وبگاه امریکایی: کره شمالی برگ برنده جدیدی در جنگ اطلاعاتی رو کرد

باشگاه خبرنگاران جوان؛ حسین مهدی تبار - در دسامبر سال ۲۰۲۳، حین بررسی تصاویر ماهواره‌ای از فرودگاه بین‌المللی سونان پیونگ‌یانگ در کره شمالی، متوجه نکته‌ای عجیب شدم: یک هواپیمای قدیمی باری ساخت اتحاد جماهیر شوروی در حال تغییراتی اساسی بود. بر فراز بال‌های این هواپیما، سازه‌هایی به‌عنوان پایه نصب شده بود که به‌نظر می‌رسید برای نگهداری رادار طراحی شده‌اند.

به گزارش فارن پالیسی، تحلیل اولیه من این بود که این هواپیما در حال تبدیل شدن به یک سیستم هشدار زودهنگام هوابرد است، سیستمی که توانایی شناسایی موشک‌ها و جنگنده‌های دشمن از صدها مایل دورتر را دارد. این تحلیل در ۲۷ مارس تأیید شد؛ زمانی که کیم جونگ اون، رهبر کره شمالی، شخصاً از داخل این هواپیما بازدید کرد و برای اولین‌بار نمای داخلی این سیستم را به نمایش عمومی گذاشت.

این سامانه راداری جدید به کره شمالی این امکان را می‌دهد که تحرکات نظامی ایالات متحده و کره جنوبی را با دقت بیشتری زیر نظر داشته باشد. در صورت وقوع جنگ، این هواپیما قادر خواهد بود موشک‌های کروز مهاجم را پیش از ورود به حریم هوایی کره شمالی شناسایی کند.

اما آنچه اهمیت بیشتری دارد، این است که چنین سیستمی می‌تواند راه‌حلی برای یکی از مزمن‌ترین چالش‌های فناوری کره شمالی باشد: طراحی و ساخت کلاهک‌هایی برای موشک‌های بالستیک قاره‌پیما (ICBM) که توانایی بازگشت به جو زمین را داشته باشند.

به گزارش فارن پالیسی، فناوری هشدار زودهنگام هوابرد، که نخستین‌بار در دهه ۱۹۵۰ توسط قدرت‌های بزرگ توسعه یافت، از دو جهت راهبردی است. نخست آنکه رادارهای هوابرد قادرند با پرواز در ارتفاع بالا، اهداف را با دقت بیشتری شناسایی کنند و برخلاف سامانه‌های زمینی، با محدودیت‌هایی نظیر انحنای زمین مواجه نیستند. این موضوع به‌ویژه در اقلیم کوهستانی کره شمالی اهمیت دارد؛ جایی که رادارهای زمینی ممکن است موشک‌های کروز را در دره‌های مجاور شناسایی نکنند، اما یک رادار هوابرد می‌تواند از بالا همه مناطق را پوشش دهد.

دومین مزیت، قابلیت اتصال این رادارها به سامانه‌های ارتباطی پیشرفته است. کره شمالی هنوز از بمب‌افکن‌های تاکتیکی خود برای پرتاب موشک‌های کروز استفاده می‌کند. یک سامانه راداری هوابرد می‌تواند اطلاعات اهداف را به‌صورت لحظه‌ای در اختیار این بمب‌افکن‌ها بگذارد.

با این‌حال، این مزایا محدودیت‌هایی نیز دارند. به گزارش فارن پالیسی، کره شمالی تنها یک هواپیمای باری قابل تبدیل در اختیار دارد و با توجه به ناتوانی در پرواز دائمی، این سامانه تنها در زمان بحران یا رزمایش‌ها به‌کار گرفته خواهد شد. این نخستین تجربه کره شمالی در استفاده از سیستم هشدار هوابرد است و مشخص نیست که تا پیش از این، نبود چنین سیستمی ناشی از ضعف فناوری بوده یا تصمیمی راهبردی بر اساس برتری هوایی آمریکا و کره جنوبی.

برخی گزارش‌ها، از جمله در فارن پالیسی، احتمال دریافت فناوری از روسیه را مطرح کرده‌اند. همکاری‌های نظامی پنهانی میان مسکو و پیونگ‌یانگ در ماه‌های اخیر افزایش یافته و رد پای تسلیحات روسی روی کشتی‌های کره شمالی دیده شده است.

این سامانه نه‌تنها می‌تواند به شناسایی زودهنگام حملات کمک کند، بلکه در فرایند توسعه فناوری‌های موشکی نیز نقش کلیدی خواهد داشت. کره شمالی از دهه ۱۹۹۰ تلاش می‌کند موشک‌های قاره‌پیما با کلاهک‌های قابل بازگشت بسازد، اما هنوز موفق به اثبات توانایی در طراحی کلاهک‌های مقاوم در برابر ورود مجدد به جو نشده است. از میان ۱۴ آزمایش موشک قاره‌پیما، هیچ‌یک به‌طور قطعی نشان نداده که کلاهک‌ها سالم به زمین رسیده‌اند.

به گفته دریاسالار ساموئل پاپارو، فرمانده نیروهای ایندوپاسیفیک آمریکا، «ما هنوز چنین قابلیتی را ندیده‌ایم، اما آزمایش‌ها در این راستا ادامه دارد.»

محدودیت‌های جغرافیایی کره شمالی نیز مزید بر علت شده است. این کشور باریک، برای شبیه‌سازی پرتاب‌های واقعی، به فضای گسترده‌تری نیاز دارد که ندارد. از این رو، موشک‌ها را با زاویه‌های بسیار تند به دریا شلیک می‌کند که باعث افزایش فشار حرارتی بر کلاهک‌ها می‌شود—شرایطی که برای آزمایش فناوری‌های حساس، مناسب نیست.

به گزارش فارن پالیسی، رادار هوابرد می‌تواند راه‌حلی برای این بن‌بست باشد. چنین سیستمی، حتی در صورت پرتاب‌های کوتاه‌برد، می‌تواند از فراز دریای ژاپن، لحظه ورود کلاهک به جو را ردیابی کند و اطلاعاتی حیاتی درباره دقت یا شکست عملکرد آن به‌دست آورد.

همچنین کره شمالی از این رادار برای دنبال‌کردن آزمایش موشک‌های کروز نیز استفاده می‌کند. این موشک‌ها که با نام‌های هواسال و پولهواسال شناخته می‌شوند، برای رسیدن به دقت بالا، به آزمون‌های متعددی نیاز دارند. همان‌طور که در مورد نخستین نسل موشک‌های کروز تاماهاوک آمریکا در سال ۱۹۹۱ دیده شد، رسیدن به دقت بالا، نیازمند زیرساخت گسترده و داده‌های میدانی است.

در پایان، آنچه کره شمالی با این رادار به‌دنبال آن است، نه فقط مراقبت و هشدار در برابر حمله است، بلکه دستیابی به داده‌هایی برای حل مشکلات فنی‌اش در ساخت مرگبارترین سلاح‌های جهان است. هرچند این رادار پاسخی قطعی برای همه مشکلات فناوری موشکی پیونگ‌یانگ نیست، اما به گزارش فارن پالیسی، گامی حیاتی برای کوتاه‌کردن زمان دستیابی به بازدارندگی واقعی خواهد بود.

منبع: فارن پالسی