اعتیاد؛ زخمی کهنه بر پیکره لرستان

باشگاه خبرنگاران جوان؛ رضوان پاک منش - یکی از مشکلاتی که در سال‌های اخیر به‌ویژه در برخی از شهر‌های لرستان از جمله خرم‌آباد، بروجرد، دورود، الیگودرز و کوهدشت شدت گرفته، مسأله اعتیاد است. 

اعتیادی که نه‌تنها ریشه در فقر و بیکاری دارد، بلکه از خلا‌های فرهنگی، ضعف در سیاست‌گذاری‌های اجتماعی، و گسست نسلی نیز تأثیر گرفته است.

زخم پنهان در دل شهر‌ها

ناهید پرویزپور مدیرکل امور اجتماعی استانداری لرستان گفت: اعتیاد یکی از آسیب‌های اولویت‌دار استان است که به‌علت مشکلات اقتصادی و دسترسی آسان به مواد، به یک بحران اجتماعی تبدیل شده است.

 وی افزود: استعمال مواد افیونی را «بلای خانمان‌سوز» خوانده و تاکید دارند فرد مصرف‌کننده در چرخه معیوب جسمی، روانی و اجتماعی گرفتار می‌شود.

 پرویزپور بیان کرد: برای پیشگیری، به «آگاهی‌بخشی و آموزش مهارت‌های زندگی» مانند نه گفتن، مدیریت استرس و حل مسئله تاکید شده است.

وی توصیه کرد که فراهم کردن محیط‌های فرهنگی، تفریحی و ورزشی و مشارکت سازمان‌های مردم‌نهاد می‌تواند موثر باشد.

در بسیاری از محله‌های کم‌برخوردار شهر‌های لرستان، ردپای اعتیاد را می‌توان در چهره‌های خسته، خانه‌های فرسوده و کوچه‌های بی‌رمق دید. نوجوانان و جوانانی که به‌جای کلاس درس یا بازار کار، در گوشه‌ای از شهر، درگیر مواد مخدر سنتی و صنعتی شده‌اند.

 بنا به آمار‌های غیررسمی و گزارش‌های میدانی، مصرف مواد مخدری، چون تریاک، شیشه و حتی روان‌گردان‌های جدید در میان نسل جوان لرستان، رشد نگران‌کننده‌ای داشته است.

بیکاری؛ ریشه‌ای عمیق

پورعلی معاون سیاسی، امنیتی و اجتماعی استانداری لرستان تأکید دارد که پیگیری مستمر مصوبات استانی برای موفقیت در مبارزه با اعتیاد حیاتی است؛ انتظار دارند فرمانداری خرم‌آباد به‌طور ویژه اجرا را رصد کند.

 معاون استاندار از بهزیستی و پیمانکار کمپ ماده ۱۶ خواسته که اقدامات لازم را برای بهبود وضعیت درمان انجام دهند.

 پورعلی بر مهیا کردن زمینه اشتغال پایدار برای بهبودیافتگان جهت جلوگیری از بازگشت به اعتیاد تاکید می‌کند و از نهادهایی، چون اتاق اصناف، آژانس‌های کاریابی و سازمان نظام روانشناسی دعوت کرد تا مشارکت کنند.

 همچنین وی پیشنهاد کرد: اردو‌های جهادی پزشکی، دندان‌پزشکی و خدمات روانشناسی برای حمایت جامع از معتادان برگزار شود. 

نرخ بالای بیکاری در لرستان، که در برخی مقاطع زمانی جزو بالاترین‌ها در کشور بوده، یکی از عوامل اصلی سوق دادن جوانان به‌سوی مصرف مواد مخدر است. وقتی امید به آینده‌ای روشن کمرنگ می‌شود، جای آن را ناامیدی و سرخوردگی می‌گیرد.

 این بستر، بهترین زمینه برای نفوذ شبکه‌های توزیع مواد مخدر و اعتیاد است. نبود شغل پایدار، مهاجرت بی‌ثمر به شهر‌های بزرگ، و احساس بی‌عدالتی اجتماعی، ذهن بسیاری از جوانان را برای ورود به این وادی آسیب‌زا آماده می‌کند.

نقش خانواده و گسست فرهنگی

همایون عمودی‌زاده مدیرکل بهزیستی لرستان گفت: اعتیاد را یکی از پیچیده‌ترین چالش‌های اجتماعی خوانده‌اند که نوجوانان و دانش‌آموزان را هر روز تهدید می‌کند ایسنا.

وی تأکید کرد: آموزش والدین و خانواده‌ها نقش مهمی در پیشگیری از آسیب دارد و هزینه پیشگیری بسیار کمتر از درمان است.

تحول در سبک زندگی و کاهش ارتباطات عاطفی درون خانواده‌ها، سبب شده تا برخی نوجوانان و جوانان دچار خلأ‌های عاطفی و تربیتی شوند. 

در برخی مناطق لرستان، شاهد کمرنگ شدن نظارت خانواده‌ها و نیز افت فرهنگی ناشی از فقر و مهاجرت هستیم. از سوی دیگر، تابو بودن صحبت درباره اعتیاد در بسیاری از خانواده‌ها، روند درمان و پیشگیری را با مشکل مواجه کرده است.

مسئولیت دولت و جامعه

اردشیر صفاپور دبیر شورای هماهنگی مبارزه با مواد مخدر لرستان معتقد است همه دستگاه‌ها باید مسئول باشند؛ پلیس، قوه قضائیه، آموزش‌وپرورش، رسانه‌ها، شهرداری و دیگر نهاد‌ها باید در پیشگیری و مقابله با اعتیاد مشارکت فعال داشته باشند.

 وی افزود: پیشگیری و آگاهی‌بخشی عمومی را هسته اصلی مبارزه با اعتیاد دانسته و عملکرد رسانه ملی را برای انتشار داستان‌های واقعی الگو توصیه کرده است.

 صفاپور گفت: همچنین خواستار بانک اطلاعاتی دقیق از معتادان متجاهر، بسیج عمومی و تخصیص اعتبارات عمده برای مبارزه با مواد مخدر شده است.

 وی اشاره داشت که در استان حدود ۱۲۰۰ معتاد متجاهر وجود دارد و توجه به ظرفیت خیران برای حمایت از مراکز درمانی ضروری است.

پیشگیری از گسترش اعتیاد در لرستان، نیازمند عزم ملی، استانی و مردمی است. دولت باید با تقویت زیرساخت‌های اشتغال، توسعه امکانات فرهنگی و ورزشی، و نیز آموزش‌های هدفمند در مدارس و دانشگاه‌ها، راه را بر نفوذ شبکه‌های اعتیاد ببندد.

 سازمان‌های مردم‌نهاد نیز می‌توانند با برگزاری کارگاه‌های آموزشی و فعالیت‌های اجتماعی، آگاهی مردم را بالا ببرند و فضا را برای بازگشت معتادان به زندگی سالم فراهم کنند.

اعتیاد در لرستان، فقط یک معضل فردی یا خانوادگی نیست؛ بلکه زخمی است بر پیکره جامعه‌ای که می‌تواند و باید برای بهبود شرایط خود، به‌پا خیزد. هنوز هم امید هست؛ هنوز هم جوانان این سرزمین، می‌توانند با حمایت، آموزش و فرصت، به آینده‌ای روشن برسند.

 اما این اتفاق، نیازمند همکاری واقعی بین مردم، دولت، نهاد‌های مدنی و رسانه‌هاست. امروز باید برای فردایی بهتر گام برداشت؛ فردایی که در آن لرستان، نه نماد فقر و اعتیاد، بلکه الگوی توسعه و سلامت اجتماعی باشد.