قدرت پنهان روتین؛ چرا مغز ما عاشق تکرار است؟

باشگاه خبرنگاران جوان؛ الهام قبادی- دکتر جمیله زارعی روانشناس بالینی سلامت در گفت‌و‌گو با خبرنگار باشگاه خبرنگاران جوان به بررسی اهمیت روتین روزانه و تأثیر آن بر سلامت روان پرداخت. در ادامه می‌خوانید چرا مغز ما به تکرار و ساختار علاقه‌مند است و چگونه روتین می‌تواند به آرامش و سلامت روان کمک کند.چرا سفر‌های کوتاه باعث آشفتگی ذهنی می‌شوند؟

 زارعی گفت:وقتی به شهری جدید سفر می‌کنیم، تغییر محیط، فرهنگ و حتی آب‌وهوا ممکن است باعث احساس خستگی و بی‌حوصلگی شود، اما دلیل اصلی این است که ریتم رفتاری ما به هم خورده است. مغز انسان عاشق ساختار و پیش‌بینی‌پذیری است، درست مانند کودکی که به دنبال امنیت در آغوش مادر می‌گردد. وقتی روتین روزانه مختل می‌شود، ذهن دچار استرس و آشفتگی می‌شود.

روتین؛ خانه روانی ما

روانشناس بالینی سلامت توضیح داد:روتین تنها تکرار خشک و مکانیکی نیست، بلکه همان خانه روانی ماست. جایی که ذهن می‌تواند استراحت کند و انرژی خود را ذخیره کند. این پدیده را روانشناسان «کاهش بار شناختی» می‌نامند؛ یعنی ذهن دیگر نیازی ندارد وقت و انرژی‌اش را صرف تصمیمات کوچک روزمره کند و می‌تواند این انرژی را برای خلاقیت و حل مسائل مهم‌تر نگه دارد.

امنیت روانی در دل نظم

 زارعی ادامه داد:کودکان بهترین نمونه برای این موضوع هستند. کودکانی که ساعت خواب و بیداری منظمی دارند، معمولاً آرام‌تر و متمرکزتر هستند و کمتر دچار بدخلقی می‌شوند. این قاعده برای بزرگسالان نیز صادق است؛ تنها ما گاهی بی‌حوصله‌ایم و آن را نادیده می‌گیریم. در روان‌درمانی، تنظیم روتین روزانه یکی از اولین گام‌ها در مقابله با اضطراب و افسردگی است، زیرا نظم به آرامش روانی کمک می‌کند.

چرا بی‌نظمی خسته‌مان می‌کند؟

وی عنوان کرد:تصور کنید در شهری زندگی کنید که هیچ ساعت یا تقویمی وجود ندارد و باید هر روز دوباره تصمیم بگیرید چه زمانی بخوابید یا کار کنید؛ این آزادی ظاهری در واقع موجب اضطراب و آشفتگی درونی می‌شود، روتین مانند ضرب‌آهنگ موسیقی است؛ بدون ضرب‌آهنگ، موسیقی معنی ندارد و زندگی بدون ریتم روزانه پراکنده و ناپایدار می‌شود.

آغاز با گام‌های کوچک

روانشناس سلامت تاکید کرد:برای شروع روتین، نیازی به برنامه‌های سنگین و پیچیده نیست. کافی است با چند گام ساده آغاز کنید:

۱. خواب و بیداری منظم حتی به میزان نیم ساعت.

۲. صرف صبحانه‌ای سالم و ثابت برای شروع روز.

۳. ده دقیقه فعالیت بدنی مثل پیاده‌روی یا حرکات کششی.
این گام‌ها به بدن و ذهن پیام می‌دهد که زندگی در مسیر کنترل‌شده‌ای قرار دارد.

روتین، دشمن آزادی نیست

 زارعی توضیح داد:بسیاری فکر می‌کنند تکرار و ساختار یعنی از دست دادن آزادی، اما واقعیت برعکس است. روتین چارچوبی است که در آن آزادی شکوفا می‌شود؛ درست مانند باغی که در حصار رشد می‌کند. روان ما هم تنها در بستر روتین فرصت بالندگی و شکوفایی دارد. روتین سکویی است برای پرش، نه زنجیری برای اسارت.

سخن پایانی؛ بازگشت به ریتم درونی

 زارعی تاکید کرد:زندگی مدرن پر از آشفتگی و بی‌نظمی است؛ شبکه‌های اجتماعی، فشار‌های کاری و تغییرات ناگهانی ما را از ریتم طبیعی زندگی دور کرده‌اند. بازگشت به روتین یعنی بازگشت به خود و سلامت روان. اگر احساس خستگی، اضطراب یا کاهش خلاقیت می‌کنید، ساده‌ترین راهکار ایجاد نظم روزانه است.