پایان حصار آهنین بر قامت گنبد قابوس

باشگاه خبرنگاران جوان، از چند روز گذشته، گنبد قابوس شاهد رویدادی بود که سال‌ها انتظارش کشیده می‌شد. داربست‌هایی که از آذرماه ۱۳۹۸ قامت این اثر جهانی را در حصار گرفته بودند، سرانجام یکی‌یکی در حال جمع شدن‌اند.

آغاز عملیات برچیدن، نویدبخش روز‌هایی است که گردشگران و مردم گنبدکاووس بار دیگر بتوانند «خود اثر» را بی‌واسطه تماشا کنند.

فریدون فعالی مدیرکل میراث‌فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی گلستان با تأیید این خبر گفت: پس از گذشت نزدیک به شش سال از نصب داربست‌ها، عملیات برچیدن آنها توسط پیمانکار منتخب آغاز شده است.

او با یادآوری چرایی نصب این داربست‌ها، افزود: این داربست‌ها در آذرماه ۱۳۹۸ باهدف پاک‌سازی و حذف علف‌های هرز روییده بر سطح گنبد نصب شد.

علف‌هایی که در پی وقوع سیل گسترده ابتدای سال ۱۳۹۸ در استان گلستان به‌طور بی‌سابقه‌ای رشد کرده بودند و خطر آسیب به سازه آجری این بنای تاریخی را افزایش داده بودند.

فعالی خاطرنشان کرد: مرمت اضطراری شامل تثبیت بخش رک بنا و تولید آجر نمونه مطابق با استاندارد‌های میراث جهانی بود که بااعتباری بالغ‌بر ۴۵ میلیارد ریال به انجام رسید.

اما آنچه در طول این سال‌ها بیش از همه به چشم می‌آمد، نه عملیات مرمت که حصاری از آهن بود که منظره بنا را مخدوش می‌کرد. مطالبه مردم و گردشگران روشن بود: «دیدن گنبد، بی‌هیچ حائلی» همین مطالبه به محور اصلی پیگیری‌های مدیرکل میراث‌فرهنگی استان تبدیل شد.

جمع شدن داربست‌ها پایان مرمت نیست/ آغاز طرح ساماندهی عرصه گنبد قابوس

فعالی همچنین درباره ادامه طرح‌های مرمتی این اثر جهانی توضیح داد: در سال‌های اخیر، طرح مرمت بخش گنبد رک توسط اساتید دانشگاه شهید بهشتی تهیه و به تصویب شورای راهبردی و تخصصی امور پایگاه‌های وزارت میراث‌فرهنگی رسیده و با تخصیص اعتبار، به‌صورت طرح و اجرا دنبال می‌شود.

این پروژه علاوه بر مرمت‌های اضطراری در بخش غربی گنبد رک، شامل تولید مصالح سنتی برای مرمت و مطالعات سلامت سازه است که با همکاری دانشگاه شهید بهشتی و دانشگاه گلستان انجام می‌شود تا درنهایت طرح جامع مرمت گنبد قابوس تهیه شود.

او افزود: با جمع‌آوری کامل داربست‌ها، طرح ساماندهی عرصه میراث جهانی آغاز خواهد شد؛ طرحی که در گام نخست روشنایی و نورپردازی بنای گنبد قابوس و سپس ساماندهی عرصه و مسیر بازدید گردشگران را دربر می‌گیرد.

مدیرکل میراث‌فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی گلستان تأکید کرد: این پیر هزارساله معماری ایران همچون هر بنای ارزشمند دیگر نیازمند مرمت و مراقبت پیوسته است. جمع شدن داربست‌ها به معنای پایان کار مرمت نیست، بلکه بخشی از روند مداومی است که بر پایه اصول کنوانسیون‌های جهانی حفاظت و مرمت دنبال خواهد شد.

گنبد قابوس، بلندترین بنای تمام آجری جهان و نگینی درخشان از معماری ایرانی-اسلامی، بیش از هزار سال است که بر فراز دشت‌های ترکمن صحرا ایستاده و تاریخ را روایت می‌کند. اکنون، با کنار رفتن تدریجی حصار فلزی، این میراث جهانی بار دیگر در قامت اصیل خود نمایان می‌شود؛ بی‌پرده، بی‌واسطه و همان‌گونه که شایسته دیدگان جهانیان است.

منبع: میراث فرهنگی گلستان