واکنش بریتانیا به احتمال حمله اتمی روسیه به اوکراین چیست؟

باشگاه خبرنگاران جوان؛ حسین مهدی تبار- بریتانیا در برابر احتمال استفاده روسیه از سلاح هسته‌ای در اوکراین چه خواهد کرد؟ این پرسشی است که همزمان با ادامه جنگ و تهدیدهای هسته‌ای مسکو ذهن بسیاری از تحلیل‌گران را به خود مشغول کرده است. به گزارش نشنال اینترست، دکترین هسته‌ای بریتانیا به روشنی بیان می‌کند که لندن تنها در صورت دفاع از خود یا دفاع از متحدان عضو ناتو به گزینه هسته‌ای متوسل خواهد شد؛ نکته‌ای که اوکراین را خارج از این چارچوب قرار می‌دهد زیرا این کشور عضو ناتو نیست.

جنگی که ولادیمیر پوتین تصور می‌کرد ظرف چند روز یا نهایتاً دو هفته به پیروزی خواهد انجامید، به درگیری‌ای طولانی و خونین بدل شد. مقاومت اوکراین و ضدحملات موفق این کشور، به‌ویژه در پاییز ۲۰۲۲، شوک بزرگی به کرملین وارد کرد و همین امر باعث شد برخی مقامات روسی احتمال استفاده از سلاح هسته‌ای تاکتیکی را برای بازگرداندن ابتکار عمل بررسی کنند.

به گفته بیل برنز رئیس پیشین سازمان سیا، در همان مقطع ایالات متحده به طور جدی نگران وقوع چنین سناریویی بود و ارزیابی می‌کرد که خطر استفاده روسیه از بمب هسته‌ای تاکتیکی واقعی است. به گزارش نشنال اینترست، این تهدیدها هرچند در غرب اغلب به‌عنوان نوعی جنگ روانی و ارعاب تلقی شدند، اما در سطح عالی مقامات اطلاعاتی و امنیتی نگرانی‌های جدی ایجاد کردند، چرا که تصور می‌شد مسکو ممکن است استفاده محدود از یک سلاح هسته‌ای در اوکراین را اقدامی بی‌خطر از نظر گسترش به جنگ هسته‌ای تمام‌عیار بداند.

وزارت دفاع بریتانیا در سند بازنگری استراتژیک دفاعی سال ۲۰۲۵ بار دیگر چارچوب سیاست هسته‌ای لندن را تشریح کرده است. بر اساس این سند، هدف زرادخانه هسته‌ای بریتانیا حفظ صلح، بازدارندگی در برابر تهدیدها و جلوگیری از اجبار دشمن است. این کشور که در سال ۱۹۵۲ به جمع قدرت‌های هسته‌ای پیوست، اکنون حدود ۲۲۵ کلاهک در اختیار دارد که ۱۲۰ عدد آن عملیاتی و ۱۰۵ عدد ذخیره هستند.

نیروی بازدارنده بریتانیا عمدتاً بر چهار زیردریایی کلاس ونگارد استوار است که به موشک‌های بالستیک تریدنت مجهز هستند. به گزارش نشنال اینترست، چرخه گشت‌زنی دائمی این زیردریایی‌ها موجب می‌شود که همواره یکی از آن‌ها در حالت آماده‌باش و پنهان در آب‌های آزاد حضور داشته باشد تا توان «ضربه دوم» لندن تضمین شود.

بر اساس دکترین رسمی، تنها نخست‌وزیر بریتانیا اختیار صدور فرمان استفاده از سلاح هسته‌ای را دارد، اما هر بار که زیردریایی‌ای به مأموریت می‌رود، فرمانده آن نامه‌ای محرمانه از نخست‌وزیر دریافت می‌کند که دستورالعمل‌های استفاده از سلاح هسته‌ای را در صورت بروز جنگ مشخص کرده است. حتی در شرایطی خاص، این احتمال وجود دارد که فرمانده زیردریایی بر اساس دستورات نخست‌وزیر پیشین نیز اقدام کند، در صورتی که دولت فعلی در نتیجه حمله هسته‌ای نابود شده باشد.

به گزارش نشنال اینترست، در مجموع می‌توان گفت که بریتانیا تنها در صورت حمله مستقیم یا تهدید علیه ناتو ممکن است از سلاح هسته‌ای استفاده کند. بنابراین اگر روسیه در اوکراین به بمب هسته‌ای متوسل شود، لندن از نظر دکترین رسمی احتمالاً واکنش هسته‌ای مستقیمی نشان نخواهد داد، اما بی‌تردید در قالب ناتو و با هماهنگی ایالات متحده نقش محوری در پاسخ‌های سیاسی، نظامی و امنیتی غرب ایفا خواهد کرد.