مجتهد خیری که بانی هلال احمر ایران شد

باشگاه خبرنگاران جوان- شاید کمتر کسی بداند که فردی که موجب تأسیس جمعیت هلال احمر ایران که آن روز‌ها جمعیت شیر و خورشید سرخ ایران، یک مجتهد ایرانی بود؛ آیت الله سید رضا فیروزآبادی.

سید رضا فیروزآبادی یکی از برجسته‌ترین علما، مجتهدین و خیرین نامی ایران بود که عمر پربار خود را صرف خدمت به دین و مردم کرد. او نه تنها در علم فقه و اصول سرآمد بود، بلکه با اقدامات عام‌المنفعه خود، نام نیکی از خود بر جای گذاشت. از مهم‌ترین خدمات ایشان می‌توان به تأسیس اولین مرکز امدادی و جمعیت ایران با نام شیر و خورشید سرخ (هلال احمر فعلی) و همچنین بنیان‌گذاری بیمارستان فیروزآبادی در شهرری اشاره کرد.

آیت‌الله فیروزآبادی در سال ۱۲۸۴ قمری در شهر قم دیده به جهان گشود. نسب ایشان به امامزاده سید علاءالدین حسین (ع) می‌رسد. سید رضا در سالی که سال قحطی و گرسنگی بود، چشم به جهان گشود. او که در یک خانواده اصیل، مؤمن و کشاورز به دنیا آمده بود، تحت تربیت پدر و مادری دلسوز و مهربان قرار گرفت و با رسیدن به سن تحصیل، به مکتب‌خانه رفت و با فراگرفتن مقدمات و ادبیات، در زادگاهش رشد و نمو یافت.

طعم شیرین بنده خدا بودن

او درباره خود در ضمن وصایایی که در ۱۴ آبان ۱۳۳۷، در ۹۰ سالگی، در جمع اعضای خانواده‌اش ایراد کرد، به عبادات دوران کودکی‌اش اشاره کرده، می‌گوید: از چهار سالگی، شروع کردم به نماز خواندن چیزی بلد نبودم گریه می‌کردم پدرم کلمه به کلمه می‌آموخت و من در تعقیب او کلمه‌ها را ادا می‌کردم و افعال را به جا می‌آوردم.

در ۶ سالگی دیدم پدر و مادرم روزه می‌گیرند.

پرسیدم: چرا شما چیزی نمی‌خورید؟

می‌گفتند: خدا فرموده.

گفتم: پس اگر خدا فرموده، من هم می‌گیرم

گفتند: خدا به تو واجب نکرده.

گفتم: واجب هم نکرده باشد، باز روزه می‌گیرم.

علی رغم میل پدر و مادرم روزه می‌گرفتم. گاهی در تابستان‌ها ضعف و سستی بر من عارض می‌شد. من را نزد زنی فرستادند تا با ایجاد ترس مانع روزه گرفتنم شود. آن زن تا غروب از من مواظبت می‌کرد. هر روز غروب‌ها مرخص می‌کرد تا به خانه برگردم البته همیشه این طور نبود. یک روز بعد از غروب آفتاب هم مرا نگه داشت. با تاریک شدن هوا، چوب و فلکی آورد. پاهایم را در فلک گذاشت و شروع کرد به زدن.

گفتم: من کاری نکرده‌ام.

گفت: چرا روزه می‌گیری؟

گفتم: پدر و مادرم روزه می‌گیرند، من هم می‌گیرم. پدر و مادرم گفته‌اند: هرکس روزه نگیرد، به جهنم می‌رودبه این جهت، من هم روزه می‌گیرم.

ولی آن زن از بنده التزام گرفت تا دیگر روزه نگیرم. آنگاه مرا مرخص کرد. از آن روز تاکنون که ۹۰ سال از عمرم می‌گذرد، روزه‌ام را گرفته‌ام.

دل پر رحم حتی به حیوانات

آیت الله فیروزآبادی، در همان گفتار اخلاقی‌اش، سخنی دارد که بیانگر حماسه محبت و نشانه لطف و احسانش به حیوانات و پرندگان می‌باشد. او خود در این مورد می‌گوید: من را بردند تهران و به مدرسه گذاشتند. یک پول ناهار هم قرار شد به بنده بدهند. شب می‌رفتم منزل خویشانم به جهت شام پول ناهار را من ناهار نمی‌خوردم جمع می‌کردم. شب جمعه که می‌شد، می‌رفتم نزدیک سید اسماعیل که حالا در تهران معروف است آنجا گنجشک‌فروشی بود گنجشک هم یک ده شاهی یا یک عباسی بود. هرچه گنجشک بود، به اندازه پولم می‌خریدم همه را آزاد می‌کرد.

سید رضا از همان کودکی به حیوانات ترحم می‌کرد؛ و گاهی به اطراف شهر می‌رفت و چنانچه گنجشکی به دستش می‌افتاد، با خودش می‌برد و بزرگش می‌کرد و سپس آزادش می‌نمود. از نکات برجسته دیگر این است که وقتی مورچگان را می‌دید که با زحمت زیاد به اشیانه‌های خود دانه می‌برند، مقداری دانه، نزدیک لانه آنها می‌ریخت تا آنها با زحمت کمتر معاش خود را تهیه کنند.

آیت‌الله فیروزآبادی تحصیلات حوزوی خود را در قم و سپس در نجف اشرف ادامه داد و از محضر اساتید بزرگی همچون آخوند ملأ محمد کاظم خراسانی، سید محمدکاظم طباطبایی یزدی و میرزای نائینی بهره‌مند شد و به درجه اجتهاد رسید. ایشان پس از بازگشت به ایران، در قم به تدریس و تربیت شاگردان مشغول شد و در کنار فعالیت‌های علمی، به مسائل اجتماعی نیز توجه ویژه‌ای داشت.

خدمات درمانی خیریه

سید، به دلیل محبوبیتی که بین مردم داشت در سال‌های بعد، چهار دوره متوالی به عنوان نماینده مردم تهران در مجلس شورای ملی انتخاب شد و در راستای شوق و علاقه‌ای که در خدمت به نیازمندان و بیماران داشت کلیه حقوق نمایندگی خود در این چهار دوره را صرف خرید باغ حرمت الدوله در زمینی در شهرری به مساحت ۵۲۰۰۰ متر مربع و به مبلغ ۷،۰۰۰ تومان از آقای سپهبد سفیر وقت ایران در سوئیس نمود که «مریضخانه فیروزآبادی» و بعد‌ها بیمارستان فیروزآبادی در آن بنا نهاده شد و وقف شد. بیمارستان فیروزآبادی از همان ابتدا به عنوان یکی از مجهزترین و پیشرفته‌ترین مراکز درمانی زمان خود شناخته می‌شد و نقش مهمی در ارتقای سطح بهداشت و درمان در منطقه و کشور ایفا کرد. این بیمارستان همچنان با نام مؤسس خود، به مردم خدمت‌رسانی می‌کند.

آیت الله فیروزآبادی در این خصوص می‌گوید: «خدا می‌داند من بنا را بر این گذاشته‌ام، هیچ ضرری هم ندیده‌ام. خدا موفقم کرده است. یک خدمت بزرگی به خلق دنیا بکنم و آن این بود که یک مریض‌خانه‌ای درصدد ساختنش برآمده‌ام که فعلاً جای ۶۰۰ تختخواب به جهت مریض‌ها تهیه شده است، ان‌شاءالله خدمت به همه جامعه بکند. (امیدوارم) این ۶۰۰ تخت همیشه در مریض‌خانه مریض بستری شوند و اشخاص مطمئن، مشغول معالجه آنها بوده باشند.»

یکی از برجسته‌ترین اقدامات آیت‌الله فیروزآبادی، تأسیس اولین مرکز امدادی و جمعیت شیر و خورشید سرخ ایران بود. این اقدام در زمانی صورت گرفت که نیاز به سازماندهی کمک‌رسانی‌های بشردوستانه و امدادی در ایران به شدت احساس می‌شد. ایشان با الهام از نهضت‌های مشابه در جهان، تلاش کرد تا سازمانی را برای امدادرسانی در حوادث غیرمترقبه و رسیدگی به امور خیریه بنیان نهد. این جمعیت بعد‌ها به جمعیت هلال احمر جمهوری اسلامی ایران تغییر نام یافت و تا به امروز به عنوان یک نهاد امدادی حیاتی در کشور به فعالیت خود ادامه می‌دهد.

آیت‌الله فیروزآبادی به تقوا، زهد، ساده‌زیستی و اخلاص شهره بود. ایشان همواره دغدغه رفع مشکلات مردم و نیازمندان را داشت و تمام توان خود را در این راه به کار می‌گرفت.

این عالم دینی و همرزم سیاسی شهید آیت الله سید حسن مدرس در چهارم مرداد ماه ۱۳۴۴ و در سن ۹۷ سالگی، پس از سال‌ها خدمت به مردم، چهره در نقاب خاک کشید و در مسجد فیروزآبادی به خاک سپرده شد.

منبع: مهر