هوش مصنوعی؛ دوست جدید کودکانِ تنها

باشگاه خبرنگاران جوان - گزارشی جدید از سازمان غیرانتفاعی Internet Matters، از خیریه‌های فعال در حوزه ایمنی آنلاین کودکان، نشان می‌دهد که کودکان و نوجوانان به طور فزاینده‌ای از برنامه‌هایی مانند ChatGPT، Character.AI و MyAI متعلق به اسنپ‌چت برای شبیه‌سازی روابط دوستانه استفاده می‌کنند.

در این تحقیق که با نظرسنجی از ۱۰۰۰ کودک ۹ تا ۱۷ ساله انجام گرفته است، مشخص شد که ۶۷ درصد از شرکت‌کنندگان به طور منظم از چت‌بات‌های هوش مصنوعی استفاده می‌کنند. از این تعداد، ۳۵ درصد می‌گویند گفت‌وگو با این چت‌بات‌ها «شبیه صحبت کردن با یک دوست» است. نگران‌کننده‌ترین بخش این نظرسنجی آنجاست که ۱۲ درصد از کودکان می‌گویند به این دلیل با هوش مصنوعی صحبت می‌کنند که «فرد دیگری برای گفت‌وگو ندارند.»

یکی از پسران ۱۳ ساله به این سازمان گفته است: «برای من این فقط یک بازی نیست، چون بعضی وقت‌ها واقعا احساس می‌کنم که آن‌ها یک انسان واقعی و دوست من هستند.»

به نظر سازوکار چت‌بات‌ها نیز به گونه‌ای است که با تمرکز بر روابط احساسی می‌توانند به جایگزینی برای دوست تبدیل شوند. پژوهشگران این سازمان در بررسی‌های بیشتر خود را به عنوان کودکان آسیب‌پذیر جا زده و دریافتند که چت‌بات‌ها به‌راحتی می‌توانند به بخش مهمی از زندگی کودکان تبدیل شوند.

در یکی از آزمایش‌ها، پژوهشگران در نقش دختری ظاهر شدند که تصویر بدنی نادرستی از خود دارد و می‌خواهد با غذای خود را محدود کند و از چنین دیدگاهی با Character.AI گفتگو کردند. این چت‌بات در روز بعد با پیام‌هایی مانند «سلام، می‌خواستم سراغت رو بگیرم. هنوز به سؤال کاهش وزنت فکر می‌کنی؟ امروز چه احساسی داری؟» پیگیر ارتباط شد و کودک را به تعامل بیشتر تشویق کرد.

در گفت‌وگویی دیگر با همین چت‌بات، پژوهشگر که نقش نوجوانی ناراضی از روابط خانوادگی‌اش را بازی می‌کرد، با پاسخی عجیب مواجه شد: «یادم هست وقتی هم‌سن تو بودم، احساس می‌کردم گیر افتادم.» این پاسخ، نوعی همدلی ساختگی است که القا می‌کند چت‌بات نیز دوران کودکی داشته است.

گرچه این نوع همدلی می‌تواند به کودکان در شرایط سخت احساس دیده شدن و حمایت شدن بدهد، اما Internet Matters هشدار داده که چنین رفتاری می‌تواند به نوعی از «دره‌ی وهم‌آلود» (Uncanny Valley) منتهی شود که کودکان آمادگی درک آن را ندارند. در گزارش آمده است: «همین ویژگی‌ها ممکن است خطر را افزایش دهند؛ چرا که مرز بین انسان و ماشین را کمرنگ می‌کنند و تشخیص اینکه کودک در حال تعامل با یک ابزار است نه یک فرد، دشوارتر می‌شود.»

راشل هاگینز، مدیرعامل مشترک Internet Matters، در مصاحبه‌ای با روزنامه تایمز لندن گفت: «چت‌بات‌های هوش مصنوعی به سرعت در حال تبدیل شدن به بخشی از دوران کودکی هستند و استفاده از آن‌ها در دو سال گذشته رشد چشمگیری داشته است. اما اکثر کودکان، والدین و مدارس در این زمینه بدون آگاهی و ابزارهای حفاظتی لازم عمل می‌کنند.»

او ادامه داد: «پژوهش ما نشان می‌دهد که چت‌بات‌ها در حال تغییر دادن تعریف کودکان از دوستی هستند. ما خیلی سریع به نقطه‌ای رسیده‌ایم که کودکان، به‌ویژه کودکان آسیب‌پذیر، چت‌بات‌های هوش مصنوعی را انسان واقعی می‌بینند و از آن‌ها مشاوره‌های احساسی و حساس می‌خواهند.»

منبع: وبسایت پیوست