سیاست خارجی ایران در چنبره دشمنان متعدد؛ تنها راه رهایی، مذاکره با آژانس و بازگشت به دیپلماسی است

اقتصاد۲۴- سخنگوی وزارت امور خارجه در جدیدترین اظهارات خود به ماجرای جاسوسی برخی بازرسان آژانس از ایران اشاره کرده و این در حالیست که مجلس شورای اسلامی نیز بار‌ها درباره لزوم خروج ایران از NPT تاکید کرده است.

اسماعیل بقایی گفته است: «اوایل ماه می، دو مورد از اسناد محرمانه که در دسترس بازرسان آژانس بین‌المللی انرژی اتمی در تأسیسات فردو قرار داشت، به وین منتقل شد. این اقدام برخلاف پروتکل‌های مربوطه بوده و خود آژانس نیز اذعان کرده است که چنین اقدامی نباید انجام می‌شد. در گزارش آژانس، اقدام ایران در جلوگیری از ورود مجدد این بازرسان «غیرقابل توجیه» عنوان شده است؛ در حالی که به باور ما این اقدام کاملاً قابل توجیه است، زیرا همان‌گونه که آژانس نیز پذیرفته، اسناد محرمانه اساساً نباید از تأسیسات هسته‌ای ایران خارج می‌شد.»

با توجه به این شرایط پرسش‌هایی مطرح است از جمله این که ایران چطور می‌توند با آژانس ارتباط خود را تنظیم کند و اگر از دید وزارت امور خارجه، بازرسان آژانس، جاسوس هستند، چطور می‌توان فرایند روابط را بازطراحی کرد؟ علی بیگدلی، کارشناس ارشد سیاست خارجی و تحلیلگر روابط بین الملل در گفت‌و‌گو با فرارو به بررسی این موضوعات پرداخته است:

هم ما سردرگم شده‌ایم هم اروپا و آمریکا

علی بیگدلی به فرارو گفت: «شاهد نوعی به هم ریختگی و بی برنامگی در نظام تصمیم گیری و بی سرو سامانی در بخش سیاست خارجی هستیم. این موضوع البته شاید هم خارجی و هم داخلی باشد یعنی هم ما سردرگم شده‌ایم و هم اروپایی‌ها و آمریکایی ها. اظهارنظر‌های اخیر آقایان عراقچی و بقایی را در یک سمت ماجرا داریم و اظهارنظر‌های غیررضایتمندانه آقای گروسی را نیز در طرف دیگر داریم. باید به این نکته مهم توجه کنیم که هر چه وضعیت پیچیده‌تر شود، بیشتر به نفع آمریکا و اسرائیل خواهد بود. در این لحظات حساس که در آستانه رسیدن به پایان مهلت فعال سازی مکانیسم قرار داریم، هنوز موفق نشده‌ایم یک تصمیم، یک اظهارنظر و یک ابتکار عمل از خود نشان دهیم که بتواند فضا را آرام کرده و تکلیف ما و تحریم‌ها را نیز روشن کند.»

بیشتر بخوانید: ظریف: راه‌حل مشکلات، مذاکره جامع با آمریکاست

وی افزود: «یک نفر حرف از قطعی بودن احتمال جنگ می‌زند و دیگری می‌گوید نه نگران نباشید هیچ اتفاقی رخ نمی‌دهد و آقای عراقچی هم می‌گوید اسنپ بک چیز مهمی نیست. چرا اینطور گفته می‌شود که اسنپ بک مهم نیست؟ ما نباید درگیر سرگیجه در بخش تصمیم گیری سیاست خارجی باشیم. باید هم در داخل و هم در فضای بین المللی و منطقه‌ای، به سرعت به دنبال راهکار‌های گره گشا باشیم. ماههاست که زمان را بدون کوچکترین ابتکار عملی از دست می‌دهیم.»

اکنون زمان مناسبی برای متهم کردن آژانس نیست

این کارشناس ارشد سیاست خارجی در ادامه گفت: «این که در شرایط فعلی، آقای گروسی یا تیم زیرمجموعه او را به جاسوسی متهم کنیم، حرکت صحیحی نیست. این که جاسوسی بازرسان آژانس صحت دارد یا ندارد مسئله نیست. مسئله این است که اکنون و در این مقطع که ما با آژانس، تروئیکا و شورای امنیت در حالت تنش قرار داریم، فرصت مناسبی برای اعلام چنین مطالبی نیست. ما در چنبره دشمنان متعددی قرار داریم که از آمریکا و اروپا تا اسرائیل و آژانس قرار داریم و باید تلاش کنیم با سیاست نرم و انعطاف پذیر، خود را از درون این چنبره رها کنیم. ساده‌ترین راه برای رها شدن از این چنبره این است که به بازرسان آژانس اجازه نظارت بر تاسیسات هسته‌ای را اعطا کنیم.»

وی افزود: «باید به این موضوع دقت کنیم که جلسه شورای حکام می‌تواند به راحتی یک قطعنامه مضاعف علیه ما صادر کند. این موضوع قطعا به نفع آمریکا و اسرائیل است. اگر در نقطه‌های مبهم و ایده آلیستی خود پافشاری کنیم، اسنپ بک قطعا فعال خواهد شد. نباید تصمیم گیری یا ارائه دیدگاه‌های خود را مبتنی بر شرایطی تنظیم کنیم که واقع گرا نیست. برخی اظهارنظر‌ها به شکلی مطرح می‌شود که گویی حساسیت‌ها را درک نکرده‌ایم. این که مجلس با قید سه فوریت به دنبال خروج از NPT است چه مفهومی دارد؟ پیشتر هم تاکید کرده‌ام ما مثل کره شمالی نیستیم که یک گوشه و بی ارتباط با کل دنیا باشیم، ما نیاز به ارتباطات گسترده داریم و شروطی که آمریکا تعیین کرده، خواه در حوزه برد موشکی و خواه در حوزه مسائل هسته‌ای، کار را برای ما بسیار سخت کرده است. در کنار همه این‌ها هنوز خطر حمله مجدد اسرائیل به ایران به شکل کامل رفع نشده است.»

صحبت از خروج از NPT زمینه ساز جنگ است

این استاد دانشگاه در ادامه در توضیح ابتکار عملی که می‌تواند از سوی ایران، مطرح شود گفت: «صحبت‌هایی که درباره خروج از NPT مطرح می‌شود، بستر را برای حمله نظامی فراهم می‌کند و این در حالیست که ما هیچ علاقه‌ای به جنگ نداریم. مهمترین و در دسترس‌ترین ابتکار عمل، این است که با آژانس وارد مذاکره شویم و از بازرسان آژانس هم دعوت کنیم در مدت زمان باقی مانده، بازرسی‌های خود را انجام دهند. استدلال فعلی برخی آقایان این است که ما این کار را نمی‌کنیم، چون نمیخواهیم برخی اطلاعات ما افشا شود. اما حقیقت این است که تنها راه خروج ما از فشار آژانس این است که با گروسی و بازرسان همکاری‌های لازم را انجام دهیم؛ بنابراین از دید من بهترین ابتکار عمل، همراهی با آژانس است.»

منبع: فرارو