باشگاه خبرنگاران جوان؛ رضوان پاک منش - لرستان، مانند بسیاری از مناطق غرب ایران، با کاهش بارش، خشکسالیهای متناوب و افت سطح منابع زیرزمینی مواجه بوده و این مشکلات بهویژه در فصل گرما و در نقاط دورافتاده که عشایر در آنها ساکناند، تجربه میشود.
در پی کاهش بارشها و بروز تنشهای آبی در شهرستان خرمآباد، اداره امور عشایر این شهرستان آبرسانی سیار به مناطق عشایری فاقد آب شرب پایدار را در دستور کار خود قرار داده است.
آب در مسیر کوچ؛ نفس تازه برای زندگی عشایر لرستان
حسین نادمی، مدیر امور عشایر شهرستان خرمآباد، با اشاره به اهمیت این موضوع گفت: «بهدلیل کمبود منابع آبی، آبرسانی به عشایر فاقد دسترسی به آب شرب یکی از اولویتهای اصلی این اداره است.»
وی افزود: «در حال حاضر حدود ۵ درصد از جمعیت شهرستان را عشایر تشکیل میدهند که نقش مهمی در تولید فرآوردههای پروتئینی و لبنی دارند و در تأمین امنیت غذایی شهرستان نقشی اساسی ایفا میکنند.»
نادمی با تأکید بر اهمیت ارائه خدمات به این قشر زحمتکش ادامه داد: «در راستای تحقق شعار سال و حمایت از سرمایهگذاری در بخش تولید، اداره امور عشایر تلاش دارد با تأمین نیازهای اساسی عشایر، زمینه را برای ارتقای سطح زندگی آنان فراهم سازد.»
وی در پایان اظهار امیدواری کرد: «با همکاری سایر نهادها و دستگاههای اجرایی، بتوانیم حداکثر خدمات ممکن را به عشایر محترم شهرستان ارائه دهیم و گامی مؤثر در حمایت از این جامعه ارزشمند برداریم»
آبرسانی سیار و چالشها
در شرایط تنش آبی شدید، آبرسانی سیار (مانند تانکرهای حمل آب، ایستگاههای پمپاژ قابل حمل یا مخازن قابل جابجایی) میتواند جان عشایر و دامهایشان را نجات دهد. این نوع خدمات انعطافپذیری بالایی دارد و میتوان آن را با الگوی کوچ عشایر هماهنگ کرد.
در صورت قطعی یا کاهش فشار آب جاری، بهسرعت وارد عمل میشود. برای تأمین حداقلیِ نیازهای اساسی (آب آشامیدنی، آب دام، آب بهداشتی) مهم است.
محلیابی مسیرهای دسترسی به برخی مناطق کوهستانی و ناهموار، چالشبرانگیز است. تأمین تانکر، سوخت، نگهداری، و پرداخت حقوق کارکنان هزینهبر است و نیازمند تخصیص بودجه مناسب از سوی دولت یا نهادهای خیریه.
نیاز به نظم دقیق در زمانبندی حمل، تخلیه و اطلاعرسانی به عشایر درباره زمان حضور تانکرها و باید اطمینان حاصل شود که آب توزیعشده بهداشتی و مناسب مصرف است.
کوچ بیتشنگی؛ برنامه پایدار آبرسانی به عشایر لرستان
با همکاری با شوراهای عشایری و محلی، نقاطی که بیشتر مورد استفاده قرار میگیرند را مشخص کرده و مسیرهای آبرسانی را هدفمند کنید.
در نزدیکی مسیرهای اصلی کوچ، مخازن ثابتی ایجاد شود تا تانکرها فقط آب را پر و توزیع کنند.
برای تضمین کیفیت آب، تانکرها میتوانند مجهز به فیلترهای تصفیه ساده باشند.
نهادهایی مانند دفتر امور عشایر، جمعیت هلالاحمر، سازمان پسماند یا سازمان آب منطقهای میتوانند نقش هماهنگکننده یا تأمینکننده منابع را بر عهده داشته باشند.
نگاه به الگوی پروژههای موفق در سایر استانها (مثلا سیستان و بلوچستان یا خراسان) مفید است.
آموزش مهارتهای ساده نگهداری و تعمیر تانکرها و مخازن به جامعه محلی برای پایداری طرح در طولانیمدت ضروری است.
انجام پایش منظم برای بررسی کیفیت آب، میزان توزیع، و رضایت عشایر ضروری است تا مسیرها و روشها اصلاح شوند.
آبرسانی سیار به عشایر لرستان پاسخ نسبتاً مؤثری در مواجهه با تنشهای آبی است، اما نیازمند طراحی هوشمندانه، تأمین منابع، هماهنگی میان نهادها، و درگیر کردن جامعه محلی است.