به گزارش خبرنگار فرهنگی تابناک، شهر قنیطره در سوریه، روزگاری به «عروس جولان» شهرت داشته اما امروز ویرانه‌ای است که مثل یک‌موزه به‌عنوان سند جنایت و تجاوزگری رژیم صهیونیستی نگه‌داری می‌شود. حمید داوودآبادی نویسنده و پژوهشگر پاییز سال ۱۳۷۳ سفری به این‌شهر از سوریه داشته که گزارش آن به‌تازگی در قالب کتاب «مجدل شمس» توسط انتشارات شهید کاظمی منتشر شده است. عنوان این‌کتاب، نام شهرک «مجدل شمس» در بلندی‌های جولان از خاک سوریه است.
جنگ آزادی‌بخش تشرین مهرماه ۱۳۵۲ (اکتبر ۱۹۷۳) در منطقه‌ای که داوودآبادی به آن سفر کرده، آغاز و فرار اسرائیل از این‌مناطق اشغالی آغاز شد. پنجم تیرماه سال ۱۳۵۳ (۲۶ ژوئن ۱۹۷۴) بود که صهیونیست‌ها پس از ۷ سال اشغال، قنیطره را خالی کرده و نیروهای مسلح سوریه با رهبری حافظ اسد این‌شهر را آزاد کردند. نیروهای اسرائیلی هنگام تخیله شهر، با استفاده از مواد منفجره و بولدوزر، خانه را ویران کرده و شبحی از خرابه‌های شهر به جا گذاشتند.
زمانی که نویسنده «مجدل شمس» به قنیطره سفر کرد، اهالی سوریه حق تردد در شهر را نداشتند و فقط ترویست‌های خارجی، دانش‌آموزان و دانشجویان این‌کشور می‌توانستند به‌طور منظم با هدایت راهنمایان از آثار به‌جامانده از شهر بازدید کنند. بازدید از شهر قنیطره در آن‌ایام (۱۳۷۳) یکی از برنامه‌های فرهنگی دولت سوریه برای آشناکردن نسل جدید این‌کشور با گذشته‌شان بود.
طبق گزارشی که داوودآبادی در کتابش دارد، جمعیت آوارگان اهل جولان در آن‌مقطعع حدود ۳۰۵ هزار نفر بوده که بیشترشان اطراف دمشق سکونت پیدا کرده بودند.
قنیطره ۲۰ خرداد ۱۳۶۴ (۱۰ ژوئن ۱۹۶۷) در آخرین روز جنگ شش‌روزه به کنترل صهیونیست‌ها درآمد و سال ۱۳۵۲ (۱۹۷۳) سوریه موفق شد این‌ظهر را در پی جنگ «یوم کیپور» پس بگیرد. اما اسرائیل با یک‌ضدحمله دوباره شهر را تصرف کرد. در نهایت طی خرداد ۱۳۵۳ (ژوئن ۱۹۷۴) اسرائیل از قنیطره عقب‌نشینی کرد اما پیش از خروج واقعی از شهر، به‌طور کامل ویرانش کرد.
بلندی‌های جولان
جمعیت جولان سال ۱۳۴۶ (۱۹۶۷) ۱۵۳ هزار نفر بود که ۱۳۱ هزار نفر از آن‌ها آواره شدند و تنها ساکنان ۶ روستا زنده ماندند. این‌مردم تصمیم گرفتند آن‌جا را ترک نکنند و از دستورات نظامی اسرائیل اطاعت نکنند. جمعیت این‌روستاها حدود ۲۵ هزار نفر است.
در قنیطره، تپه‌ای به‌نام تله الصراخ (تپه فریاد) هست که داوودآبادی در سفر خود می‌خواسته از نزدیک آن را ببیند. داوودآبادی در جایی از گزارش خود در کتاب پیش‌رو، جمله جالبی درباره این‌بخش از خاک سوریه و بلندی‌های جولان دارد که با سیم خاردار توسط اسرائیلی‌ها از هم جدا شده است: «اینجا سوریه است و آن‌طرف هم که می‌خواهند به‌زور، اسرائیل قالبش کنند سوریه است؛ دو نیمه یک‌وطن.» او در این‌منظره، مردمی را می‌بیند که بستگانشان آن‌سوی سیم‌خاردار هستند و از سال ۱۳۴۶ تا ۱۳۷۳ یعنی ۲۷ سال است از همدیگر دور افتاده‌اند و برای دیدن یکدیگر ناچارند کنار سیم‌خاردار بیایند و حتی پس از مرگ اجازه ندارند در زادگاه خود در آن‌سوی سیم خاردار به خاک سپرده شوند.
تلاش نویسنده کتاب برای دیدن تله الصراخ، با کارشکنی‌های راهنماهای سوری و این‌پاسخ که گرفتن اجازه و هماهنگی، زمان زیادی می‌خواهد روبرو می‌شود اما داوودآبادی، خود اقدام کرده و می‌گوید همه آن‌هماهنگی‌ها با سازمان امنیت و نیروهای حافظ صلح سازمان ملل، در چند دقیقه انجام شد.
نیروهای سازمان ملل برای امنیت اشغالگران حضور دارند نه ساکنان منطقه
نویسنده «مجدل شمس» در نوشته‌های خود کنایه مهمی هم به نیروهای سازمان ملل و به‌اصطلاح حافظ صلح دارد. او می‌گوید کلاه‌آبی‌های UN نه برای حفاظت و حمایت از مردم مظلوم ساکن مناطق اشغالی، بلکه برای ایجاد امنیت اشغالگران، حضور دارند تا مبادا اتفاقی برای ارتش تا دندان مسلح صهیون بیفتد و حقوق بشر خدشه‌دار شود!
او در فراز دیگری از کتاب هم به «برجک بی‌خاصیت دیده‌بانی UN اشاره می‌کند» که معلوم نیست چه را می‌پاید و چرا.
آب و خاک حاصلخیر از عوامل اشغال جولان توسط اسرائیل
بخشی از گزارش حمید داوودآبادی هم درباره مسائل جغرافیایی بلندی‌های جولان است. خاک حاصلخیر از ویژگی‌های بلندی‌های جولان است. این‌منطقه ۱۸۰۰ کیلومتر مربع مساحت دارد که ۱۲۰۰ کیلومتر مربعش توسط اسرائیل اشغال شده است. بیشتر استان قنیطره هم در این‌بلندی‌ها قرار دارد.
بلندی‌های جولان یکی از مناطق راهبرد نظامی در سوریه بود. آب باران جاری‌شده از بلندی‌های جولان به رود اردن می‌ریزد و یک‌سوم آب مورد نیاز رژیم اشغالگر را برآورده می‌کند. علاوه بر اهمیت نظامی، سیطره بر جولان به‌معنی سیطره و حاکمیت بر منابع مهم و حیاتی آبی نیز هست.
اسرائیل در جنگ شش‌روزه ۱۹۶۷ بخش بزرگی از بلندی‌های جولان را به اشغال خود درآورد. صهیونیست‌ها سال ۱۹۸۲ همزمان با اشغال لبنان، جولان را به عنوان بخشی از خاک اسرائیل اعلام کردند. نکته مهم این است که بازگشت ارتش جهود به پشت مرزهای سال ۱۹۶۷ دست این‌رژیم را از سواحل شرقی دریاچه طبریه کوتاه می‌کند که بخشی از مرز فلسطین اشغالی و سوریه است. امروز دریاچه طبریه منبع اصلی آب آشامیدنی اسرائیل است و اشغال جولان باعث شده اسرائیل کنترل اطراف این‌دریاچه مهم را در دست داشته باشد.
صادق وفایی
English (US) ·