رشد بی‌سروصدای نرخ بلیت اتوبوس زیرسایه واسطه‌گری‌ها/ تقاضای بلیت، قیمت را بالا برد؟

اقتصاد ۲۴- کشمکش‌ها در ترمینال‌های اتوبوس‌رانی بر سر قیمت بلیت‌ها این روز‌ها به شدت داغ است؛ با آغاز جنگ ۱۲ روزه ایران و اسرائیل، بسیاری از کسب‌وکار‌ها زیان دیدند و اقلام متعددی درگیر افزایش قیمت شدند. فارغ از آنکه هنوز تاثیر این دو هفته بر اقتصاد ایران و شدت تورم عمومی جامعه هنوز از سوی نهاد‌های دولتی اعلام نشده، اما نکته اصلی تناقض میان واقعیت حاضر و ادعای مدیران مربوطه است. حمل‌ونقل بین شهری که هزینه آن برای تمامی شرکت‌ها و واحد‌های فعال یکسان بوده و سالانه طی روال مهمی تعیین می‌شود، با آغاز جنگ رشد جدی قیمتی را تجربه کرد که اتفاق دور از ذهنی نبود. اما مسئله مهم، ادامه‌دار بودن این گرانی و حتی کمبود جدی وسایل نقلیه برون‌شهریست که این روز‌ها همچنان شاهد آن هستیم.

در پی بالا گرفتن انتقادات نسبت به گرانی بلیت اتوبوس طی چند روز اخیر، عامری، مدیرعامل اتحادیه تعاونی‌های مسافربری کشور اعلام کرده هیچ افزایش قیمتی از سمت این صنف صورت نگرفته است. همچنین بازرسان در ترمینال‌های مسافری به‌ویژه ترمینال‌های اتوبوسی، مشغول بررسی و جلوگیری از تخلف هستند. علیرغم این ادعای محکم عامری، آن چیزی که در بازار شاهد هستیم اتفاقی جز گرانی و حتی کمبود اتوبوس‌ها برون‌شهری و حتی برون‌مرزی نیست.

تناقض در ادعای مدیران و واقعیت بازار

غیر از شرکت‌های مسافربری که به صورت مستقیم در ترمینال‌های اتوبوس حاضر بوده و مشغول بلیت فروشی‌اند، پلتفرم‌های آنلاین و حتی برخی آژانس‌های مسافری هم این روز‌ها دست جدی در فروش بلیت اتوبوس دارند. اما نکته اصلی آنجاست اگر به هر کدام از این پلتفرم‌های آنلاین سر بزنید، چیزی جز تکمیل ظرفیت بودن اتوبوس‌ها و یا محدودیت موجودی آن هم با نرخ‌های کمی متغیر را نخواهید دید. این اتفاق در شرایطی رخ داده که اگر مدیرعامل اتحادیه تعاونی‌های مسافربری کشور از کمبود مسافر برای اتوبوس‌ها گلایه داشته و معتقد است دولت باید در راستای کمک به این بخش چاره‌ای بیاندیشد، پس صندلی اتوبوس‌ها به چه کسانی فروخته می‌شود؟!

در راستای رسیدگی به پاسخ این سوال، خبرنگار اقتصاد ۲۴ سری به چند فعال مهم در این حوزه زد. یکی از شرکت‌های حمل‌ونقل که سابقه زیادی در ترانزیت زمینی عمومی دارد، درباره کمبود بلیت گفت: در حال حاضر بلیت اتوبوس آن هم برای مقاصد پرطرفدار و شهر‌های بزرگ، زیاد در دست نیست. نه آنکه نباشد، هست. هر روز که بیایید می‌توانید بلیت تهیه کنید، اما در اواخر هفته و یا حتی تعطیلی‌های مناسبتی امکان آنکه ظرفیت‌ها به سرعت پر شوند وجود دارد. همچنین اگر مسیری پرتقاضا باشد، اتوبوس‌های مسیر‌های کم‌تردد دیگر را برای آن به کار می‌بریم. برای آن است که در بعضی مواقع خاص، برای تعدادی از مسیر‌ها یا اتوبوس نیست و یا کم است.

واسطه همه‌چیز را گران می‌کند

یکی دیگر از شرکت‌های اتوبوسرانی درباره دلیل اعلام نشدن ظرفیت‌های اتوبوس‌های موجود در پلتفرم‌های آنلاین به اقتصاد ۲۴ گفت: مهم‌ترین پلتفرم‌های آنلاین که مشتریان زیادی هم دارند، اغلب بلیت‌ها را از چند ماه قبل می‌خرند و این ربطی هم به صرفا اتوبوس ندارد. برای هواپیما هم شرایط همین است. پس از جنگ و ممنوعیت پروازها، تقاضا برای سفر زمینی افزایش پیدا کرد و این پلتفرم‌ها فرصت را برای فروش آنلاین بلیت اتوبوس مستقیما به مردم و یا حتی دیگر آژانس‌های مسافرتی مهیا دیدند. دلیل آنکه بعضی بلیت‌ها گران‌ترند، قرارگیری واسطه در این روند است.

بیشتر بخوانید: خسارت‌های هوایی ایران از جنگ ۱۲ روزه چقدر بود؟/ درآمدی که از آسمان رفت و مسافرانی که چشم‌انتظار بازپرداخت پولشان هستند

در راستای استعلام‌گیری شرایط فروش بلیت اتوبوس در پلتفرم‌های بزرگ آنلاین، خبرنگار اقتصاد ۲۴، تلاش کرد تا با یکی از این پلتفرم‌ها ارتباط برقرار کند که موفق نشد. اکثر پلتفرم‌ها به دلیل آنکه هنوز نتوانسته‌اند مبالغ مردم برای کنسل شدن پرواز یا تور‌های مسافرتی را استرداد کنند، شعبه‌های فروش حضوری خود را تا اطلاع ثانوی تعطیل کرده و برای تماس تلفنی هم اپراتوری جهت پاسخگویی وجود نداشت. این نوع پیگیری و نقص پشتیبانی پلتفرم‌های آنلاین، خود جای توجه دارد.

سفر‌های برون‌مرزی هم گران شد

خبرنگار اقتصاد ۲۴، با چند آژانس مسافرتی که تمرکز فعلی خود را بر فروش تور‌های زمینی قرار داده‌اند، ارتباط گرفت و شرایط بازار را از آنها جویا شد. یکی از این آژانس‌های مسافرتی سود فعلی خود را در فروش بلیت اتوبوس عنوان کرد و گفت: حتی اگر هم تور یعنی بلیت حمل و نقل به همراه هتل و سایر مزایا به فروش نرود، درخواست برای سفر زمینی کمی افزایش یافته و خود بلیت اتوبوس به تنهایی خواهان دارد. این اتفاق به‌ویژه برای سفر‌های خارج از ایران رخ داده؛ مردم انگار این روز‌ها سفر زمینی به کشور‌هایی مثل ارمنستان و ترکیه را به سفر‌های هوایی ترجیح می‌دهند. نمی‌توان دقیق گفت دلیل این اتفاق ترس از ادامه جنگ یا محدودیت منابع مالیست.

قیمت بلیت اتوبوس از تهران به ایروان پیش از این نفری یک میلیون و هشتصد تا دو میلیون و دویست هزار تومان بود. اگر بخواهید این روز‌ها همین بلیت را تهیه کنید، از پلتفرم‌های بزرگ آنلاین نمی‌توانید و با علامت تکمیل ظرفیت روبه‌رو می‌شوید. اگر هم بخواهید از آژانس‌های مسافرتی خریداری کنید، باید مبلغی حدود ۳ میلیون تومان بپردازید. همین روند کمبود، دشواری تهیه بلیت و افزایش قیمت‌ها برای مسیر‌های داخلی هم صادق است.

دومینوی بحران‌های واسطه‌گران

ایران به عنوان کشوری که هیچ شهروندی از فردای خود خبر ندارد، همواره درگیر چالش‌های جدید و مختلف اقتصادی و سیاسی است؛ با هر تغییر بخشی از کسب‌وکار‌ها از بین می‌روند و عده‌ای دیگر تازه به دور رونق می‌افتند. نکته مهم، مدیریت این اتفاقات زنجیره‌ایست؛ تجربه ثابت کرده در بازار ایران واسطه‌گران همواره نقش جدی در این موضوع دارند و می‌توانند یک بخشی را دچار بحران کنند. حال که مدیرعامل اتحادیه تعاونی‌های مسافربری ادعا می‌کند افزایش قیمتی به صورت رسمی اعلام نشده، این التهابات بلیت اتوبوس بی‌شک زیرسایه حضور فعال واسطه‌گران در گوشه و کنار مختلف رخ می‌دهد.