پرونده‌ای طولانی و هفت‌خوان رستم ثبت جهانی

باشگاه خبرنگاران جوان ؛ سارا بابایی- ثبت جهانی یک اثر تاریخی نه تنها ارزش میراث فرهنگی را به رسمیت می‌شناسد، بلکه فرصت‌های بی‌نظیری برای توسعه گردشگری، پژوهش‌های علمی و ارتقای جایگاه بین‌المللی منطقه فراهم می‌آورد.

 دره خرم‌آباد با قدمتی بین ۶۰ تا ۶۳ هزار سال، نه تنها کهن‌ترین سکونتگاه بشر در فلات ایران و رشته‌کوه زاگرس را به نمایش می‌گذارد، بلکه نقش لرستان را به‌عنوان یکی از کانون‌های شکل‌گیری تمدن غرب آسیا پررنگ می‌کند.

ثبت این محوطه تاریخی حاصل دهه‌ها تلاش بی‌وقفه باستان‌شناسان داخلی و خارجی، همکاری دانشگاه‌ها و حمایت مسئولان محلی و ملی است.

مدیرکل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی لرستان، عطا حسن‌پور، در مراسم ثبت جهانی گفت: مجموعه همکاران اداره کل میراث فرهنگی و مدیریت استان لرستان مسیری دشوار و طولانی را طی کردند که به اندازه هفت‌خوان رستم سخت و پرفراز و نشیب بود.

او افزود: در سال ۱۳۸۶ نخستین پرونده موقت ثبت جهانی به یونسکو ارسال شد، اما تا سال ۱۴۰۲ پیشرفتی حاصل نشد. همان سال پرونده جهانی تکمیل شد و در بهمن ۱۴۰۲ به عنوان سهمیه ایران به یونسکو ارسال گردید.

اقدامات انجام‌شده برای ثبت جهانی

حسن‌پور توضیح داد که نگارش نهایی پرونده توسط تیمی از دانشگاه‌های معتبر کشور همچون تهران، شهید بهشتی و امام خمینی قزوین انجام شد و طی هشت ماه اقدامات گسترده‌ای  انجام گرفت.

او اضافه کرد: پس از ۷۰ سال، اشیای مکشوفه غارها که در آمریکا نگهداری می‌شد، به خرم‌آباد بازگشت و اکنون در این موزه به نمایش گذاشته شده است.

حسن‌پور همچنین از حمایت‌های سپاه پاسداران، قوه قضاییه، نمایندگان مجلس، مدیران دستگاه‌های اجرایی و شهرداری خرم‌آباد قدردانی کرد و نقش انجمن‌های مردم‌نهاد و مردم لرستان را در موفقیت پروژه برجسته دانست.

اهمیت فرهنگی، تاریخی و علمی

محوطه‌های پیشاتاریخی دره خرم‌آباد شامل غارها و پناهگاه‌های صخره‌ای همچون یافته، کلدر، کنجی، قمری، گیلوران و گرارجنه هستند. غار یافته با کشف ابزارهای سنگی و بقایای انسانی از دوران پارینه‌سنگی میانی، یکی از مهم‌ترین شواهد مسیر تکامل انسان در جهان به شمار می‌رود.

ثبت جهانی این اثر در بیستم تیرماه سال جاری، ضمن تأیید قدمت سکونت بشر در فلات ایران، فرصت‌های تازه‌ای برای توسعه گردشگری پایدار، جذب گردشگر داخلی و خارجی و جلب توجه نهادهای ملی و بین‌المللی به حفاظت و مرمت محوطه‌ها فراهم می‌آورد. کارشناسان معتقدند دره خرم‌آباد می‌تواند همانند پرسپولیس یا بیستون، به یکی از مراکز مطالعاتی مهم برای پژوهش‌های باستان‌شناسی و انسان‌شناسی در جهان تبدیل شود.

ثبت جهانی دره خرم‌آباد نه تنها افتخاری ملی برای ایران، بلکه رویدادی مهم در تاریخ میراث مشترک بشری است. این موفقیت نشان‌دهنده نقش برجسته لرستان در تاریخ تمدن و سکونت بشر در فلات ایران است و افق‌های تازه‌ای برای توسعه گردشگری، پژوهش‌های علمی و ارتقای جایگاه فرهنگی استان گشوده است.