فلسفه پیاده روی اربعین چیست؟

اقتصاد۲۴- پیاده‌روی اربعین حسینی یکی از بزرگ‌ترین گردهمایی‌های مذهبی جهان است که میلیون‌ها عاشق امام حسین علیه‌السلام را در مسیر کربلا گرد هم می‌آورد. این سنت نه تنها ریشه‌ای عمیق در تاریخ دارد، بلکه حامل پیام‌ها و مفاهیم معنوی، اجتماعی و حتی سیاسی است. جاذبه این حرکت عظیم را رهبر معظم انقلاب چنین توصیف می‌کنند: «شروع جاذبه مغناطیسی حسینی در روز اربعین است، جابربن عبدالله را از مدینه بلند می‌کند و به کربلا می‌کشند، این همان مغناطیسی است که امروز هم با گذشت قرن‌های متمادی در دل من و شما هست».

نخستین زائران اربعین

در نخستین اربعین پس از واقعه کربلا، جابر بن عبدالله انصاری به همراه عطیه عوفی از مدینه راهی کربلا شدند. طبق منابع معتبر شیعه، صبح روز اربعین، کاروان اهل‌بیت علیهم‌السلام به همراه امام سجاد علیه‌السلام و حضرت زینب سلام‌الله‌علی‌ها وارد کربلا شدند و با جابر دیدار کردند. در این دیدار، حضرت زینب با صدایی حزین که دل‌ها را می‌لرزاند، ناله سر داد: «وا اخاه! واحسیناه! واحبیب رسول‌الله و ابن مکة و منی! و ابن فاطمة الزهراء! و ابن علی المرتضی! آه ثم آه!»

سپس‌ام‌کلثوم با اندوه فراوان گفت: «امروز محمد مصطفی و علی مرتضی و فاطمه زهرا از دنیا رفته‌اند»

و سکینه علیهاالسلام نیز فریاد زد: «وا محمداه! وا جداه! چه سخت است بر تو تحمل آنچه با اهل‌بیت تو کرده‌اند، آنان را از دم تیغ گذراندند و بعد عریانشان کردند!»

زیارت جابر و پیام آن

عطیه عوفی روایت می‌کند که جابر هنگام رسیدن به شط فرات غسل کرد، خود را معطر ساخت و با ذکر خدا به سوی حرم حرکت نمود. او به عطیه گفت: «دستم را بر روی قبر بگذار»، سپس بیهوش شد. پس از به هوش آمدن، سه بار ندا داد: «یا حسین!» و گفت: «حبیب لا یجیب حبیبه! چه تمنای جواب داری که حسین در خون خود آغشته و بین سر و بدنش جدایی افتاده است!»

جابر در ادامه شهادت داد که امام حسین علیه‌السلام فرزند بهترین پیامبران و سلاله هدایت است و خطاب به شهیدان کربلا گفت: «سلام بر شما‌ای ارواحی که در کنار حسین نزول کرده و آرمیدید... به خدا قسم! ما در آنچه شما شهدا در آن وارد شده‌اید شریک هستیم».

بیشتر بخوانید: مهمترین الزامات پیاده روی اربعین

وقتی عطیه پرسید چگونه بی‌عمل در ثواب آنان شریک‌اند، جابر پاسخ داد: «من احب قوما حشر معهم و من احب عمل قوم اشرک فی عملهم»

احیای دوباره سنت پیاده‌روی

با گذر زمان، این سنت در مقاطعی فراموش شد تا آنکه «شیخ میرزا حسین نوری» آن را دوباره احیا کرد. او نخستین بار در عید قربان مسیر نجف تا کربلا را با پای پیاده پیمود و تصمیم گرفت هر سال این کار را تکرار کند. این اقدام، سرآغازی شد برای بازگشت سنت پیاده‌روی اربعین در میان علما و مردم.

جایگاه زیارت اربعین در فرهنگ شیعه

علامه میرزا جواد آقا ملکی تبریزی، از علمای برجسته، درباره اهمیت این روز می‌گوید: «بر مراقبه‌کننده لازم است که بیستم صفر (اربعین) را برای خود روز حزن و ماتم قرار دهد و بکوشد امام شهید را در مزار حضرتش زیارت کند، هرچند تنها یک بار در تمام عمرش باشد»

او به حدیثی اشاره می‌کند که نشانه‌های مؤمن را «۵۱ رکعت نماز، زیارت اربعین، انگشتر در دست راست، پیشانی بر خاک و بلند گفتن بسم‌الله» می‌داند.

ثواب پیاده‌روی به روایت امام صادق علیه‌السلام

على بن میمون صائغ از امام صادق علیه‌السلام نقل می‌کند که «کسى که پیاده زیارت کند آن حضرت را، خداوند به هر قدمی که برمی‌دارد یک حسنه برایش نوشته، یک گناه از او محو می‌فرماید و یک درجه مرتبه‌اش را بالا می‌برد. به خدا قسم! هرگز تو آتش را به چشم نخواهی دید».

پیاده‌روی اربعین؛ فرصت جهانی معرفی امام حسین علیه‌السلام

مرحوم آیت‌الله بهجت رحمه‌الله پیاده‌روی اربعین را بهترین فرصت برای شناساندن امام حسین علیه‌السلام به جهانیان می‌دانست و می‌فرمود: «امام زمان (عج) پس از ظهور، خود را به واسطه امام حسین (ع) به همه عالم معرفی می‌کند، بنابراین در آن زمان باید همه مردم عالم، حسین (ع) را شناخته باشند و پیاده‌روی اربعین بهترین فرصت برای این کار است».