مختار در موکب‌ها، یوسف در خیابان‌های عراق

باشگاه خبرنگاران جوان - وقتی خبر بازپخش سریالی چون مختار به گوش می‌رسد، فضای مجازی پر می‌شود از شوخی‌ها با این سریال. اما جالب است که در عراق هم این سریال بسیار بیشتر از ایران مورد توجه قرار گرفته است؛ طوری که در روزهای گذشته، علی رُکاب، فعال حوزه کتاب، عکسی منتشر کرده بود از یکی از موکب‌ها که روی پرده، قسمت آخر مختار را تماشا می‌کردند. حتی در میانه مسیر مشایه هم پر است از عکس‌های مختار و کیان.

سریال بسازیم تا اثر فرهنگی بگذاریم

این اتفاق که بتوانیم با یک محصول فرهنگی در کشور خارجی نفوذ داشته باشیم، طوری که مردم آن کشور با اثر عجین شوند، کم‌سابقه است. دو سریال تاریخی ایرانی این عجین‌شدگی را داشته‌اند؛ نه تنها در عراق بلکه در بسیاری از کشورها. حتی عمران محمداف، فعال رسانه‌ای اهل آذربایجان، می‌گوید که تا سال‌ها بعد از پخش سریال حضرت یوسف، مردم آذربایجان نام فرزندانشان را «یوسف» می‌گذاشتند. از آن جالب‌تر اینکه در کشور عراق، ماشین‌های حمل کپسول گاز از موسیقی متن حضرت یوسف استفاده می‌کنند و به نوعی این موسیقی به برند این صنف تبدیل شده است.

فقط تاریخی نسازیم

البته اثر سینمایی «خدای جنگ» هم در کشور لبنان در روزهای بعد از جنگ تحمیلی رژیم صهیونیستی پخش شد که در مرتبه اول کاری قابل قبول بود. عمران محمداف درخصوص آثار سینمایی چون به وقت شام ابراهیم حاتمی‌کیا هم می‌گوید که در کشورش مشتری خوبی داشت آن برهه زمانی.

نفوذ فرهنگی از طریق فیلم و سریال راحت‌تر از موسیقی و کتاب است و البته در برهه‌هایی توانسته‌ایم در این مسیر موفق عمل کنیم، اما در سال‌های گذشته این اتفاق نادیده گرفته شده است. البته شاید با آثاری چون حضرت موسی ساخته ابراهیم حاتمی‌کیا و سلمان اثر داود میرباقری، دوباره به این جایگاه برسیم. با این حال، این آثار اغلب تاریخی هستند و در حوزه سبک زندگی و موضوعات دیگر، در ارسال فرهنگ ضعف داریم.

در دام ترکی سازی نیافتیم!

کشور ترکیه با یک قالب تکراری فیلمنامه‌ای توانسته است با عوامل جذابیتی مانند مکان‌های زیبا، موسیقی و داستان‌های عاشقانه، کشورهای مصرف‌کننده همسایه را به دیدن آثارش وادار کند. اما در مقابل علاوه بر اینکه ما خودمان به دام همین کلیشه افتاده‌ایم( به طور مثال سریال شغال در نمایش خانگی در ابتدا شبیه به یک اثر ترکیه‌ای است) نتوانسته‌ایم کشورهای اسلامی و شیعه، که قرابت فرهنگی بسیاری با ما دارند، با خود همراه کنیم. یا بهتر است بگوییم نتوانسته‌ایم سریالی درخور فرهنگ چند کشور برای توزیع و ارسال فرهنگ‌مان تولید کنیم. حتی آثار درخور موجود را هم خود آن کشورها برای خودشان بومی‌سازی می‌کنند؛ مانند سریال شهرزاد در ترکیه و سریال آقازاده در شبکه MBC عربستان برای عراق.

این کار پول هم دارد

اگر از بحث گسترش فرهنگی بگذریم، این کار می‌تواند درآمد خوبی هم داشته باشد. به طور مثال، طبق یک مقاله ترکیه‌ای، پخش سریال‌های ترکیه‌ای در ۱۵۰ کشور توانسته است ۵۰۰ میلیون دلار درآمد ایجاد کند.

منبع: فارس