اقتصاد۲۴- شمایل صنعت هتلداری در ایران امروز، رنجور و مبتلا به بیماری مزمن است که سالها است زیر بار بیتوجهی، سیاستگذاریهای ناپایدار و بحرانهای مکرر، توان مقاومت ندارد. در یک سو، رکود عمیق بر اقتصاد گردشگری حاکم شده، مسافران کم شده، سرمایهگذاریها سکون گرفته و فضای کسبوکار، اما و اگرهای بیپایان را تجربه میکند و در سوی دیگر، بحرانهای به ظاهر محدود، در قالب جنگ، تحریم، بحرانهای داخلی و خارجی، هر کدام همچون تیرهای آخر بر پیکر نیمهجان این صنعت فرود میآیند.
در این میان دولت نیز، به جای حمایت مؤثر و استراتژیک، صرفاً در حد اعلام نیتهای سطحی، وعدههای کلی یا بینتیجه جا مانده است. وزارت میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی، به عنوان متولی اصلی این حوزه، تاکنون برنامهای منسجم و عملیاتی برای بازسازی و ترمیم خسارات وارد شده ارائه نکرده؛ متولیای که به نظر میرسد نقش آن فراتر از ایفای نقش یک ناظر بیاختیار نباشد.
در این راستا، جمشید حمزهزاده، رئیس جامعه هتلداران ایران در گفتوگو با اقتصاد۲۴ درباره میزان خسارت صنعت هتلداری در تنشهای اخیر میان ایران و اسرائیل میگوید: «در حال حاضر، تعیین رقم دقیق خسارات وارده به صنعت هتلداری در سطح ملی با چالشهایی مواجه است؛ اما آنچه میتوانم به طور قطع بگویم این است که استانهای متعددی، به ویژه در مناطق غربی، شمال غربی و شمالی کشور که در دوران پیک سفر قرار داشتند، با کاهش قابل توجه تعداد مسافران مواجه شدهاند. این وضعیت منجر به آن شد که هتلها برای حفظ ارتباط با مشتریان و جلوگیری از آسیب بیشتر، سیاستهای بسیار منعطفتری را اتخاذ کنند. از جمله این سیاستها میتوان به پذیرش کنسلیها بدون اعمال جریمه و ارائه تخفیفات قابلتوجه از ۵۰ تا ۹۰ درصد اشاره کرد».
بیشتر بخوانید: صنعت گردشگری ایران زیر تیغ جنگ/ شلیک تنشهای اخیر به اقتصاد توریسم
او ادامه میدهد: «فراتر از این، برخی از هتلها پا را فراتر گذاشته و خدمات رایگانی را نیز به گردشگران و افرادی که تحت تأثیر شرایط بحرانی قرار گرفته بودند، ارائه دادند. این اقدامات، هرچند با هدف کاهش بار مالی بر دوش مسافران انجام شد، اما در عمل، خسارات قابلتوجهی را متوجه هتلها کرد. به عنوان نمونه، در برخی از مناطق، شاهد لغو رزروهایی به ارزش تقریبی ۴۰۰ میلیون تومان تنها در یک استان بودهایم، این در حالی است که سطح اشغال هتلها در آن مناطق از وضعیت مطلوبی برخوردار بوده است.
همچنین، مایلم به این نکته نیز اشاره کنم که ۱۳ هتل در شهر تهران، با اسکان بیش از ۱۱۰۰ نفر از افرادی که در اثر این بحران آسیبدیده بودند، نقشی کلیدی در مدیریت شرایط اضطراری ایفا کردند و این خدمات را بدون دریافت هیچ هزینهای برای کنسلی رزروها ارائه کردند».
در آینه بحران، از کرونا تا جنگ
شوربختانه کاهش گردشگر بینالمللی، بحران کرونا، ناامنیهای سیاسی و قطع ارتباطات بانکی باعث شد ورود گردشگران خارجی به ایران به کمترین میزان برسد. بماند که رکود ناشی از تحریمها و بحرانهای داخلی از اصلیترین مشکلات جامعه هتلداران پیش از تنشهای اخیر بود.
حمزهزاده درباره بحرانهای این صنعت اضافه میکند: «صنعت هتلداری، حتی پیش از بروز بحرانهای اخیر نیز با چالشهای متعددی دستوپنجه نرم میکرد. تحریم، ورود گردشگران خارجی را تا حد زیادی محدود کرد. در جای خالی گردشگر خارجی، بیشتر وابستگی هتلها در ایران به مسافران داخلی و زائران مذهبی محدود شد، اما مساله اینجاست که قدرت خرید داخلی به شدت افت کرده و سفر علنا از اولویت زندگی بسیاری از مردم خارج شده است.
فرسودگی تأسیسات اقامتی نیز از مشکلات مهم دیگری است که پس از کرونا و بحرانهای مالی که هنوز هم کامل سرشکن نشده، به این صنعت ضربه زد. علاوه بر این موارد، مشکلاتی نظیر افزایش قیمت حاملهای انرژی و مسائل مربوط به پرداخت مالیات و بیمه نیز سالهاست که گریبانگیر این صنعت است و بر مشکلات آن افزودهاند».
بیشتر بخوانید: آوار جنگ ۱۲ روزه بر سر هتلداران ایرانی و غیبت ادامهدار آقای وزیر/ خبری از وزارت گردشگری نیست!
در این بین به نظر میرسد نشست اخیر هتلداران با وزیر گردشگری بیشتر جنبه نمادین داشته باشد چراکه خروجی ملموسی از آن گزارش نشده است.
چه اینکه حمزهزاده نیز در همین مورد تایید میکند: «متأسفانه، تاکنون شاهد هیچ اقدام عملی و ملموسی از سوی دولت در راستای حمایت از صنعت هتلداری نبودهایم. اظهارات وزیر محترم میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی محدود به وعدههایی مبنی بر انعکاس مشکلات به دولت و پیگیری آن ها بوده است، حداقل تا این لحظه».
چرا علیرغم تمام محدودیتها، هتل گران است؟
حمزهزاده همچنین در پاسخ به این سوال که با توجه تمامی این محدودیتها چرا باز هم نرخ هتلها بالاست، اظهار میکند: «برخلاف تصور رایج، هتلها در سالهای اخیر افزایش قیمت چشمگیری نداشتهاند. با اطمینان میتوان گفت که حاشیه سود هتلداران در طول یک دهه اخیر به طور پیوسته کاهش یافته است. در واقع، میزان افزایش سالانه قیمتها در این صنعت، به مراتب کمتر از نرخ تورم بوده است و این نشان میدهد که هتلداران تلاش میکنند تا با وجود تمام مشکلات و چالشها، رقابتپذیری خود را در بازار حفظ کرده و همچنان برای گردشگران جذاب باقی بمانند».