آیا حمله اسرائیل به قطر نتیجه معکوس خواهد داشت؟

اقتصاد۲۴- بنیامین نتانیاهو، با تصمیم برای حمله به رهبران حماس در دوحه، ریسک بزرگی را پذیرفت. این عملیات که روز سه‌شنبه با استفاده از ۱۰ موشک هدایت‌شونده دقیق توسط جنگنده‌های اسرائیلی علیه ویلایی در دوحه انجام شد، جلسه‌ای از رهبران حماس را هدف قرار داد که در حال بررسی اولتیماتوم نهایی دونالد ترامپ، رئیس‌جمهور آمریکا، برای آزادی گروگان‌های اسرائیلی در غزه و آغاز مذاکرات برای پایان جنگ غزه بودند. حماس اعلام کرد که پنج نفر از اعضای این گروه در این حمله کشته شدند، اما رهبران ارشد آن جان سالم به در بردند. اسرائیل همچنان در حال بررسی این موضوع است که آیا چهره‌های ارشد حماس، مانند خلیل الحیه، رهبر تبعیدی حماس در غزه و مذاکره‌کننده اصلی این گروه، نیز در این حمله کشته شده‌اند یا خیر.

محکومیت قطر: نقض حاکمیت ملی

قطر این عملیات را به‌عنوان نقض حاکمیت ملی خود محکوم کرد. این کشور از سال ۲۰۱۲ به درخواست ایالات متحده میزبان رهبران حماس بوده و همچنین به درخواست اسرائیل، به حماس و جمعیت فقیر غزه کمک مالی ارائه کرده است. از زمان حمله حماس به جنوب اسرائیل در حدود دو سال پیش و آغاز جنگ متعاقب آن، قطر به همراه مصر و ایالات متحده نقش میانجی را ایفا کرده است.

شوک منطقه‌ای از عملیات دوربرد اسرائیل

حمله اسرائیل در فاصله ۱۸۰۰ کیلومتری از مرزهایش، منطقه را در بهت فرو برد. یکی از نزدیکان ارشد نتانیاهو که نخواست نامش فاش شود، به نشریه ال‌مانیتور گفت: «نتانیاهو به مدت یک سال و نیم در حال بررسی این بود که آیا زمان حمله به قطر و حذف مقامات ارشد حماس در آنجا فرا رسیده است یا خیر، اما تا کنون جرات این کار را نداشت.» این مقام افزود که حمله تروریستی روز دوشنبه در اورشلیم که منجر به کشته شدن شش اسرائیلی شد و همچنین کشته شدن چهار سرباز اسرائیلی در حمله‌ای در غزه در روز یکشنبه، ممکن است جرقه تصمیم نتانیاهو را زده باشد.

چه کسی پشت این تصمیم‌گیری بود؟

یکی دیگر از نزدیکان نتانیاهو به ال‌مانیتور گفت که حضور رون درمر، وزیر امور استراتژیک اسرائیل، در واشنگتن در این هفته به تصمیم‌گیری کمک کرد. او اظهار داشت: «حضور درمر در واشنگتن به نتانیاهو اجازه داد تا این ریسک را بپذیرد و دستور حمله را صادر کند. چنین مسائلی را نمی‌توان از طریق تلفن توضیح داد، و درمر نفوذ زیادی بر ترامپ و نزدیکانش دارد.»

نارضایتی نمایشی ترامپ

دونالد ترامپ روز سه‌شنبه اعلام کرد که از برنامه حمله اسرائیل توسط ارتش آمریکا مطلع شده بود. ابراز نارضایتی او از این اقدام و تأکید بر عدم دخالت ایالات متحده، نگرانی عمیقی در اورشلیم ایجاد کرده است. نتانیاهو بلافاصله پس از حمله بیانیه‌ای صادر کرد و مسئولیت کامل تصمیم و اجرای آن را بر عهده گرفت. 

اما اسرائیل نگران بیانیه کارولین لیویت، سخنگوی کاخ سفید، است که اعلام کرد ارتش آمریکا دولت ایالات متحده را از حملات مطلع کرده و واشنگتن نیز قطر را در جریان قرار داده است. اسرائیل هنوز در حال بررسی این موضوع است که آیا قطر پیش از حمله هشدار دریافت کرده و ممکن است به حماس اطلاع داده باشد.

نگرانی اسرائیل از تعهدات آمریکا به قطر

یک مقام ارشد امنیتی اسرائیل که نخواست نامش فاش شود، به ال‌مانیتور گفت: «اگر این اتفاق افتاده باشد، به این معناست که تعهد ایالات متحده به قطر بیشتر از تعهدش به ماست.» قطر مدت‌هاست که به‌عنوان مرکز لجستیک و فرماندهی برای فرماندهی مرکزی ایالات متحده در خاورمیانه عمل می‌کند.

بیشتر بخوانید:عکس/ ژست کنایه‌آمیز رهبر ارشد حماس بعد از ترور ناموفق

این مقام امنیتی افزود که تصمیم برای حمله به رهبران حماس حدود یک ماه پیش گرفته شده بود. با این حال، زمان‌بندی این عملیات مورد اختلاف بود و برخی در ارتش هشدار داده بودند که حمله به حماس در حالی که این گروه در حال بررسی پیشنهاد ترامپ است، اقدامی غیرضروری و تحریک‌آمیز است. یک منبع سیاسی اسرائیلی که نخواست نامش فاش شود، گفت: «ترامپ عاشق موفقیت و پیروزی است، این واضح است. اما او به محض اینکه حماس اعلام کرد رهبران ارشدش حذف نشده‌اند، نارضایتی خود را نشان داد.» بقای رهبران ارشد حماس برای نتانیاهو که نه تنها روی ثبات منطقه‌ای بلکه روی روابطش با ترامپ ریسک کرده بود، مشکل بزرگی ایجاد می‌کند.

اهداف چندگانه نتانیاهو

به گفته این منبع، نتانیاهو امیدوار بود که با حذف رهبران حماس، پیروزی‌ای را که به اسرائیلی‌ها وعده داده بود به دست آورد و فضایی برای پذیرش خواسته‌های حماس برای پایان جنگ ایجاد کند. اما او همچنین ممکن است باور داشته باشد که این حمله می‌تواند از او در برابر اتهامات مبنی بر سازش با قطر در سال‌های اخیر برای حفظ وضعیت موجود دفاع کند. پلیس اسرائیل و سازمان امنیت داخلی شین‌بت در حال بررسی شبهاتی درباره نفوذ قطر بر اسرائیل از طریق پرداخت‌هایی به نزدیکان نتانیاهو هستند.

تلاش برای تبرئه آمریکا

نتانیاهو تلاش زیادی کرد تا ترامپ و ارتش آمریکا را از مسئولیت حمله دوحه تبرئه کند. به نظر می‌رسد اسرائیل تنها پس از شناسایی ۱۵ جنگنده و هواپیمای پشتیبانی اسرائیلی توسط رادار‌های آمریکایی، این عملیات را به اطلاع ایالات متحده رسانده است. نتانیاهو ممکن است امیدوار بوده باشد که ترامپ مانند واکنش مثبتش به بمباران تأسیسات هسته‌ای ایران در ژوئن گذشته، از این عملیات نیز استقبال کند. در آن زمان، ترامپ اجرای پیچیده عملیات را ستود و دستور حمله قاطع آمریکا به تأسیسات هسته‌ای عمیقاً مدفون فوردو را صادر کرد. او خود را قهرمان جنگ معرفی کرد و مدعی شد که این عملیات برنامه هسته‌ای ایران را نابود کرده است.

فاصله‌گیری ترامپ و خشم قطر

با توجه به اینکه قطر یکی از متحدان اصلی آمریکا است و حمله هوایی احتمالاً به هدف خود نرسیده، ترامپ به وضوح از اقدام اسرائیل فاصله گرفته است. او در شبکه Truth Social نوشت: «من از این موضوع بسیار ناراحت بودم... از نحوه انجام آن.» قطری‌ها نیز ظاهراً احساس خیانت می‌کنند، در حالی که اسرائیل نگران تلافی دیپلماتیک احتمالی است.

خطر افشاگری‌های قطر

یک منبع دیپلماتیک خاورمیانه‌ای به ال‌مانیتور گفت: «قطر اکنون ممکن است تمام درخواست‌های مکرری که سال‌ها از اسرائیل دریافت کرده را افشا کند: تأمین مالی حماس، میزبانی از مقامات ارشد حماس، میانجی‌گری با حماس.» این منبع افزود: «قطری‌ها می‌توانند دوگانگی نتانیاهو در استفاده از قطر تا زمانی که علیه آن اقدام کرد را افشا کنند.»

به گفته مقام ارشد امنیتی اسرائیل، رئیس موساد، داوید بارنئا، با حمله «در زمان کنونی» مخالف بود. ژنرال ایال زمیر، رئیس ستاد کل ارتش، که دو هفته پیش علناً تهدید به حمله به رهبران حماس در خارج کرده بود، نیز معتقد بود که بهتر است ابتدا پیشنهاد ترامپ به طور کامل بررسی شود و منتظر رد رسمی حماس باشند. سرلشکر نیتزان آلون، یکی از مذاکره‌کنندگان ارشد پیشین اسرائیل با حماس، نیز با این طرح مخالف بود و به جلسات تصمیم‌گیری دعوت نشد. همچنین کابینه امنیتی دولت برای این تصمیم تشکیل جلسه نداد.

منبع: خبر فوری