترام به شهروندان؛ حلقه مفقوده روابط دو کشور

با وجود این توضیحات، پرسش همچنان پابرجاست: چرا ایرانی‌هایی که از داخل کشور اقدام می‌کنند، باید چنین فرایند دشواری را تحمل کنند؟ چرا صف‌های شبانه برای کشوری که مدعی روابط راهبردی با ایران است، به یک روال عادی تبدیل شده؟

تا چند سال پیش، ویزای چین بدون مراجعه حضوری، از طریق آژانس‌ها و با روندی ساده صادر می‌شد. حالا، اما متقاضیان در خیابان اقدسیه، ساعت‌ها در صف ایستاده‌اند تا فقط مدارکشان را تحویل دهند؛ در‌حالی که در کشور‌های دیگر، همین روادید ظرف چند روز و بدون ازدحام صادر می‌شود. این وضعیت، نه‌تنها مشکل اجرایی، بلکه مسئله‌ای مرتبط با شأن و کرامت شهروندان ایرانی است که نباید نادیده گرفته شود.

از دو سال پیش تا کنون!

خبرگزاری مهر در گزارشی با عنوان «ساعت‌ها انتظار پشت دیوار چین؛ علت صف‌های طولانی کنار سفارت چیست؟» که در تاریخ ۲۵ آذر ۱۴۰۲ منتشر کرده بود، به این نکته اشاره کرد که اگر فردی از شهرستان برای دریافت روادید اقدام کند یا امکان ایستادن در صف‌های طولانی را نداشته باشد، با مشکلات جدی مواجه می‌شود. در آن گزارش آمده بود: «درحالی‌که در عصر هوش مصنوعی و اینترنت، انتظار می‌رود فرایند‌های خدماتی به‌سمت دیجیتالیزه شدن برود، اما سایت تعریف‌شده برای اعطای نوبت در سفارت چین با ضعف جدی در مقابله با ربات‌های مزاحم مواجه بود. به‌جای رفع این مشکل، کل سیستم نوبت‌دهی آنلاین تعطیل شد. این پرسش مطرح است که آیا در دوره‌ای که گوشی هوشمند در دسترس همه است، نمی‌توان تمهیداتی برای مدیریت الکترونیکی این فرایند و جلوگیری از سوءاستفاده فراهم کرد؟»

مهر در ادامه نوشت: «این موضوع بار‌ها مورد اعتراض شهروندان و حتی مقامات مسئول قرار گرفته است. کارشناسان تأکید می‌کنند با استفاده از فناوری‌های موجود، می‌توان ربات‌ها را حذف و با احراز هویت دقیق، نوبت‌های واقعی را فقط برای متقاضیان واقعی ارسال کرد. همچنین، محدودیت برای ارسال چندین نوبت به یک فرد خاص می‌تواند جلوی سوءاستفاده را بگیرد؛ اما تاکنون اقدام مؤثری در این زمینه صورت نگرفته است».

منبع: روزنامه پیام ما