در صورت توافق تهران و واشنگتن، آمریکا در کدام بخش اقتصاد ایران فعال خواهد شد؟/ چرا ترامپ به توافق نیاز دارد؟

اقتصاد ۲۴ - "لطفی العبیدی" تحلیلگر تونسی در یادداشتی در روزنامه عرب زبان "القدس العربی" چاپ لندن با اشاره به چرایی نیاز ترامپ به توافق با ایران می نویسد: "با دشواری دستیابی به توافق برای آزادی گروگان های اسرائیلی در بند مقاومت در غزه و هم چنین توافق آتش بس بین روسیه و اوکراین، ترامپ رئیس جمهور آمریکا دست کم به یک توافق خوب با تهران نیاز دارد که دستاوردی باشد که بتواند به آن ببالد، به ویژه از آنجایی که او خود را به عنوان رئیس جمهوری معرفی کرده که تمام جنگ‌ها را متوقف خواهد کرد و به اقتصاد کشورش و هر آن چه که به سرزمین آمریکا مربوط می‌شود، اهمیت می‌دهد.

به نظر می‌رسد ایران و ایالات متحده به دنبال توافق هستند و آن را به درگیری نظامی ترجیح می‌دهند، اگرچه ترامپ کماکان به گزینه تهاجمی در صورت شکست مذاکرات اشاره می‌کند. این رئیس جمهور به صلح از طریق زور اعتقاد دارد بدان معنا که توسل به جنگ همواره به نفع کشور نیست و همچنین همیشه بهترین وسیله برای انعقاد توافق، آتش بس یا دستیابی به صلح نیست. "استیو ویتکاف" مشاور و مذاکره‌کننده ارشد ترامپ در مورد مسئله هسته‌ای ایران، پیش از این تاکید کرده بود که برای حل و فصل مناقشات در صورت امکان، دیپلماسی را بر مداخله نظامی ترجیح می‌دهد. اگرچه در واقع یک جنبش نومحافظه‌کار وجود دارد که معتقد است جنگ تنها راه حل مناقشات است. اعضای آن جریان همان گونه که پیشتر این کار را در قبال عراق انجام دادند، به سوی یک درگیری پیش می‌روند. این جنبش نومحافظه‌کار معتقد است که جنگ تنها راه حل است. ترامپ معتقد است که کاراکتر شخصیتی و رویکرد او می تواند سایر بازیگران را ترغیب کند تا تصمیمات بهتری اتخاذ کنند که در خدمت منافع دولت ایالات متحده باشد.

در صورت توافق ایران و آمریکا، آمریکایی ها در کدام بخش های اقتصاد می توانند فعال شوند؟

این تحلیلگر تونسی با اشاره به این که انگیزه و هدف اصلی ایران از مذاکره با دولت فعلی آمریکا کسب "منافع اقتصادی" است، می نویسد: "در تمام این موارد مهم ترین چیز برای ایران آن است که اکثر تحریم‌های ایالات متحده که پس از خروج ترامپ از توافق قبلی علیه آن کشور اعمال شده بود را لغو کند و از پایبندی قابل اعتماد آمریکا به تعهداتش در سالیان آینده اطمینان حاصل کند. "عباس عراقچی" وزیر امور خارجه ایران، با زبانی دیپلماتیک و جذاب نکته مهمی را که ظاهرا برای اولین بار مطرح می‌شد، در مورد همکاری‌های اقتصادی بالقوه بین دو کشور مطرح کرد.

برای ایران، مذاکره با آمریکا به معنای حفظ حقوق هسته‌ای آن کشور و در عین حال رفع برخی نگرانی‌های طرف مقابل در مورد برنامه هسته‌ای‌ آن کشور است. در همین حال، ایرانی‌ها از منافع اقتصادی که در هر اقدام سیاسی  ترامپ از زمان روی کار آمدنش مورد تاکید قرار گرفته  آگاه هستند و می‌دانند که او در وهله نخست به انعقاد قراردادهای اقتصادی سودآور علاقه‌مند است. بنابراین، وزیر امور خارجه ایران با اشاره به فرصت اقتصادی تریلیون دلاری که اقتصاد ایران ارائه می‌دهد، خاطرنشان کرد که ایران هرگز مانع همکاری اقتصادی و علمی با ایالات متحده نشده است.

هم چنین، فرصت برای فعالیت شرکت های آمریکایی از جمله شرکت هایی که می توانند به تولید برق پاک از منابع غیر کربنی کمک کنند فراهم خواهد شد. ایران در حال حاضر یک رآکتور برق در بوشهر دارد، اما برنامه بلندمدت، ساخت حداقل ۱۹ رآکتور دیگر است که بالقوه ده‌ها میلیارد دلار ارزش دارند. بنابراین، بازار ایران به تنهایی قادر به احیای صنعت هسته‌ای آمریکا است.

بیشتر بخوانید:  انگیزه‌های اقتصادی ترامپ در مذاکره با تهران/ از انعقاد قرارداد با بوئینگ تا ساخت پالایشگاه‌های نفتی در ایران

مذاکرات غیر مستقیم؛ انتخاب استراتژیک ایران مبتنی بر تجربه 

او در ادامه با اشاره به چرایی انتخاب رویکرد "مذاکرات غیر مستقیم" با آمریکا از سوی ایران می نویسد: "از نظر ایرانی‌ها، پیگیری مذاکرات غیرمستقیم نه یک تاکتیک است و نه بازتاب یک جهت‌گیری ایدئولوژیک، بلکه یک انتخاب استراتژیک مبتنی بر تجربه است. ایران متوجه شده که با دیوار عظیمی از بی‌اعتمادی روبرو است و در مورد صداقت نیت طرف مقابل ابراز تردید جدی کرده است. این تردیدها با اصرار ایالات متحده بر از سرگیری سیاست "فشار حداکثری" پیش از هرگونه تعامل دیپلماتیک، تشدید می‌شود. نگرانی‌های ایرانیان با توجه به تشدید تهدیدها، تحریم‌ها و عملیات نظامی در منطقه امری منطقی است. بر این اساس، سیاست‌های ایالات متحده در قبال تهران را می‌توان به عنوان نیت تهاجمی تفسیر کرد که ناقض قوانین بین‌المللی و منشور سازمان ملل است. بنابراین، ایران مشتاق است که روسیه و چین را در جریان تحولات قرار دهد تا از حمایت آن دو کشور در تمام زمینه زمینه‌ها و شاید حتی در صورت دستیابی به هرگونه توافقی، اطمینان حاصل شود.

تهران و واشنگتن مصمم به دستیابی به توافق و اجتناب از درگیری نظامی هستند

این تحلیلگر تونسی با اشاره به عزم جدی دو طرف ایرانی و آمریکایی برای حصول توافق می افزاید: "در همین حال، آیا اسرائیل واقعا در مذاکرات جاری بر سر برنامه هسته‌ای خود در حاشیه ایستاده است؟ فضای عمومی در هر دو کشور نشان می‌دهد که تهران و واشنگتن مصمم به دستیابی به توافق و اجتناب از درگیری نظامی هستند. با سفر اخیر ترامپ به خلیج فارس، مخالفت گسترده با حمله آمریکا به تاسیسات هسته‌ای ایران به عامل مهمی در این معادله تبدیل خواهد شد. مخالفت کشورهای خلیج فارس با حمله به ایران نه بر اساس نزدیکی ایدئولوژیک با ایران، بلکه بر اساس این حس است که منطقه باید از بی‌ثباتی سیاسی بیش تر جلوگیری کند.

موسسه امنیت ملی اسرائیل تخمین زده که هرگونه اقدام اسرائیل که به عنوان تلاشی برای تضعیف توافق تفسیر شود، با شدت بسیار زیادی مورد بررسی قرار خواهد گرفت. این امر ممکن است بر مسائلی با اهمیت استراتژیک برای اسرائیل، مانند چالش هسته‌ای ایران و موارد دیگر تاثیر بگذارد. با توجه به این که رفتار آمریکا تاکنون نشان‌دهنده روند آشتی‌جویانه‌تری بوده، بنابراین، مهم است که گفتگو بین اسرائیل و واشنگتن نیز خارج از سطح بالای سیاسی انجام شود و شامل یک جلسه نزدیک بین گروه‌های کاری باشد که بر رئوس کلی توافق‌نامه در حال تدوین با تمرکز بر آینده زیرساخت‌های هسته‌ای که در دست ایران باقی خواهد ماند و بر روی دامنه نظارت و موضوع انقضای توافق‌نامه تاثیر خواهد گذاشت.

اسرائیلی‌ها آشکارا هشدار می‌دهند که اسرائیل، چه از نظر دیپلماتیک و چه از نظر تبلیغاتی، در مواجهه با تلاش ترامپ برای دستیابی به توافق با ایران با مشکل مواجه خواهد شد، اما مهم است که دولت اسرائیل سعی نکند از دوستان خود در کنگره و دولت آمریکا به گونه‌ای سوءاستفاده کند که ترامپ آن را مغایر با مواضع خود بداند. این چیزی است که اسرائیلی‌ها را نگران می‌کند، با توجه به این که هرگونه تلاش اسرائیل برای انجام این کار در محافل دولتی به عنوان اقدامی با هدف تضعیف احتمال پیشبرد توافق با ایران تعبیر می‌شود و می‌تواند تأثیر فوری و منفی بر مسائل دارای اهمیت استراتژیک برای اسرائیل در روابطش با واشنگتن داشته باشد".

دولت ترامپ در حال بازگشت به سیاست قدرت نرم اوباما است

او در جمع بندی یادداشت خود می نویسد: "در مجموع، دولت ترامپ در حال بازگشت به سیاست قدرت نرم اوباما است، روشی که به نظر می‌رسد جایگزینی برای قدرت سخت باشد. با این وجود، این لزوما نشان‌دهنده تغییر در اهداف اصلی سیاست ایالات متحده در قبال منطقه نیست که مهم ترین آنها مهار ایران به نفع موجودیت اسرائیل است".

منبع: القدس العربی