تلویزیون‌های اسنوا و دوو در بحران وابستگی به قطعات چینی/ قرار بود تولیدمان ملی باشد اما مونتاژکار چینی‌ها شدیم!

اقتصاد ۲۴- مهم‌ترین اتفاق این روز‌های صنعت لوازم خانگی را می‌توان داستان تلویزیون‌های داخلی دوو و اسنوا دانست؛ خلاصه داستان این بود که پس از یک آپدیت نرم‌افزاری، تلویزیون‌ها از دسترس بخش زیادی از کاربران خارج شدند و مردم به دنبال پیدا کردن جزئیات این اتفاق، از هیچ گمانه‌زنی‌ای دست برنداشتند. تا آنکه حقیقت رویکرد قهرآمیز شریک چینی، برملا شد. شوک وارداتی بودن مهم‌ترین قطعات تولید تلویزیون از یک سو و دست بالا داشتن شرکتی که این قطعات از آن خریداری شده، از سویی دیگر باعث جلب توجهات گسترده شده است.

گفته‌های کارشناسان و حتی برخی از مدیران اسنوا درباره اتفاق رخ داده، چنین نشان می‌دهد که ایران به دلیل آغاز تولید لانچر‌های بومی برای تلویزیون‌ها، خرید این قطعات را از شرکت چینی تامین‌کننده متوقف کرده و همین باعث ایجاد اختلالات از سمت این شریک تجاری شده است. به گفته مدیران اسنوا، قطعی‌های پیش آمده به دلیل ناهماهنگی نرم‌افزاریست که به زودی برطرف خواهد شد، اما از طرفی دیگر کارشناسان لوازم خانگی اتفاق رخ داده را نوعی تهاجم و بدخلقی چینی‌ها نسبت به تصمیم جدید ایران می‌دانند. به گفته آنها کارخرابی‌های اینچنینی، جدی و نگران‌کننده است.

هدف واردات، تقویت تولید داخلی بود

از آغاز دهه نود و شکل‌گیری رویکرد‌های تقویت تولید داخلی، واردات در بخشی از صنایع محدود و حتی ممنوع شد. مثل خودرو که تنها قطعات آن وارداتیست و شرکت‌های انگشت‌شماری در این زمینه فعال شدند، لوازم خانگی هم سرنوشت مشابهی را سپری کرد. برند‌هایی مانند اسنوا تبدیل به افتخار ملی و نماد نتیجه اهمیت به تولید داخلی شدند؛ حتی تا پیش از این نیز سر و صدای زیادی درباره وارداتی بودن تجهیزات و دانش فنی تولیدات نشده بود و کسی به این فکر نمی‌کرد که با خرید هر تلویزیون ایرانی، یک سیستم تماما چینی را در منزل خود نصب می‌کند.

اتکای بیش از حد ایران در صنایع مختلف خود به چین برای تامین نرم‌افزار و سخت‌افزار، آن هم در شرایطی که هدف ممنوعیت خرید از غرب افزایش توان داخلی بود، بیش از حد نگران‌کننده است. این نگرانی که با جولان دادن ماشین‌های کم‌کیفیت، اما گران چینی در خیابان‌های ایران بار‌ها اعلام شده بود، امروز به ظهور عینی رسیده و حال تامین‌کننده چینی طلبکار ماجراست. اگر گروه انتخاب (تولیدکننده برند اسنوا و دوو) نتواند شرایط پیش آمده را کنترل کند، باید به هر نحوی که شده پاسخگوی زیان مصرف‌کنندگان باشد که رقم کمی هم نیست.

زمان رفع مشکلات اسنوا و دوو معلوم نیست

بنا به اعلام مدیر ارتباطات گروه انتخاب، ۸۰ درصد مشکلات پیش آمده برطرف شده و به مابقی نیز در اسرع وقت رسیدگی خواهد شد. در راستای بررسی نحوه رفع اختلالات پیش آمده، خبرنگار اقتصاد ۲۴ با یکی از نمایندگی‌های رسمی این شرکت تماس گرفت و درباره راهکار‌های بهبود وضعیت پرسید. ناگفته نماند که این روز‌ها خطوط نمایندگی‌های رسمی اشغال است و نمی‌دانیم این وضعیت را ناشی از تماس‌های مکرر مردم با مراکز بدانیم یا عدم پاسخگویی از سمت شرکت سرویس‌دهنده! با این حال پس از پیگیری‌های مکرر، موفق به برقراری تماس با یکی از مراکز پشتیبانی شدیم. خبرنگار اقتصاد ۲۴ به عنوان یک مصرف کننده، درباره زمان بهبود وضعیت پرسید. کارشناس نماینده، در پاسخ به این سوال گفت: «افراد زیادی در صف هستند و زمان دقیقی برای رسیدگی به مورد شما نمی‌توانیم بدهیم. ممکن است چند روز و یا حتی تا آخر هفته طول بکشد که برای شما تکنسین بفرستیم. اما گزارش شما ثبت شده و می‌توانید پیگیری کنید.»

بیشتر بخوانید: ماجرای از کار افتادن تلویزیون‌های اسنوا و دوو چیست؟

این اپراتور درباره اظهارات اعلام شده درباره تغییر مین‌برد تلویزیون‌ها گفت: «برای همه تلویزیون‌ها این راهکار جواب نمی‌دهد. بسته به نوع تلویزیون، شیوه‌های راه‌اندازی متفاوت است، اما اغلب تکنسین‌ها تلاش می‌کنند با تغییر قطعاتی که به قسمت‌های نرم‌افزاری مربوط می‌شوند، مشکل را حل کنند.»

مهم خدمات پس از فروش است

اکبر پازوکی، رئیس اتحادیه فروشندگان لوازم خانگی در گفت‌و‌گو با اقتصاد ۲۴، درباره احتمال رخداد مجدد اختلالات گسترده در این عرصه گفت: پیش از این نیز اعلام کرده بودیم تا ۶۰ درصد لوازم خانگی تولید ایران، وارداتیست. در چنین شرایطی اتفاقاتی شبیه به آن چیزی که برای تلویزیون‌های برند اسنوا رخ داد، طبیعیست. حرکت به سمت تقویت تولید ملی و کم کردن نیاز به واردات، نتیجه سال‌ها تلاش بوده که کم کم شاهد اجرایی شدن آن هستیم. اما برای آنکه چنین اختلالاتی در ادامه مجدد باز هم پیش خواهد آمد یا خیر، باید گفت احتمال آن دور از ذهن نیست.

وی ادامه داد: یکی از دلایلی که به مردم تاکید می‌کنیم کالای قاچاق خریداری نکنند، نداشتن خدمات پس از فروش و مشخص نبودن مسئول اصلی کالاست. در طول یک دهه اخیر تلاش کردیم تا سطح خدمات پس از فروش بخش لوازم خانگی را به حد استاندارد برسانیم و در حال حاضر از بسیاری از کشور‌های جهان در این مورد جلوتریم. با رخداد اخلال در عملکرد تلویزیون‌ها از سمت شریک چینی، مثبت‌ترین اتفاق پیگیری و اجرای خدمات پس از فروش مناسب شرکت بود. از ابتدای این اتفاق، به صورت مستمر عملکرد گروه انتخاب به عنوان پاسخگوی اصلی را بررسی کردیم و طبق مشاهدات، تمامی خریدارانی که اعلام کردند دستگاهشان دچار مشکل شده تحت پوشش خدمات پس از فروش قرار گرفتند؛ به طوری که نهایتا بین دو تا سه روز، تکنیسین‌های شرکت به صورت کاملا رایگان قطعات تلویزیون‌ها را تعویض کرده و در منازل به مردم خدمت‌رسانی کردند.

چرا دوراندیشی نشد؟

به گزارش اقتصاد ۲۴، اینکه فعالان صنعت لوازم خانگی رخداد اتفاقات مشابه تلویزیون‌های اسنوا را محتمل برای سایر دستگاه‌ها بدانند، امری عجیب است. هرچند با لایه سفید خدمات پس از فروش، در حال پاک‌کردن این نقص فنی و ریشه مشکل رخ داده است. اگر شرکت می‌دانست که قرار است مهم‌ترین قطعه را در داخل به تولید برساند، باید کم کم روال جایگزینی آن با قطعات چینی را آغاز می‌کرد که در نهایت به چنین اتفاقی برنخورد. در حال حاضر اگر مصرف‌کننده‌ای باشید که درگیر عملکرد تلویزیون خود هستید، باید ساعت‌ها پشت خط برای دریافت سرویس باشید. حتی اگر بعد از هزار و یک سختی هم بتوانید به اپراتور متصل شوید، باید مدام پیگیری کنید که چه زمانی نوبت شما خواهد شد. تمامی این اتفاقات در حالیست که اگر همه چنین مسئله‌ای را پیش‌بینی می‌کردند، باید زودتر دنبال جایگزین کردن آن می‌بودند. از سویی دیگر معتقدند این روال احتمالا ادامه داشته و باز هم با رویکرد قهرآمیز شرکای خارجی رو به رو خواهیم بود. در چنین شرایطی، دوراندیشی و آغاز جایگزینی یا بهبود قطعات فنی یا بخش نرم‌افزاری، الزامی نیست؟

جنس چینی با پوسته ایرانی!

اما اینکه ایران به حدی از توانمندی رسیده که اکنون درگیر جنگ تجاری با شرکای چینی خود شود، مسئله‌ای است؛ اما نکته مهم‌تر این است که صنایع ایران تا چه حد به واردات از چین وابسته‌اند. برخی حتی می‌گویند موتور ماشین‌های لباسشویی اسنوا هم چینی است و مشخص نیست باید منتظر چه اختلال یا کمبود قطعه‌ای باشیم. باید تاکید کرد نفوذ چین تنها به صنعت لوازم خانگی محدود نمی‌شود؛ زمانی که از کوچک‌ترین و حتی غیرضروری‌ترین وسایل گرفته تا مهم‌ترین و استراتژیک‌ترین قطعات که امروز دولت به صراحت آنها را امنیتی می‌داند، از چین وارد کردیم، باید انتظار داشت هر تغییری در روند تجارت با این کشور واکنش‌های خصمانه و آسیب‌رسان به دنبال داشته باشد.

اتفاق رخ داده برای تلویزیون‌های اسنوا و دوو، یک نکته اساسی را برملا کرد؛ آنچه در ایران تحت عنوان «تولید ملی» تبلیغ می‌شود، اغلب در عمل یک مونتاژ پیچیده از قطعات و نرم‌افزار‌های وارداتی است. وقتی مهم‌ترین بخش هوشمند یک تلویزیون، یعنی لانچر و سیستم‌عامل، در خارج توسعه می‌یابد و روی سرور‌های خارجی مدیریت می‌شود، حتی کنترل روشن و خاموش شدن دستگاه هم می‌تواند از دست سازنده داخلی خارج شود؛ این یعنی استقلال صنعتی ما نه در لایه‌های عمیق فناوری، بلکه در سطح سخت‌افزاری و ظاهری باقی مانده است.