مشکلات سرمایه گذاری در ترکیه چیست؟

اقتصاد۲۴- سرمایه‌گذاری در ترکیه طی سال‌های اخیر با استقبال زیادی از سوی سرمایه‌گذاران خارجی، به‌ویژه ایرانی‌ها مواجه شده است. نزدیکی جغرافیایی، روابط فرهنگی و امکان دریافت اقامت از طریق خرید ملک یا سرمایه‌گذاری، از مهم‌ترین دلایل این توجه هستند. با این حال، واقعیت اقتصادی و سیاسی ترکیه نشان می‌دهد که ورود به بازار این کشور بدون بررسی دقیق ریسک‌ها می‌تواند پیامد‌های جدی داشته باشد. نوسانات ارزی، فشار‌های مالیاتی، وابستگی اقتصاد به صنعت توریسم و عدم توازن در صادرات و واردات، بخشی از چالش‌هایی هستند که سرمایه‌گذاران باید پیش از هر اقدامی مد نظر قرار دهند.

ریسک سرمایه گذاری در ترکیه و ارزش لیر

ترکیه طی سال‌های اخیر به یکی از مقاصد محبوب سرمایه‌گذاران خارجی، به‌ویژه ایرانیان تبدیل شده است. اما در کنار جذابیت‌های فراوانی که این کشور دارد، یکی از بزرگ‌ترین چالش‌ها برای سرمایه‌گذاری، مسئله ارزش لیر ترکیه است. لیر طی یک دهه گذشته افت شدید ارزش را تجربه کرده و همین موضوع باعث کاهش قدرت خرید و بی‌ثباتی در بازار‌های مالی شده است. کاهش ارزش پول ملی به معنای ریسک بالاتر برای سرمایه‌گذاران خارجی است، زیرا سودی که در داخل کشور ترکیه به دست می‌آید، هنگام تبدیل به ارز‌های قدرتمندتر مانند دلار یا یورو، بخش زیادی از ارزش خود را از دست می‌دهد. علاوه بر این، بی‌ثباتی اقتصادی ناشی از تحریم‌های بین‌المللی، سیاست‌های پولی دولت و نرخ بالای تورم از جمله عواملی هستند که نوسانات لیر را تشدید کرده‌اند.

صنعت توریسم و تاثیر آن بر ریسک سرمایه گذاری در ترکیه

صنعت گردشگری یکی از اصلی‌ترین منابع درآمدی ترکیه است و در سال‌های پررونق، این کشور توانسته از این بخش سهم بزرگی در تولید ناخالص داخلی داشته باشد. با این حال، اتکای بیش از حد به توریسم برای سرمایه‌گذاری یک ریسک محسوب می‌شود. زیرا هر گونه بحران سیاسی، امنیتی یا حتی همه‌گیری‌های جهانی مانند کرونا می‌تواند این صنعت را با رکود مواجه کند. سرمایه‌گذاری‌هایی که به‌طور مستقیم یا غیرمستقیم به گردشگری وابسته‌اند، در چنین شرایطی آسیب‌پذیری بالایی دارند. به‌طور مثال، بازار املاک در شهر‌های توریستی نظیر آنتالیا و استانبول تا حد زیادی به حضور گردشگران و خریداران خارجی وابسته است؛ بنابراین هر تغییر در جریان ورود گردشگران، می‌تواند بر قیمت ملک و بازدهی سرمایه‌گذاران تأثیر مستقیم بگذارد. از سوی دیگر، رونق گردشگری نقاط قوتی هم دارد و سبب می‌شود سرمایه‌گذاران در بازه‌های زمانی ثبات، بازدهی مناسبی کسب کنند. این دوگانگی نشان می‌دهد که صنعت توریسم ترکیه هم یک فرصت و هم یک تهدید جدی برای سرمایه‌گذاران است.

مالیات و ریسک سرمایه‌گذاری در ترکیه

ساختار مالیاتی ترکیه به گونه‌ای طراحی شده که در مقایسه با برخی کشور‌های اروپایی انعطاف بیشتری دارد، اما همچنان برای سرمایه‌گذاران خارجی چالش‌هایی ایجاد می‌کند. نرخ مالیات بر درآمد و شرکت‌ها در ترکیه طی سال‌های اخیر بار‌ها تغییر کرده و همین بی‌ثباتی، پیش‌بینی‌پذیری اقتصاد این کشور را کاهش داده است. سرمایه‌گذاران خارجی اغلب از تفاوت میان مالیات‌های رسمی و هزینه‌های جانبی ناشی از مقررات اداری گلایه دارند. همچنین قوانین مالیاتی ترکیه بعضاً پیچیدگی‌هایی دارد که نیازمند بهره‌گیری از مشاوران حقوقی و مالی خبره است. از طرف دیگر، دولت ترکیه با هدف جذب سرمایه خارجی برخی معافیت‌ها و مشوق‌های مالیاتی نیز در نظر گرفته است، اما به دلیل بروکراسی سنگین و گاهی تغییرات ناگهانی، استفاده از این مشوق‌ها همیشه آسان نیست. بنابراین، هرچند مالیات به خودی خود در ترکیه فشار سنگینی بر سرمایه‌گذاران وارد نمی‌کند، اما بی‌ثباتی و پیچیدگی نظام مالیاتی ریسکی مهم به شمار می‌آید.

بیشتر بخوانید: چه نوع سرمایه‌گذاری‌هایی کم‌ریسک‌ترند؟/ انتخابی برای ثبات مالی

ریسک سرمایه گذاری در ترکیه و مقایسه صادرات و واردات این کشور

اقتصاد ترکیه به شدت به واردات مواد اولیه، انرژی و کالا‌های واسطه‌ای وابسته است. در مقابل، بخش بزرگی از صادرات این کشور شامل محصولات کشاورزی، منسوجات و کالا‌های صنعتی سبک است. این عدم توازن میان واردات و صادرات باعث شده ترکیه همواره با کسری تراز تجاری مواجه باشد. برای سرمایه‌گذاران خارجی، چنین شرایطی یک ریسک به شمار می‌آید، زیرا هرگونه بحران در واردات یا افزایش بهای جهانی انرژی می‌تواند به سرعت اقتصاد ترکیه را تحت فشار قرار دهد و ارزش سرمایه‌ها را کاهش دهد. از سوی دیگر، وابستگی به صادرات به بازار اروپا و روسیه نیز چالش دیگری است، زیرا هر گونه تنش سیاسی یا تجاری می‌تواند جریان صادرات را مختل کند. در همین حال، سرمایه‌گذاران باید توجه داشته باشند که ترکیه به دلیل موقعیت جغرافیایی ویژه و دسترسی به بازار‌های مختلف، ظرفیت رشد صادراتی بالایی دارد. این مزیت باعث شده برخی سرمایه‌گذاران ریسک موجود را بپذیرند و همچنان به فعالیت در این کشور ادامه دهند.

خطرات سرمایه گذاری در ترکیه و نقاط قوت آن

سرمایه‌گذاری در ترکیه همان‌طور که خطراتی دارد، از نقاط قوت قابل‌توجهی نیز برخوردار است. از مهم‌ترین خطرات می‌توان به ناپایداری سیاسی، نرخ بالای تورم، وابستگی به سرمایه‌گذاری خارجی و بی‌ثباتی لیر اشاره کرد. این عوامل سبب شده‌اند سرمایه‌گذاران در دوره‌های بحران اقتصادی، با کاهش ارزش دارایی‌های خود مواجه شوند. با این حال، ترکیه دارای مزیت‌هایی است که باعث شده همچنان مقصد جذابی برای سرمایه‌گذاران باقی بماند. موقعیت جغرافیایی استراتژیک، جمعیت جوان و پویا، بازار مصرف بزرگ و دسترسی به بازار اروپا و آسیا از جمله نقاط قوت ترکیه هستند. همچنین دولت این کشور طی سال‌های اخیر برنامه‌های گسترده‌ای برای توسعه زیرساخت‌ها، صنعت ساخت‌وساز و جذب سرمایه‌گذاران خارجی اجرا کرده است؛ بنابراین ترکیه برای سرمایه‌گذاران، هم یک فرصت بزرگ و هم یک چالش جدی محسوب می‌شود و ورود به این بازار نیازمند بررسی دقیق شرایط اقتصادی و سیاسی است.