سریال‌هایی که پرونده منافقین را ورق می‌زنند

وقوع انقلاب اسلامی ایران که در تاریخ معاصر به عنوان مهم ترین تحول سیاسی، اجتماعی و فرهنگی شناخته می‌شود، از این حیث دارای ابعادی است که تاکنون در مفاهیم و مضامین بسیاری از کارگردانان ایرانی و فیلمنامه‌های آنان جای گرفته است.

گاه از میان بستر پرتلاطم تحولات اجتماعی همچون پیروزی انقلاب، وقایعی استخراج می‌شوند که می‌توان به واسطه آن و همچنین پرورش ذوق هنرمندانه، آثاری خلق کرد که علاوه بر جنبه‌ای از خاطره انگیز بودن وجه تاریخی خود را حفظ نمایند. در این میان وقایع مربوط به شکل گیری و تشکیلات سازی مجاهدین خلق یا منافقین از ابتدا تاکنون، کنجکاوی بسیاری از کارگردان سینمایی و تلویزیونی را برانگیخته تا از لنز دوربین خود، روایت جنایات این گروه تروریستی را با چاشنی فیلمنامه‌های داستانی و تاثیرگذار به چشم مخاطب دیروز و امروز بیاورند.

در واقع سوژه منافقین بارها مورد آزمایش کارگردانان متعددی از جلیل سامان در تلویزیون تا محمدحسین مهدویان در سینما شده است و هریک با قرار دادن این موضوع در محوریت آثار، خلق شخصیت و داستان‌های متفاوت، زوایای مختلفی را برای قصه گویی انتخاب کرده‌اند.

در مدت اخیر نیز سریال «عملیات مهندسی» به کارگردانی سروش محمدزاده و تهیه کنندگی محمدرضا شفیعی با محوریت عملیات‌های ترور منافقین، داستان خود را پس از حذف موسی خیابانی روایت می‌کند. پخش این اثر جدید در ژانر سیاسی و تاریخی که با نوعی درام در قصه گویی ترکیب شده است، بهانه‌ای است تا نگاهی بیندازیم به آثار تلویزیونی در این حوزه که به پخش رسیدند:

عاشقانه‌های سیاسی به سبک جلیل سامان

در میان کارگردانانی که در گذشته تاریخی منافقین کنکاش کرده و به خلق اثر پرداخته‌اند، نام جلیل سامان نیز نمایان است. جلیل سامان با ساخت سه‌گانه‌هایی چون «ارمغان تاریکی»، «پروانه» و «نفس» محوریت کار خود را بر وقوع انقلاب اسلامی و عملکرد منافقین گذاشته است. هرچند که در ارمغان تاریکی و نفس نقش منافقین در طراحی عملیات‌های ترور بیشتر به چشم می‌آید و فیلمنامه آن‌ها بر مبنای روایتی درام و عاشقانه شکل می‌گیرد.