شب‌های داغ پنتاگون: وقتی افزایش سفارش پیتزا، خبر از حمله نظامی می‌دهد

باشگاه خبرنگاران جوان؛ اعظم پورکند - در دنیای اطلاعاتی امروز، گاهی نشانگر‌های غیرمنتظره‌ای مانند افزایش ناگهانی سفارشات پیتزا می‌توانند پرده از اسرار نظامی بردارند. این پدیده که به «شاخص پیتزای پنتاگون» معروف است، از جنگ سرد تا امروز توجه تحلیلگران اطلاعاتی را به خود جلب کرده است.

این مقاله به بررسی جامع و دقیق ریشه‌های تاریخی شاخص پیتزای پنتاگون، کاربرد آموزشی آن، احیای دیجیتال در عصر حاضر می‌پردازد.

اطلاعات منابع باز (OSINT) و جایگاه شاخص پیتزا 

«شاخص پیتزای پنتاگون» جایگاهی منحصر‌به‌فرد دارد: این شاخص یک رفتار عادی شهروندی—مصرف پیتزا در نیمه‌شب—را به نشانه‌ای اکتشافی از تصمیم‌گیری‌های حساس در دستگاه امنیت ملی آمریکا تبدیل می‌کند. هرچند متخصصان اطلاعاتی به‌ندرت صرفاً به گزارش‌های سفارش پیتزا اتکا می‌کنند، این شاخص دو اصل بنیادین اطلاعات منابع باز را برجسته می‌سازد: اولاً، بینش‌ها می‌توانند از گوشه‌های غیرمنتظره زندگی عمومی استخراج شوند؛ و ثانیاً، تحلیل معنادار مستلزم تأیید سیستماتیک از طریق چندین نشانگر موازی است. در ادامه، به توسعه، کاربرد و نقد این شاخص می‌پردازیم و نشان می‌دهیم که چگونه می‌تواند هم روشنگر و هم هشداردهنده باشد. 

ریشه‌های تاریخی

خاستگاه شاخص پیتزا به اوایل دهه ۱۹۸۰ بازمی‌گردد، زمانی که روزنامه‌نگاران محلی و پیک‌های تحویل غذا از افزایش غیرعادی سفارشات پیتزا در شب‌های پیش از مداخلات نظامی آمریکا گزارش دادند. یکی از نخستین موارد ثبت‌شده مربوط به «فرانک میکس»، صاحب یک فرانچایز دومینو در نزدیکی پنتاگون، است که در ۲۵ اکتبر ۱۹۸۳—شب پیش از عملیات «اورجنت فیوری» در گرانادا—متوجه شد سفارشات فروشگاهش از حد معمول ۴۰–۵۰ پیتزا به نزدیک ۱۰۰ مورد بین ساعات ۱۱ شب تا ۲ بامداد رسیده است. میکس همچنین افزایشی چشمگیرتر در دسامبر ۱۹۸۹، پیش از عملیات «جاست کاز» در پاناما، گزارش داد که در آن سه پیتزافروشی مستقل شاهد سه‌برابری سفارشات (از متوسط ۳۰–۳۵ پیتزا به بیش از ۱۰۰ عدد در شب) بودند. 

این مشاهدات محلی در آستانه عملیات «طوفان صحرا» در ژانویه ۱۹۹۱ گسترده‌تر شد. بر اساس اسناد تحویل، رستوران‌های اطراف پنتاگون تنها ۴۸ ساعت پیش از آغاز حملات هوایی، افزایش سفارشات از کمتر از ۵ پیتزا (در شرایط عادی) به بیش از ۱۲۰ پیتزا در شب را تجربه کردند. هرچند هیچ سند افشاشده‌ای از پنتاگون رابطه مستقیم را تأیید نکرده، همخوانی گزارش‌های پیک‌های چندین فروشگاه زنجیره‌ای و مستقل، به شاخص پیتزا در گزارش‌های رسانه‌ای آن دوره اعتبار بخشید. 

در طول دهه ۱۹۹۰، موارد دیگری نیز ثبت شد. طی عملیات «روباه صحرا» (۱۶–۱۹ دسامبر ۱۹۹۸)، همزمان با بحران سیاسی ناشی از استیضاح کلینتون، پیتزافروشی‌های واشنگتن بار دیگر شاهد فروش بی‌سابقه در ساعات پایانی شب بودند. یک مدیر فروشگاه اشاره کرد که در شب ۱۵ دسامبر، تحویل پیتزا به دفاتر نزدیک کاخ سفید ۲۵۰ درصد افزایش یافت—آماری که واشنگتن‌پست آن را با ارقام جنگ خلیج فارس مقایسه کرد. 

سفارش پیتزا برای پنتاگون در شب حمله آمریکا به تاسیسات هسته‌ای ایران نیز افزایش یافته بود.

چرا پیتزا؟

تحلیلگران معتقدند هنگامی که پنتاگون در آستانه یک عملیات مهم قرار می‌گیرد، کارمندان و افسران مجبورند ساعات طولانی‌تری کار کنند و برای تأمین غذای خود به سفارش پیتزا در نیمه‌شب متوسل می‌شوند. این الگوی رفتاری ساده، به مرور به یک نشانگر اطلاعاتی تبدیل شد.

احیای دیجیتال 

امروزه با ظهور فناوری‌هایی مانند ردیابی ترافیک زنده گوگل مپس، نسخه مدرن این شاخص متولد شده است. در سال ۲۰۲۵، یک حساب توییتری به نام «گزارش پیتزای پنتاگون» موفق شد دو عملیات نظامی آمریکا را تنها با تحلیل داده‌های پیتزافروشی‌های اطراف پنتاگون پیش‌بینی کند!

دو رویداد برجسته در ژوئن ۲۰۲۵ نشان‌دهنده تداوم کاربرد این شاخص دیجیتال است: 

- در ۱۲ ژوئن ساعت ۸:۱۵ عصر، گزارش پیتزای پنتاگون موسوم به PPR افزایش ۳۰۰درصدی سفارشات در دو شعبه دومینو نزدیک پایگاه مشترک «مایر-هندرسون هال» را گزارش داد و حدود یک ساعت بعد، حمله هوایی اسرائیل به تاسیسات هسته‌ای ایران در اصفهان تأیید شد. 

در ۲۱ ژوئن ساعت ۷:۰۵ عصر، فعالیت غیرعادی در یک پاپاجانز و یک پیتزافروشی محلی شناسایی شد و کمتر از دو ساعت بعد، ناتو حملات آمریکا به سایت‌های غنی‌سازی ایران در استان اصفهان را تأیید کرد. 

رسانه‌های بزرگی مانند نیوزویک، گاردین و فاکس بیزینس این رویداد‌ها را با ترکیبی از سرگرمی و تحلیل پوشش دادند و به بحث درباره ارزش پیش‌بینانه—یا صرفاً تفریحی—بودن شاخص پیتزا پرداختند.

شاخص پیتزای پنتاگون به ما یادآوری می‌کند که هوشمندی واقعی از ترکیب منابع مختلف به دست می‌آید. در دنیای امروز، تحلیلگران موفق کسانی هستند که می‌توانند نشانگر‌های به ظاهر کم‌اهمیت را با داده‌های دیگر ترکیب کنند و به نتیجه‌ای دقیق برسند.

شاید روزی این شاخص کاملاً از بین برود، اما درس اصلی آن - یعنی اهمیت توجه به جزئیات به ظاهر پیش‌پاافتاده - همیشه در دنیای اطلاعات ارزشمند خواهد بود.

منبع: مدرن دیپلماسی