نقش سازمان توسعه تجارت ایران در صادرات و واردات چیست؟

اقتصاد۲۴- محمد آیتی: سازمان توسعه تجارت ایران نقش محوری در تسهیل، توسعه و تقویت تجارت خارجی ایران به ویژه صادرات غیرنفتی دارد. این سازمان با هدف تنظیم خط مشی صادراتی، شناسایی موانع و ارائه راهکار‌های حمایتی برای صادرکنندگان، نقش مهمی در ارتقای جایگاه ایران در بازار‌های جهانی ایفا می‌کند.

نقش سازمان توسعه تجارت ایران

سازمان توسعه تجارت ایران یکی از نهاد‌های زیرمجموعه وزارت صنعت، معدن و تجارت است که وظیفه اصلی آن سیاست‌گذاری، برنامه‌ریزی و حمایت از تجارت خارجی کشور، به‌ویژه در حوزه صادرات غیرنفتی است. این سازمان نقش محوری در توسعه بازار‌های هدف صادراتی، تسهیل واردات ضروری، ارتقاء توانمندی‌های صادرکنندگان، برگزاری نمایشگاه‌های بین‌المللی و ارائه مشوق‌ها و تسهیلات تجاری دارد. همچنین با حذف موانع قانونی، اطلاع‌رسانی تجاری، هماهنگی با نهاد‌های بین‌المللی و حمایت از برند‌های ایرانی، تلاش می‌کند تجارت خارجی ایران را رقابتی‌تر و پایدارتر سازد. هدف نهایی این سازمان، افزایش درآمد‌های غیرنفتی و تقویت جایگاه ایران در بازار‌های جهانی است.

تاریخچه سازمان توسعه تجارت ایران

در سال ۱۳۴۵ با تصویب مجلس شورای ملی، «مرکز توسعه صادرات ایران» تأسیس شد تا به‌عنوان نهاد اصلی سامان‌دهی و حمایت از صادرات غیرنفتی کشور فعالیت کند. اساسنامه این مرکز در سال ۱۳۴۶ به تصویب هیئت وزیران رسید و در سال ۱۳۴۸ با اصلاح ساختار مدیریتی، هیئت‌عامل جایگزین هیئت‌مدیره و رئیس‌کل به جای مدیرعامل منصوب شد. در ادامه روند تحولات ساختاری، این مرکز در سال ۱۳۸۲ بر اساس مصوبه شورای‌عالی اداری با «معاونت بازرگانی خارجی» و «مرکز تهیه و توزیع کالا» ادغام شد و به «سازمان توسعه تجارت ایران» تغییر نام داد.

بیشتر بخوانید: وظایف بانک صنعت و معدن و تأثیر آن بر تولید چیست؟

این سازمان از سال ۱۳۸۳ با تصویب اساسنامه جدید به‌عنوان مؤسسه‌ای دولتی زیر نظر وزارت بازرگانی به فعالیت پرداخت. با ادغام وزارت بازرگانی و وزارت صنایع و معادن در سال ۱۳۹۰ و تأسیس وزارت صنعت، معدن و تجارت، سازمان توسعه تجارت ایران نیز زیرمجموعه این وزارتخانه قرار گرفت و به فعالیت‌های خود در زمینه گسترش تجارت خارجی و حمایت از صادرات ادامه داد.

اهداف سازمان توسعه و تجارت

اهداف اصلی سازمان توسعه تجارت ایران بر پایه تقویت حضور کشور در عرصه تجارت بین‌المللی شکل گرفته‌اند. این اهداف شامل توسعه تجارت خارجی با تمرکز بر گسترش صادرات غیرنفتی، بهبود تراز تجاری از طریق افزایش درآمد‌های ارزی، حمایت مؤثر از صادرکنندگان، و تسهیل فرآیند‌های تجاری برای کاهش موانع و بروکراسی‌های زائد هستند. افزون بر این، سازمان در راستای سیاست‌های کلان اقتصادی، تلاش می‌کند سهم ایران را در بازار‌های جهانی ارتقا دهد، همکاری‌های تجاری با دیگر کشور‌ها را گسترش بخشد و کیفیت کالا‌ها و خدمات صادراتی کشور را به سطح استاندارد‌های بین‌المللی برساند تا رقابت‌پذیری آنها افزایش یابد. در ادامه به تفصیل به این اهداف پرداخته می‌شود:

• توسعه تجارت خارجی

این هدف شامل گسترش بازار‌های هدف برای کالا‌های ایرانی، شناسایی فرصت‌های تجاری جدید و تسهیل فرآیند‌های تجاری برای صادرکنندگان و واردکنندگان است.

• افزایش صادرات غیرنفتی

با توجه به وابستگی اقتصاد ایران به درآمد‌های نفتی، سازمان توسعه تجارت تلاش می‌کند تا با حمایت از صادرات غیرنفتی، تنوع‌بخشی به سبد صادراتی و کاهش وابستگی به نفت، اقتصاد کشور را تقویت کند.

• بهبود تراز تجاری

این هدف به معنای تلاش برای افزایش صادرات و کاهش واردات به منظور ایجاد تعادل در تراز تجاری کشور است.

• حمایت از صادرکنندگان

سازمان توسعه تجارت با ارائه مشاوره‌های تخصصی، حمایت‌های مالی و تسهیل فرآیند‌های صادراتی، به صادرکنندگان کمک می‌کند تا با موفقیت در بازار‌های جهانی فعالیت کنند.

• تسهیل و روان‌سازی امور تجاری

این هدف شامل کاهش بروکراسی، حذف موانع تجاری و بهبود قوانین و مقررات مرتبط با تجارت خارجی است.

• افزایش سهم ایران در بازار‌های جهانی

با توسعه بازاریابی، تبلیغات و شرکت در نمایشگاه‌های بین‌المللی، سازمان توسعه تجارت تلاش می‌کند تا سهم ایران در بازار‌های جهانی را افزایش دهد.

• توسعه همکاری‌های تجاری با سایر کشور‌ها

این هدف شامل ایجاد و تقویت روابط تجاری با سایر کشور‌ها از طریق برگزاری جلسات، مذاکرات و امضای توافقنامه‌های تجاری است.

• ارتقای کیفیت کالا‌ها و خدمات صادراتی

با ارائه آموزش‌های لازم و حمایت از واحد‌های تولیدی، سازمان توسعه تجارت به دنبال ارتقای کیفیت کالا‌ها و خدمات صادراتی و افزایش توان رقابت‌پذیری آنها در بازار‌های جهانی است.

ارکان سازمان توسعه تجارت

شورای سیاست گذاری مرکب از ۱۱ عضو به شرح زیر است:

۱. وزیر بازرگانی (رئیس شورا)

۲. معاون وزیر صنایع و معادن

۳. معاون وزیر جهاد کشاورزی

۴. رئیس کل سازمان (نایب رئیس و دبیر شورا)

۵. رئیس اتاق بازرگانی و صنایع و معادن ایران

۶. رئیس اتاق تعاون

۷. سه نفر از افراد صاحب نظر در امور تجارت، صنعت و کشاورزی از بخش خصوصی بـه پیـشنهاد رئیس کل و با حکم وزیر بازرگانی

۸. دو نفر از اساتید دانشگاه در رشته‌های مرتبط با اهداف سازمان به پیشنهاد رئیس کل و با حکم وزیر بازرگانی

سازمان توسعه تجارت ایران نقش کلیدی در مدیریت و تسهیل صادرات و واردات کشور دارد. این سازمان با حمایت از صادرکنندگان، شناسایی بازار‌های جدید و رفع موانع صادراتی، توسعه صادرات غیرنفتی را تقویت می‌کند و در زمینه واردات، با نظارت بر ثبت سفارش‌ها و هماهنگی با نهاد‌های مرتبط، واردات هدفمند و بهینه را تضمین می‌نماید تا تعادل تجاری و رشد اقتصادی پایدار حفظ شود.

نقش سازمان توسعه تجارت ایران در صادرات

سازمان توسعه تجارت ایران نقش محوری در سیاست‌گذاری، هدایت و پشتیبانی از صادرات غیرنفتی کشور دارد. این سازمان با هدف توسعه پایدار تجارت خارجی، تلاش می‌کند تا با شناسایی بازار‌های هدف، ایجاد زیرساخت‌های تجاری، حمایت از صادرکنندگان و رفع موانع صادراتی، زمینه را برای حضور گسترده‌تر کالا‌ها و خدمات ایرانی در بازار‌های بین‌المللی فراهم آورد. سازمان توسعه تجارت از طریق ارائه مشوق‌های صادراتی، برگزاری نمایشگاه‌ها، اعزام هیئت‌های تجاری و انعقاد تفاهم‌نامه‌های بین‌المللی، بستر مناسبی برای افزایش رقابت‌پذیری صادرات کشور ایجاد می‌کند. همچنین با تحلیل اطلاعات بازرگانی، حمایت از برند‌های ایرانی و هماهنگی بین دستگاه‌های دولتی و خصوصی، نقش فعالی در ارتقای جایگاه ایران در زنجیره جهانی تجارت ایفا می‌کند.

نقش سازمان توسعه تجارت ایران در واردات

سازمان توسعه تجارت ایران در حوزه واردات نقش نظارتی، سیاست‌گذارانه و هماهنگ‌کننده دارد. این سازمان با هدف مدیریت بهینه واردات و حفظ تعادل تجاری کشور، بر روند واردات کالا‌های اساسی، سرمایه‌ای، واسطه‌ای و مصرفی نظارت می‌کند و در تعیین اولویت‌های وارداتی نقش دارد. همچنین با تهیه و به‌روزرسانی فهرست‌های تعرفه‌ای و ثبت سفارش کالاها، تلاش می‌کند تا از واردات بی‌رویه جلوگیری شده و منابع ارزی کشور به شکل هدفمند مصرف شود. از دیگر نقش‌های مهم سازمان توسعه تجارت در واردات، هماهنگی با دستگاه‌های مرتبط نظیر بانک مرکزی، گمرک، وزارت صمت و نهاد‌های استاندارد است تا فرآیند واردات با کمترین چالش و بیشترین شفافیت انجام شود. این سازمان همچنین اطلاعات و آمار واردات را تجزیه و تحلیل کرده و در تصمیم‌گیری‌های کلان اقتصادی نقش مشورتی و اجرایی ایفا می‌کند.