نگرانی ایران درباره حمله به ذخائر اورانیوم ۶۰ درصد در صورت اعلام محل آن منطقی است/ برنامه ترامپ درباره ایران را نمی‌شود پیش بینی کرد!

پروفسور «فرانک فون هیپل» مدیر اسبق اداره علم و تکنولوژی کاخ سفید می‌گوید بهترین حالت، اگر بخشی یا تمامی اورانیوم با غنای بالا سالم مانده باشد، این است که آژانس فرآیند رقیق‌سازی آن تا سطح غنای مورد استفاده در رآکتور بوشهر (۶۷/۳ درصد) را تأیید کند.

به گزارش سرویس بین الملل تابناک، ایران و آژانس بین المللی انرژی اتمی درباره همکاری جدید بعد از حملات صورت گرفته به تاسیسات هسته‌ای خود از سوی اسرائیل و آمریکا به توافق جدیدی رسیدند و مقرر است بر اساس چارچوب جدیدی با یکدیگر همکاری کنند.

عباس عراقچی وزیر خارجه ایران در خصوص توافق جدید اعلام کرده «توافق جدیدی که به دست آمد، در سایه تحولات بعد از حمله آمریکا به تأسیسات هسته‌ای ما ایجاد شده است. ما به عنوان عضو ان پی تی و توافقاتی که با آژانس داشته‌ایم همیشه همکاری‌هایی با آژانس داشتیم و برنامه ما نیز صلح آمیز و تحت نظارت آژانس بوده است.»

عراقچی گفت:، اما بعد از حمله شرایط شرایط جدیدی ایجاد شده در گفت‌و‌گو‌هایی که با آژانس داشتیم، تاکید کردیم که در شرایط جدید نیاز به همکاری جدید داریم و همکاری نمی‌تواند مثل قبل باشد و حتماً باید چارچوب جدید برای همکاری‌ها ایجاد شود. نهایتاً آژانس این را قبول کرد و ما وارد مذاکرات سدیم و این توافق به دست آمد.

وزیر امورخارجه ایران ادامه داد: مهم‌ترین مشخصه سندی که بین ما تصویب شد این است که شرایط جدیدی ایجاد شده و همکاری ایران و آژانس مثل قبل نیست و باید در شکل جدیدی صورت بگیرد و نگرانی‌های امنیتی ایران را به عنوان نگرانی مشروع پذیرفته و اینکه این نگرانی‌ها باید مورد توجه واقع شود.

بر این اساس توافق ایران و آژانس صرفا جنله فنی ندارد و ملاحظات امنیتی و سیاسی ایران نیز در آن مطرح است. البته گروسی اعلام کرده که جزئیات این سند منتشر نخواهد شد چرا که این توافقی تکنیکی و عملیاتی است. وی گفته است: با ایران به یک سند فنی دست یافتیم که مربوط به اطلاع‌رسانی‌های بازرسی و اجرای آنهاست.

از طرف دیگر، نمایندگی اتحادیه اروپا روز چهارشنبه و در بیانیه‌ای در نشست شورای حکام آژانس بین‌المللی انرژی اتمی درباره توافق ایران و اروپا برای احیای بازرسی‌ها اعلام کرد: «ما اعلامیه مربوط به حصول توافق در قاهره بین ایران و آژانس بین‌المللی انرژی اتمی بر سر تدابیر فنی به منظور از سر گیری بازرسی‌ها از تاسیسات هسته‌ای ایران را مورد ملاحظه قرار داده‌ایم. ما ملاحظه مثبتی نسبت به بیانیه مدیر کل از این بابت که این یک گام در مسیر درست است داریم. ما مشتاق به جزئیات بیشتر و اجرای فوری توافق هستیم.»

خبرنگار تابناک در گفت‌و‌گو با پروفسور «فرانک فون هیپل» به بررسی این موضوع پرداخته که در ادامه آمده است.

پروفسور «فرانک فون هیپل» مدیر اسبق اداره علم و تکنولوژی کاخ سفید و استاد دانشگاه پرینستون است. حوزه تحقیقاتی «فون هیپل» در زمینه علوم و فناوری شامل مواردی، چون کنترل تسلیحات اتمی و منع اشاعه هسته‌ای، انرژی و توازن سیاست گذاری در عرصه‌های تکنولوژی است.

*ایران و آژانس بین المللی انرژی اتمی درباره همکاری جدید بعد از حملات صورت گرفته به تاسیسات هسته‌ای خود از سوی اسرائیل و آمریکا به توافق جدیدی رسیدند و مقرر است بر اساس چارچوب جدیدی با یکدیگر همکاری کنند. ارزیابی شما از این توافق چیست؟

جزئیات توافق بازرسی منتشر نشده است. دشوارترین بخش این است که آیا آژانس قادر خواهد بود ذخیره اورانیوم غنی‌شده ۶۰ درصد (HEU) ایران را که از بمباران جان سالم به در برده، بازرسی کند؟ 

اگر ایران محل آن را به آژانس فاش نکند، بازرسی‌ها مخدوش خواهد شد. اگر ایران محل آن را فاش کند، باید نگران باشد که اسرائیل یا آمریکا از محل آن مطلع شده و HEU را بمباران کنند. 

بهترین حالت، اگر بخشی یا تمامی HEU سالم مانده باشد، این است که آژانس فرآیند رقیق‌سازی آن تا سطح غنای مورد استفاده در رآکتور بوشهر (۶۷/۳ درصد) را تأیید کند. 

به باور من ایران حداقل بخشی از HEU را به عنوان اهرم چانه‌زنی برای رفع تحریم‌ها تولید کرده است. 

شاید ایران به طور مشخص پیشنهاد رقیق‌سازی HEU را در ازای رفع تحریم‌ها ارائه دهد. 

از اسرائیل می‌توان خواست تا تضمین دهد در طول مذاکرات درباره این موضوع، HEU را بمباران نکند. اما مذاکرات باید سریع باشد یا مکانیسم ماشه (snapback) در قطعنامه شورای امنیت در حمایت از برجام تمدید شود، زیرا در غیر این صورت این قطعنامه در ۱۸ اکتبر منقضی می‌شود.

*همکاری با آژانس بین المللی انرژی اتمی یکی از شروط سه کشور اروپایی بریتانیا، فرانسه و آلمان برای به تعویق انداختن فعال سازی مکانیسم ماشه است. بعد از توافق ایران و آژانس، این سه کشور خواهان انتشار جزئیات آن هستند. در حالی که اعلام شده جزئیات این توافق منتشر نخواهد شد. چرا اروپا خواهان انتشار جزئیات است و آیا اطمینانی به رویکرد آژانس ندارد؟

من نمی‌دانم چرا اروپا بر افشای جزئیات اصرار دارد. توافق‌های پادمانی آژانس عموماً محرمانه هستند. همانطور که اشاره کردم، فکر می‌کنم ایران نگرانی مشروعی دارد که اسرائیل یا آمریکا بتوانند از اطلاعات جزئی برای اهداف هدفگیری استفاده کنند.

*مطابق اظهارات عباس عراقچی وزیر خارجه ایران، اجازه دسترسی به بازرسان اژانس بین المللی انرژی اتمی مرحله به مرحله است و به نظر نمی‌رسد دسترسی فوری به بازرسان آژانس بین المللی انرژی اتمی بدهد. او همچنین بازرسی از تاسیسات هسته‌ای خسارت دیده ناشی از جنگ را امری پیچیده خوانده است. معنای آن این است که برآورد از ذخائر اورانیوم ۶۰ درصدی به سرعت میسر نیست. در حالی است که طرف‌های غربی خواهان بازرسی فوری از تاسیسات صدمه دیده ایران در نتیجه جنگ هستند. به نظر شما امکان بازرسی از این تاسیسات قبل از پایان مهلت فعال سازی مکانیسم ماشه وجود دارد؟

همانطور که گفتم، فکر می‌کنم موضوع کلیدی، ذخیره اورانیوم غنی‌شده ۶۰ درصد است.

*برخی معتقد هستند ایران نمی‌خواهد ذخائز اورانیوم ۶۰ درصدی خود را قبل از اتمام مهلت فعال سازی مکانیسم ماشه در اختیار طرف مقابل قرار دهد. اگر ایران چنین کند، دست خود را در مذاکرات آتی کاملا خالی خواهد کرد. از طرف دیگر عراقچی اعلام کرده اگر مکانیسم ماشه فعال شود، همکاری با آژانس پایان می‌پذیرد. به نظر شما همکاری ایران و آژانس می‌تواند طرف مقابل را برای تمدید مکانیسم ماشه قانع کند؟

من موضع اروپا در این مورد را درک نمی‌کنم. من رویکرد پیشنهادی خودم را مطرح کردم.

*با توجه به تحولات اخیر آیا امکان شروع مذاکره میان ایران و آمریکا محتمل است؟

من نمی‌توانم پیش‌بینی کنم که دولت ترامپ چه خواهد کرد.