چپ دست‌ها؛ روایت‌هایی از زیستن در دنیای راست دست‌ها

باشگاه خبرنگاران جوان؛ زهره شعبانی - سیزدهم اوت، مصادف با بیست و دوم مرداد، روز جهانی چپ‌دست‌هاست.  این نامگذاری که ریشه‌اش به سال ۱۹۷۶ میلادی بازمی‌گردد، برای اولین بار به طور رسمی در دنیا مطرح شد تا توجه‌ها را به سمت آن دسته از افرادی جلب کند که جهان را با دست چپ خود لمس می‌کنند. 

در دنیایی که غالب آن راست‌دست هستند، چپ‌دست‌ها اقلیتی قابل توجه را تشکیل می‌دهند. پژوهش‌ها نشان می‌دهد که بین ۷۰ تا ۹۰ درصد جمعیت جهان را راست‌دست‌ها تشکیل می‌دهند؛ این یعنی از هر ۱۰ نفر، حداقل یک نفر چپ‌دست است.

در جهانی که بیشتر ابزارها، ساختار‌ها و حتی باور‌های فرهنگی برای راست‌دست‌ها ساخته شده‌اند، چپ‌دست بودن گاهی نه فقط یک ویژگی زیستی، بلکه تجربه‌ای روزمره از انطباق، مقاومت و خلاقیت است. حدود ۱۰ درصد از جمعیت جهان چپ‌دست‌اند.

از قیچی و موس کامپیوتر گرفته تا میز‌های تحریر و دفتر‌های کلاس، بیشتر ابزار‌ها برای راست‌دست‌ها طراحی شده‌اند. چپ‌دست‌ها باید یا خود را با این طراحی‌ها وفق دهند یا با ناراحتی و ناکارآمدی کنار بیایند. این مسئله در مدارس، محل کار و حتی آشپزخانه خانه‌ها به چشم می‌خورد.

 یک چالش روزمره چپ‌دست‌ها هنگام نوشتن با خودکار یا مداد، دست‌شان روی نوشته کشیده می‌شود و جوهر را پخش می‌کند. فرم دفترها، جهت نوشتن زبان‌ها، و حتی جای خط‌کش روی میز، همه برای راست‌دست‌ها طراحی شده‌اند.

این چالش‌ها کوچک به نظر می‌رسند، اما در مجموع تجربه‌ای ناخوشایند و پرزحمت برای چپ‌دست‌ها رقم می‌زنند.  

در برخی رشته‌های ورزشی مثل بوکس یا تنیس، چپ‌دست بودن می‌تواند مزیت باشد. در هنر نیز، چپ‌دست‌ها گاه با زاویه دید متفاوتی خلق می‌کنند. اما این درخشش‌ها نباید باعث شود چالش‌های ساختاری نادیده گرفته شوند.

در برخی فرهنگ‌ها، چپ‌دستی با مفاهیم منفی گره خورده است. کودکان چپ‌دست در مدرسه‌ها گاه مجبور می‌شوند با دست راست بنویسند، و این اجبار می‌تواند به مشکلات یادگیری، اضطراب و کاهش اعتماد به نفس منجر شود. اما پشت این چالش‌ها، روایت‌هایی از  خلاقیت نهفته است.

خانم محمدی معلم دبستان می گوید: وقتی بچه بودم، معلمم می‌گفت چپ‌دستی زشته. حالا که خودم معلمم، اجازه می‌دم هر بچه‌ای با دست دلخواهش بنویسه. چپ‌دستی یه تفاوت طبیعیه، نه یه نقص.

خانم امیری ، دانشجوی معماری می گوید:، در  طراحی با دست آزاد، چپ‌دست بودن یه مزیت بود. ولی تو کار با ابزار، مثل موس و خط‌کش، همیشه اذیت می‌شدم. مجبور شدم با دست راست کار کنم. یه جور سازش اجباری بود.

آقای میرزایی کارمند می گوید: صندلی‌های اداره برای راست‌دست‌ها طراحی شده. هر روز باید بدنم رو کج کنم تا بتونم بنویسم. کسی توجه نمی‌کنه، ولی یاد گرفتم باهاش کنار بیام.

چپ‌دست‌ها فقط با چالش‌ها روبه‌رو نیستند؛ آنها با خلاقیت، مقاومت و سازگاری، مسیر خودشان را پیدا می‌کنند.روز جهانی چپ‌دست‌ها مبارک به شما که با زاویه‌ای متفاوت جهان را لمس می‌کنید، می‌اندیشید و می‌سازید. تفاوت‌تان نه‌تنها زیباست، بلکه الهام‌بخش است.