صالحی‌امیری: «ایران» باید به گفتمان غالب نسل جوان تبدیل شود

باشگاه خبرنگاران جوان - سیدرضا صالحی‌امیری، وزیر میراث‌فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی، ظهر روز سه‌شنبه ۷ مرداد ۱۴۰۴ در دومین نشست شورای‌ سیاست‌گذاری چهارمین جشنواره بین‌المللی چندرسانه‌ای میراث‌فرهنگی که در سالن فجر وزارتخانه برگزار شد، با نگاهی تحلیلی به وضعیت فرهنگی کشور، اظهار داشت: تمامی رویدادهای ملی، به مثابه موجوداتی زنده، در مسیر تکامل تاریخی خود معنا می‌یابند. جشنواره چندرسانه‌ای میراث‌فرهنگی نیز امروز در آستانه بلوغ راهبردی است و باید از سطح جشنواره صرف به سطح یک رخداد اندیشه‌ورز و تمدن‌ساز ارتقا یابد.

او با تأکید بر بحران معنایی در بازنمایی هویت ملی، تصریح کرد: ما در مواجهه با واژه ایران دچار گم‌راهی مفهومی هستیم. نسل جوان نمی‌داند ایران برای او چه معنایی دارد، به چه چیزی باید دل ببندد و این واژه قرار است چه ارزش‌هایی را منتقل کند. به نسبت دقیق میان اسلامیت و ایرانیت خوب نپرداخته‌ایم؛ امروز ناگزیر از پاسخ‌گویی صریح و عالمانه به این پرسش هستیم.

وزیر میراث‌فرهنگی، با ترسیم چارچوبی برای نقش این جشنواره در تولید معنا، گفت: جشنواره باید حامل گفتمانی باشد که بتواند در سپهر عمومی، به ویژه میان نسل جوان، موضوعیت یابد. اگر نتوانیم مفهوم «ایران» را به زبان نسل جدید ترجمه کنیم، در تولید دلبستگی جمعی ناکام خواهیم ماند. مخاطب این جشنواره باید مشخصاً جوانان باشند؛ نه کلیت جامعه. زیرا تنها با شناخت مخاطب، محتوا معنا پیدا می‌کند.

صالحی‌امیری با اشاره به لزوم برندسازی مفهومی در این رویداد، گفت: ما نمی‌توانیم از برندسازی سخن بگوییم بی‌آنکه بدانیم دقیقاً چه مفهومی را می‌خواهیم برند کنیم. پیشنهاد من آن است که جشنواره حول سه مفهوم محوری یعنی همبستگی ملی، همگرایی فرهنگی و انسجام ارگانیک اجتماعی هویت‌سازی شود. ایران امروز بیش از هر زمان دیگری نیازمند بازتعریف این مفاهیم در بستر فرهنگ است.

او در ادامه با اشاره به ظرفیت‌های راهبردی خوزستان در تحقق این اهداف، تصریح کرد: خوزستان یک کانون تمدنی چندلایه و قومی است که می‌تواند الگویی زیست‌پذیر از انسجام درون‌زا ارائه دهد. این جشنواره می‌تواند آغازگر طراحی چنین مدلی در متن تجربه زیسته خوزستان باشد؛ جایی که ایلام و هخامنش و ساسانی به هم می‌رسند.

وزیر میراث‌فرهنگی در بخش دیگری از سخنانش با ارائه پیشنهاد عملیاتی، افزود: در آستانه جشنواره، یک تور فرهنگی ـ تمدنی با حضور ۲۰۰ نفر از اصحاب فرهنگ، هنر، رسانه و باستان‌شناسی برگزار شود؛ از شوش تا چغامیش و از ارجان تا تپه‌های تمدنی کمتر شناخته‌شده. این رویداد می‌تواند به بازتولید ۲۰۰ روایت معنادار از ایران فرهنگی منجر شود. چنین روایاتی، غذای فکری نسل امروز ماست.

صالحی‌امیری همچنین با اشاره به تغییر سلیقه فرهنگی نسل جوان، تأکید کرد: جشنواره باید از تولیدات تکراری و شعاری فاصله بگیرد. محتوا باید نشاط‌آفرین، زنده، منعطف و متناسب با ذائقه فرهنگی نسل امروز باشد. انتشار گسترده تولیدات در بستر فضای مجازی، نه صرفاً به‌مثابه رسانه، بلکه به عنوان میدان کنش فرهنگی باید مورد توجه قرار گیرد.

او با بازخوانی پیوند مفهوم جنگ با هویت ملی، بیان کرد: نمی‌توان از همبستگی سخن گفت اما از پدیده جنگ عبور کرد. دفاع مقدس، به‌مثابه یک تجربه تمدنی، می‌تواند کانون بازتعریف انسجام ملی باشد. به همین منظور، پیشنهاد می‌کنم ارکستر ملی جنگ دوازده روزه با رویکرد هنری ـ روایی طراحی و در آیین اختتامیه جشنواره رونمایی شود.

وزیر میراث‌فرهنگی در پایان سخنانش، بر لزوم غیردولتی شدن ساختار اجرایی جشنواره تأکید کرد و گفت: سهم دولت در این جشنواره باید صرفاً حمایتی باشد؛ نه مدیریتی. اداره این رویداد باید با مشارکت بدنه نخبگان فرهنگی صورت گیرد. بار جشنواره باید بر دوش جامعه مدنی، نهادهای فرهنگی، اندیشمندان و هنرمندان باشد. تنها در این صورت است که جشنواره می‌تواند بازتاب صدای حقیقی جامعه باشد.

در پایان این نشست، از کتاب راهنمای برگزاری جشنواره بین‌المللی چندرسانه‌ای میراث‌فرهنگی رونمایی شد و احکام اعضای کمیته‌های تخصصی جشنواره توسط وزیر میراث‌فرهنگی اهدا شد.

منبع: وزارت میراث فرهنگی