پشت پرده نشست کاخ سفید: ترامپ پوتین و زلنسکی را به میز مذاکره می‌کشاند!

باشگاه خبرنگاران جوان؛ اعظم پورکند ـ ولادیمیر پوتین، رئیس  جمهور روسیه موافقت کرده است تا گفت‌وگوی رو در رو با ولودیمیر زلنسکی، همتای اوکراینی اش برای بحث درباره یک توافق صلح در اوکراین داشته باشد، این را دونالد ترامپ و رهبران اروپایی اعلام کرده‌اند، هرچند مسکو هنوز این نشست را تأیید نکرده است.

این پیشرفت احتمالی پس از یک روز دیپلماسی پرتنش در کاخ سفید رخ داد، جایی که ترامپ آتش‌بس را رد کرد در حالی که زلنسکی و متحدانش به دنبال تضمین‌های امنیتی با حمایت آمریکا به عنوان بخشی از هر توافق بلندمدتی بودند. رئیس‌جمهور اوکراین گفت که پس از این مذاکرات، تضمین‌های امنیتی برای کی یف ظرف ۱۰ روز «رسمی» خواهد شد.

ترامپ در پلتفرم «تروث سوشیال» خود نوشت: «در پایان جلسات، با رئیس‌جمهور پوتین تماس گرفتم و مقدمات دیداری بین او و رئیس‌جمهور زلنسکی در مکانی که بعداً مشخص می‌شود را فراهم کردم.» او افزود که یک نشست سه‌جانبه با حضور رئیس‌جمهور آمریکا نیز برگزار خواهد شد.

نخست‌وزیر انگلیس، کی یر استارمر، و صدراعظم آلمان، فریدریش مرتس، ظاهراً این نشست را تأیید کردند. مرتس به خبرنگاران گفت:  «رئیس‌جمهور آمریکا با رئیس‌جمهور روسیه تلفنی صحبت کرد و توافق شد که ظرف دو هفته آینده دیداری بین رئیس‌جمهور روسیه و اوکراین برگزار شود.» 

اما صدراعظم آلمان هشدار داد: «ما نمی‌دانیم که آیا رئیس‌جمهور روسیه شجاعت حضور در چنین اجلاسی را دارد یا نه. بنابراین، نیاز به ترغیب او وجود دارد.» 

از سوی دیگر، پوتین طبق گزارش خبرگزاری تاس روسیه، در تماس تلفنی با ترامپ گفت که به «ایده» گفت‌وگوی مستقیم با اوکراین باز است، اما تأییدی بر برگزاری این نشست ارائه نشد.

پیش از این، زلنسکی گفته بود اوکراین آماده است تا با روسیه در «هر قالبی» دیدار کند و مسائل ارضی در سطح دوجانبه با رئیس‌جمهور روسیه مطرح خواهد شد.

تغییر موضع ترامپ و فشار بر زلنسکی

این نشست دوشنبه پس از دیدار ترامپ و پوتین در آنکوریج برگزار شد، جایی که ترامپ گفت اکنون مسئولیت بر عهده زلنسکی است که به امتیازاتی که می‌تواند جنگ را پایان دهد، تن دهد. برخی تحلیلگران این را تلاشی برای محدود کردن آسیب‌ها پس از تحت‌تأثیر قرار گرفتن ترامپ توسط پوتین و تکرار ادعا‌های او دانستند.

ترامپ که همین هفته گذشته به روسیه در صورت عدم موافقت با توقف جنگ «عواقب بسیار شدید» را هشدار داده بود، به وضوح تغییر موضع داد.

او در استقبال از زلنسکی در این جلسه فوری در دفتر بیضی‌شکل، به سایر مناقشاتی اشاره کرد که ادعا می‌کند حل کرده است و به خبرنگاران گفت: «فکر نمی‌کنم به آتش‌بس نیاز داشته باشیم. اگر به شش توافقی که امسال انجام دادم نگاه کنید، همه در حال جنگ بودند – من هیچ آتش‌بسی ترتیب ندادم.» 

با این حال، او گفت آمریکا به تضمین امنیت اوکراین کمک خواهد کرد – چیزی که کییف همواره آن را برای صلح پایدار ضروری دانسته است. ترامپ گفت: «در مورد امنیت، کمک‌های زیادی وجود خواهد داشت.»  اما او تصریح کرد که انتظار می‌رود کشور‌های اروپایی بار اصلی را به دوش بکشند و افزود: «آن‌ها خط مقدم دفاع هستند، چون در آنجا حضور دارند. اما ما به آنها کمک خواهیم کرد.» 

پیشنهاد ۹۰ میلیارد دلاری اوکراین برای خرید تسلیحات آمریکایی

رئیس‌جمهور اوکراین گفت کشورش پیشنهاد خرید ۹۰ میلیارد دلار تسلیحات آمریکایی را به عنوان بخشی از تضمین امنیتی ارائه داده است که «عمدتاً شامل هواپیما‌ها و سیستم‌های دفاع هوایی است.» زلنسکی گفت: «در واقع یک بسته پیشنهادی به ارزش ۹۰ میلیارد دلار وجود دارد؛ و با رئیس‌جمهور آمریکا توافق کرده‌ایم که وقتی صادرات ما باز شود، آنها پهپاد‌های اوکراینی را خریداری خواهند کرد. این برای ما مهم است.» 

پس از دیدار با رهبران آلمان، انگلیس، فرانسه، ایتالیا، فنلاند، اتحادیه اروپا و ناتو، ترامپ در «تروث سوشیال» نوشت که درباره تضمین‌های امنیتی و «اینکه کدام تضمین‌ها توسط کشور‌های اروپایی با هماهنگی آمریکا ارائه خواهد شد»  بحث شده است.

امانوئل مکرون، رئیس‌جمهور فرانسه، گفت این مذاکرات شامل واگذاری قلمرو اوکراین به روسیه نبوده است.

واکنش‌های اروپا: اصرار بر آتش‌بس و تضمین‌های امنیتی

برخی متحدان اروپایی حاضر به پذیرش شکست در موضوع آتش‌بس نبودند، چرا که عدم برقراری آن به پوتین زمان بیشتری برای ادامه جنگ تهاجمی می‌دهد. 

مرتس اصرار داشت که «همه ما مایلیم آتش‌بس را ببینیم» و نمی‌تواند تصور کند که نشست بعدی بدون آن برگزار شود.

مکرون نیز از ایده «آتش‌بس» به عنوان یک «ضرورت» حمایت کرد. اما ترامپ بدون تغییر موضع گفت این موضوع به زلنسکی و پوتین واگذار شده است: «خب، اجازه می‌دهیم رئیس‌جمهور برود با رئیس‌جمهور دیگر صحبت کند، و بعد نتیجه را می‌بینیم.» 

بحث درباره تبادل اراضی و تضمین‌های امنیتی

ترامپ به رهبران دیگر گفت: «همچنین باید درباره امکان تبادل اراضی با در نظر گرفتن خط تماس فعلی – یعنی منطقه جنگی – بحث کنیم.»  اما او افزود پوتین پذیرفته است که تضمین‌های امنیتی برای اوکراین بخشی از هر توافق صلحی خواهد بود.

چندین رهبر بر اهمیت تضمین‌های امنیتی برای جلوگیری از حمله مجدد روسیه تأکید کردند. مکرون گفت: «اولین مورد،  یک ارتش اوکراینی قوی برای سال‌ها و دهه‌های آینده است.»

جورجیا ملونی، نخست‌وزیر ایتالیا، گفت: «درباره موضوعات مهم زیادی صحبت خواهیم کرد. اول از همه تضمین‌های امنیتی، چگونه مطمئن شویم که این اتفاق دوباره رخ نمی‌دهد، که شرط اولیه هر نوع صلحی است.» 

تلاش زلنسکی برای جلب حمایت

زلنسکی آنچه را که کشورش برای احساس امنیت نیاز دارد، تشریح کرد، از جمله  «یک ارتش اوکراینی قوی»  از طریق فروش تسلیحات و آموزش.

ترامپ نیز اعزام نیرو‌های آمریکایی به اوکراین را رد نکرد و گفت این موضوع با رهبران اروپایی بحث خواهد شد. زلنسکی با یک اقدام دیپلماتیک، نامه‌ای از همسرش اولنا زلنسکا برای ملانیا ترامپ ارائه داد.

در تضاد آشکار با تنش‌های فوریه، لحظات سبک‌تری نیز وجود داشت. یک خبرنگار طرفدار ترامپ به زلنسکی گفت: «تو با آن کت شلوار خیلی خوشتیپ به نظر می‌رسی!»  که باعث خنده حضار شد.

ترامپ در پاسخ به این سوال که آیا در صورت عدم توافق، حمایت آمریکا از اوکراین پایان می‌یابد، گفت: «هرگز پایان راه نیست. مردم کشته می‌شوند و ما می‌خواهیم این را متوقف کنیم.» 

او افزود: «ما مطمئن خواهیم شد که اگر صلحی برقرار شود، این صلح بلندمدت باشد... ما درباره یک صلح دو ساله صحبت نمی‌کنیم که بعد دوباره به این آشفتگی برگردیم.» 

منبع: گاردین