قطب انجیر غرب کشور در خطر؛ باغ‌هایی که میان رونق و نابودی می‌جنگند

باشگاه خبرنگاران جوان؛ رضوان پاک منش - کاشت انجیر در لرستان به‌ویژه در شهرستان پلدختر و منطقه زیویار، قدمتی دیرینه دارد. به دلیل اقلیم گرم و نیمه‌خشک این نواحی، مردمان محلی از گذشته‌های دور به شیوه‌های سنتی دیم‌کاری روی آورده‌اند.

صیادی رئیس جهاد کشاورزی لرستان گفت: باغستان‌های انجیر زیویار و پلدختر ۲۵۰۰ هکتار هستند و سالانه ۴۰ هزار تن انجیر برداشت می‌شود.

صیادی تأکید کرد: باغستان‌های انجیر در زیویار (از توابع خرم‌آباد لرستان) و پلدختر از جمله مهم‌ترین کانون‌های تولید انجیر دیم در غرب کشور هستند که هم از نظر اقتصادی و هم از نظر فرهنگی–زیست‌محیطی جایگاهی ویژه دارند.

وی افزود: به علت تغییر اقلیم، کم آبی بی سابقه با تمهیداتی، چون استفاده از لوله‌های انتقال آب، تانکر‌های آبرسان ۲ هزار لیتری، آموزش‌های لازم به کشاورزان در جهت آبیاری بهینه باغات برای نجات باغستان‌های انجیر زیویار و پلدختر انجام شد.

قطب انجیر غرب کشور در خطر؛ نجات باغات زیویار و پلدختر از خشکسالی

 انجیر به‌عنوان گیاهی مقاوم به خشکی، انتخابی هوشمندانه برای این شرایط بوده و باغستان‌های وسیع و کهن زیویار و پلدختر هنوز هم یادگار این دانش بومی‌اند.

باغستان‌های انجیر زیویار و پلدختر نه‌تنها منبع اصلی درآمد هزاران خانواده روستایی‌اند، بلکه نقش مهمی در اشتغال فصلی، جلوگیری از مهاجرت روستاییان و حفظ سبک زندگی سنتی دارند.

 انجیر پلدختر به دلیل طعم شیرین، پوسته نازک و قابلیت خشک شدن بدون ترک‌خوردگی، شهرت ملی یافته است.

 انجیر زیویار نیز با کیفیت مطلوب و بازارپسندی خوب، بخشی از نیاز استان و استان‌های همجوار را تأمین می‌کند.

ویژگی‌های اقلیمی و جغرافیایی

 پلدختر با دمای بالا در تابستان، زمستان‌های معتدل و بارندگی محدود، بستر مناسبی برای انجیر‌های شیرین و زودرس فراهم کرده است.

زیویار در نزدیکی خرم‌آباد قرار دارد و ضمن برخورداری از خاک نسبتاً حاصلخیز کوهپایه‌ای، رطوبت بیشتری نسبت به پلدختر دارد و همین امر به کیفیت و تنوع محصول کمک می‌کند.

 کاشت و برداشت

در هر دو منطقه، انجیر‌ها بیشتر به‌صورت دیم کشت می‌شوند و آبیاری مصنوعی بسیار محدود است. درختان انجیر در زمین‌های شیب‌دار یا تپه‌های سنگلاخی کاشته می‌شوند، جایی که سایر محصولات کشاورزی امکان رشد ندارند.برداشت انجیر معمولاً از مردادماه آغاز و تا اوایل مهرماه ادامه دارد.

 محصول به دو صورت تازه‌خوری و خشک مصرف می‌شود؛ بخش عمده‌ای از آن به‌ویژه در پلدختر به انجیر خشک تبدیل می‌گردد که قابلیت صادراتی بالایی دارد.

 انجیرستان‌های زیویار و پلدختر؛ گنج پنهان غرب ایران در تشنگی

با وجود ظرفیت‌های بالا، این باغستان‌ها با مشکلاتی روبه‌رو هستند و خشکسالی و تغییرات اقلیمی که سبب کاهش عملکرد و ضعف درختان می‌شود. کمبود صنایع فرآوری و بسته‌بندی که ارزش افزوده محصول را کاهش می‌دهد.

 آفات و بیماری‌ها که در سال‌های اخیر شدت گرفته و نیاز به مدیریت علمی دارند.

کمبود حمایت‌های دولتی و بیمه‌ای که ریسک اقتصادی کشاورزان را بالا می‌برد.

 تبدیل شدن به قطب انجیر غرب کشور؛ ثبت برند جغرافیایی برای انجیر پلدختر و زیویار 

اگرچه مشکلات زیادی وجود دارد، اما ظرفیت‌های این دو منطقه برای تبدیل شدن به قطب انجیر غرب کشور قابل توجه است.

 ایجاد صنایع تبدیلی (مربا، انجیر خشک بسته‌بندی، عصاره و شیره انجیر).

ثبت برند جغرافیایی برای انجیر پلدختر و زیویار.

 توسعه گردشگری کشاورزی (بازدید از باغستان‌ها در فصل برداشت).

 آموزش روش‌های نوین مدیریت باغ و کنترل آفات.

باغستان‌های انجیر زیویار و پلدختر نمونه‌ای ارزشمند از همزیستی انسان و طبیعت در سرزمین‌های نیمه‌خشک‌اند. این باغستان‌ها ضمن آن‌که ریشه در سنت‌ها و معیشت بومیان دارند، در صورت توجه و سرمایه‌گذاری می‌توانند به یکی از پایه‌های اقتصاد پایدار لرستان و حتی غرب کشور تبدیل شوند.